Terapia CAR-T (ang. Chimeric Antigen Receptor T cell therapy, CAR-T) jest nowoczesnym podejściem do leczenia nowotworów hematologicznych. Wykorzystuje własne komórki układu odpornościowego pacjenta zmodyfikowane z laboratorium dając szansę na długoterminowe remisje u pacjentów z opornymi nowotworami limfoproliferacyjnymi, takimi jak chłoniaki agresywne oraz niektóre postacie białaczek.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Ten artykuł przeczytasz w 5 minut. Dowiesz się z niego:
CAR-T – złożony proces terapeutyczny
Cztery fazy leczenia za pomocą CAR-T
Objawy nowotworów układu limfatycznego
Możliwość leczenia za pomocą CAR-T w Niemczech
Co to jest Terapia CAR-T?
Terapia CAR-T jest zaawansowaną metodą terapii komórkowej, stosowaną w leczeniu wspomnianych nowotworów od około dziesięciu lat. Jest to terapia oparta na wykorzystaniu autologicznych, czyli własnych limfocytów T pacjenta, które są pobierane z jego organizmu, a następnie modyfikowane genetycznie w laboratorium. Zmodyfikowane limfocyty T zyskują zdolność do rozpoznawania i eliminowania specyficznych antygenów obecnych na powierzchni komórek nowotworowych. Pod pojęciem antygenu rozumiemy każdą substancję, którą organizm rozpoznaje jako obcą i na którą może zareagować uruchamiając odpowiedź immunologiczną. Antygenem są najczęściej białka, ich fragmenty lub inne substancje, w tym przypadku specyficzne białka obecne na powierzchni komórek rakowych.
Fakt, że komórki odpornościowe używane w terapii pochodzą od samego pacjenta minimalizuje ryzyko odrzutu i innych komplikacji immunologicznych związanych z transplantacjami. Terapia CAR-T wykazuje obiecujące wyniki, szczególnie w przypadkach, gdy inne metody leczenia, takie jak chemioterapia, zawiodły.
Jak wygląda CAR-T w praktyce?
Na to często zadawane pytanie odpowiada prof. Dr. William Krüger, który jest specjalistą w zakresie medycyny wewnętrznej, hematologii i onkologii, a także kierownikiem oddziału transplantacyjnego w Szpitalu Uniwersyteckim w Greifswald. Jego praca koncentruje się na rozwoju nowych metod leczenia nowotworów oraz zarządzaniu terapiami, takimi jak CAR-T, które stanowią przełom w walce z rakiem.
Przed rozpoczęciem terapii CAR-T pacjentom zwykle podaje się chemioterapię, której celem jest redukcja liczby komórek nowotworowych w organizmie. Chemioterapia ta, zwana „przygotowaniem” lub „przygotowaniem do terapii CAR-T”, ma na celu zmniejszenie masy guza oraz obniżenie liczby złośliwych komórek, co tworzy optymalne warunki dla skutecznego działania zmodyfikowanych komórek CAR-T. Redukcja liczby komórek nowotworowych pozwala na lepszą aktywację i proliferację przeszczepionych limfocytów T, które następnie mogą efektywnie rozpoznać i zniszczyć pozostałe komórki nowotworowe. Ta strategia zwiększa szanse na sukces terapii oraz poprawia odpowiedź organizmu na leczenie.
Prof. Krüger podkreśla, że terapia nie jest odpowiednia dla wszystkich przypadków białaczki i nie każdy pacjent osiągnie w pełni zamierzony efekt. „Jednak dla części pacjentów szanse na sukces znacznie wzrastają” – zauważa. Oznacza to, że skuteczność terapii może być uzależniona od szeregu czynników, takich jak podtyp nowotworu, stadium choroby, stan ogólny pacjenta oraz jego odpowiedź na leczenie.
CAR-T – złożony proces terapeutyczny
Terapia CAR-T jest skomplikowanym procesem, w którym pobierane są białe krwinki (limfocyty) z krwi pacjenta. Następnie limfocyty te są modyfikowane genetycznie w laboratorium, aby mogły rozpoznać i zaatakować komórki nowotworowe. Ponieważ nowotwory powstają z komórek, które są częścią organizmu, układ odpornościowy nie rozpoznaje ich jako zagrożenie, co umożliwia im rozwój. Terapia CAR-T pomaga przełamać tę barierę, wzmacniając układ odpornościowy, by mógł skutecznie zwalczać raka..
Proces przeprogramowania limfocytów T pacjenta trwa około trzech tygodni i odbywa się w laboratorium, gdzie komórki są modyfikowane za pomocą wirusa. Dzięki tej modyfikacji limfocyty zyskują zdolność rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych. Po przeprowadzeniu tej zmiany, zmodyfikowane komórki są podawane pacjentowi dożylnie. Kiedy rozprzestrzenią się po organizmie, zaczynają atakować komórki rakowe, pomagając w walce z chorobą.
Cztery fazy leczenia za pomocą CAR-T
Leczenie CAR-T obejmuje cztery etapy:
- Faza 1: Pacjent przechodzi szczegółową ocenę, aby sprawdzić, czy nadaje się do terapii. Terapia CAR-T nie jest leczeniem pierwszego wyboru, dlatego wcześniej pacjent musi przejść chemioterapię lub immunoterapię.
- Faza 2: Z krwi pacjenta pobierane są komórki, które następnie są modyfikowane genetycznie w laboratorium, aby mogły skutecznie walczyć z komórkami nowotworowymi.
- Faza 3: Po około trzech tygodniach zmodyfikowane komórki są namnażane i infundowane pacjentowi dożylnie. Po około 10 dniach pacjent może opuścić szpital.
- Faza 4: Po terapii pacjent wymaga stałej opieki, a także regularnych wizyt kontrolnych, aby monitorować efekty leczenia i ewentualne skutki uboczne.
Skutki uboczne terapii CAR-T
Mimo że terapia CAR-T budzi duże nadzieje, może powodować skutki uboczne, takie jak stany zapalne, gorączka, trudności w oddychaniu czy spadek ciśnienia krwi. Z tego powodu wymaga ona starannego zarządzania i ścisłego nadzoru medycznego, zarówno podczas pobytu w szpitalu, jak i po jego opuszczeniu. Lekarze muszą uważnie monitorować pacjenta, aby odpowiednio reagować na ewentualne komplikacje. Konieczne jest zarządzanie opieką i nadzorem zarówno podczas leczenia, jak i po wypisie ze szpitala. „Pacjenci muszą być tego świadomi przez cały czas“, podkreśla kierownik oddziału transplantacyjnego.
Badania nad terapiami nowotworowymi wciąż trwają, a terapia CAR-T jest nieustannie rozwijana w celu leczenia innych rodzajów raka, jak informuje prof. Krüger. Obecnie prowadzone są międzynarodowe badania nad nowotworami różnych rodzajów. Długoterminowym celem jest możliwość leczenia za pomocą tej terapii także nowotworów jelita, prostaty, płuc, piersi oraz innych narządów, wyjaśnia prof. William Krüger.
Objawy nowotworów układu limfatycznego
Nowotwory układu limfatycznego, takie jak chłoniaki, najczęściej występują u osób po 60. roku życia, ale mogą także dotyczyć młodszych pacjentów. Objawy mogą być różne i nie zawsze łatwe do zauważenia. Do najczęstszych należą: powiększone węzły chłonne, uporczywy kaszel, duszność, bóle głowy, brzucha i pleców, utrata masy ciała, gorączka i nocne poty. Wstępna diagnoza zazwyczaj obejmuje badanie krwi oraz biopsję, które pomagają potwierdzić obecność nowotworu i ustalić dalszy plan leczenia.
Rozpoznajesz u siebie te objawy? Koniecznie skontaktuj się z lekarzem!
Możliwość leczenia za pomocą CAR-T w Niemczech
Od października 2022 r. terapia CAR-T jest stosowana w Klinicznym Szpitalu Uniwersyteckim w Greifswaldzie jako zaawansowana forma leczenia nowotworów hematologicznych. Wdrożenie tej terapii poprzedziło półtoraroczne postępowanie weryfikacyjne i uzyskanie odpowiednich zezwoleń. Szpital leczył rocznie ponad 2000 pacjentów z chorobami nowotworowymi układu limfatycznego i białaczką, jednak tylko niewielka część z nich kwalifikuje się do terapii CAR-T. Terapia ta jest stosowana w przypadkach opornych na inne formy leczenia i stanowi innowacyjne podejście w leczeniu nowotworów hematologicznych.
Jak w praktyce zorganizować leczenie w Szpitalu Uniwersyteckim w Greifswald?
Osobą do bezpośredniego kontaktu jest:
Rafael Hawrylkow- Kierownik Działu Relacji Medycznych dla Pacjentów
Tel. +49 151 2810 3332
www.medizin.uni-greifswald.pl
