15 września obchodzimy Światowy Dzień Wiedzy o Chłoniakach. To najczęściej spotykane nowotwory krwi. Chorym mogą pomóc najnowsze metody inżynierii genetycznej.
Wrzesień jest miesiącem Świadomości Nowotworów Krwi, wśród których chłoniaki, czyli nowotwory złośliwe układu limfatycznego, występują najczęściej. W Polsce około 3 300 osób rocznie słyszy taką diagnozę. Chłoniaki to niejednorodna grupa nowotworów – klasyfikacja Światowej Organizacji Zdrowia obejmuje ponad 90 typów. Najczęściej występują chłoniak rozlany z dużych komórek B (DLBCL), chłoniak grudkowy oraz chłoniak Hodgkina.
Uważaj! Rak jak infekcja
Objawy chłoniaków są niejednoznaczne. Mogą przypominać infekcję lub inne choroby: gorączka, nocne poty, utrata masy ciała, powiększenie węzłów chłonnych. Tak niespecyficzne objawy powinny zwrócić uwagę i zostać skonsultowane z lekarzem, szczególnie gdy utrzymują się przez dłuższy czas.
Dodaj chorym odwagi!
Pomagamy chorym na raka w finansowaniu terapii, konsultacji, badań i dojazdów do ośrodka leczenia, a także edukujemy i reprezentujemy pacjentów w debacie publicznej.
Zaczęło się od zwykłego kaszlu. Rano mocniej, w ciągu dnia lżej. To był okres jesienno-zimowy, czas przeziębień. Myślałem, że to nic strasznego. Jednak kaszel zaczął się przedłużać, to było już kilka tygodni. Tylko dzięki czujności żony zgłosiłem się do lekarza, a ten nie zbagatelizował objawu i skierował mnie do szpitala. W badaniach okazało się, że mam cienie na płucach. Szukano przyczyny na oddziale chorób płuc, ale dopiero biopsja węzła chłonnego dała odpowiedź, co to jest. To podstępna choroba. Trzeba być czujnym. Co pół roku wykonywałem badania morfologii i nie było żadnych zmian, poziomy białych krwinek były w normie. Jedynym objawem był kaszel.
Krzysztof, Podopieczny Fundacji Alivia chorujący na chłoniaka Hodgkina
Metody leczenia
Standardami terapii w leczeniu nowotworów krwi, w tym chłoniaków były dotąd chemioterapia, radioterapia oraz przeszczep szpiku. Od niedawna pojawiła się czwarta opcja – immunoterapia. Ten typ leczenia angażuje układ odpornościowy chorego, tak by jego komórki same zwalczały komórki nowotworowe. Osiągnięcia naukowców w doskonaleniu terapii wykorzystujących układ immunologiczny uhonorowano w 2019 r. nagrodą Nobla. Niestety, polscy pacjenci walczący z chłoniakami nie mają dostępu do wszystkich opcji leczenia zgodnego z aktualną wiedzą medyczną. W najczęstszych typach tego nowotworu jest w sumie 16 terapii wpisanych w standardy leczenia przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej. W Polsce lekarze mogą stosować tylko 5 terapii w pełnej zgodzie ze światowymi zaleceniami. Kolejne 5 jest refundowanych, jednak z ograniczeniami, które nie mają medycznych podstaw.
Więcej o objawach i możliwościach leczenia wybranych typów chłoniaka piszemy tutaj.
Inżynieria genetyczna to przełom
Szczególny typ immunoterapii stosowany w leczeniu nowotworów krwi to terapia CAR-T. Ta przełomowa, jednorazowa metoda wykorzystuje komórki układu odpornościowego pacjenta do walki z nowotworem. Terapia jest tworzona dla każdego indywidualnie: w specjalistycznym procesie z krwi chorego izoluje się komórki układu odpornościowego – limfocyty T. Są one zamrażane i przekazywane do laboratorium. Tam zostają zmodyfikowane z wykorzystaniem metod inżynierii genetycznej i „zaprogramowane”, aby rozpoznawały komórki chłoniaka i je niszczyły. Tak przygotowane do walki z rakiem komórki podaje się ponownie choremu, w postaci wlewu dożylnego.
Skuteczność takiej terapii jest potwierdzona dla chorych na chłoniaka rozlanego z dużych komórek B. CAR-T pozwala na uzyskanie całkowitej lub częściowej odpowiedzi u około 50% pacjentów, dla których możliwości zastosowania intensywnych terapii są ograniczone, lub którzy nie odpowiedzieli na kolejne linie leczenia. Metoda CAR-T jest zarejestrowana w Europie w leczeniu nawrotowego lub opornego na leczenie chłoniaka rozlanego z dużych komórek B (DLBCL) i pierwotnego chłoniaka śródpiersia z dużych komórek B (PMBCL) u dorosłych pacjentów, którzy otrzymali co najmniej dwie linie leczenia systemowego. W przypadku dzieci i młodzieży w wieku do 25 lat włącznie, metoda CAR-T jest dodatkowo zarejestrowana dla pacjentów z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) z komórek B, która znajduje się w fazie nawrotu po transplantacji lub w fazie drugiego bądź kolejnego nawrotu.
Jak dotąd w Polsce certyfikację umożliwiającą prowadzenie leczenia metodą CAR-T u pacjentów z chłoniakiem przeszły dwa ośrodki: Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu oraz Klinika Transplantacji Szpiku i Onkohematologii Narodowego Instytutu Onkologii w Gliwicach. W trakcie certyfikacji jest również klinika w Warszawie. Czynnikiem ograniczającym zastosowanie terapii jest niewątpliwie jej koszt – ponad 1 milion złotych dla jednego pacjenta. W listopadzie 2019 spersonalizowana terapia CAR T została podana pierwszemu polskiemu pacjentowi w Poznaniu. Koszt leku pokryła firma farmaceutyczna. Narodowy Fundusz Zdrowia nie refunduje leczenia z wykorzystaniem technologii CAR-T.
Krzysztof zbiera na leczenie chłoniaka! Prosimy o pomoc poprzez Skarbonkę!
