Rak dróg żółciowych: co to jest, przyczyny i objawy

Rak dróg żółciowych to rzadki i trudny do zdiagnozowania nowotwór. Objawy, takie jak ból brzucha czy zmiany w stolcu, często są bagatelizowane lub mylone z innymi schorzeniami, co sprawia, że pacjent dowiaduje się o chorobie w jej zaawansowanym stadium. W tym artykule przyjrzymy się, czym się charakteryzuje rak dróg żółciowych, jakie czynniki zwiększają ryzyko zachorowania i jakie są objawy. O tym, jak wygląda proces diagnozy, jak jest leczony i jakie są rokowania, dowiesz się więcej tutaj.

Ten artykuł przeczytasz w 4 minuty. Dowiesz się z niego:

• Czym jest rak dróg żółciowych?
• Przyczyny
• Objawy

Czym jest rak dróg żółciowych?

Rak dróg żółciowych to rodzaj nowotworu, który tworzy się w przewodach transportujących żółć i pęcherzyku żółciowym. Przewody żółciowe łączą wątrobę z pęcherzykiem żółciowym i jelitem cienkim. Rak dróg żółciowych występuje głównie u osób po 50. roku życia i jest bardzo rzadkim nowotworem. Stanowi 1% wszystkich nowotworów.

W Europie, USA i Australazji choruje bardzo mało osób, z rocznym wskaźnikiem wynoszącym zaledwie 0,3-3,5 diagnoz na 100 000 osób. Jednak wskaźniki są znacznie wyższe w krajach tropikalnych, gdzie zakażenie motylicą wątrobową jest dość powszechne, np. w Tajlandii to 90 zachorowań na 100 000 osób rocznie.

Istnieją różne typy raka dróg żółciowych w zależności od konkretnej lokalizacji:

• wewnątrzwątrobowy rak dróg żółciowych (CCA) występuje w częściach dróg żółciowych, które znajdują się w wątrobie i jest czasami klasyfikowany jako rodzaj raka wątroby, odpowiada za 10-20% przypadków raka dróg żółciowych;
•      
  guz Klatskina, znany również jako guz hilarny (ang. Hilar CCA) występuje w drogach żółciowych tuż poza wątrobą, gdzie lewy i prawy przewód wątrobowy łączą się, nazywany jest również rakiem okołowrotnym (ang. perihilar cholangiocarcinoma) i odpowiada za połowę przypadków raka dróg żółciowych;
• dystalny rak dróg żółciowych (ang. distal cholangiocarcinoma) występuje w części przewodu żółciowego położonej najbliżej jelita cienkiego, nazywa się go także pozawątrobowym rakiem dróg żółciowych, jest przyczyną 30-40% nowotworów dróg żółciowych;
• rak pęcherzyka żółciowego – większość nowotworów w tej lokalizacji wywodzi się z komórek gruczołowych;
• rak brodawki większej dwunastnicy (brodawki Vatera) – miejsca, w którym przewody z wątroby i trzustki łączą się z jelitem cienkim, ekstremalnie rzadki nowotwór.

Niestety, często pacjenci zgłaszają się do lekarza już w zaawansowanym stadium choroby. A późna diagnoza utrudnia skuteczne leczenie.

Przyczyny

Rak powstaje, gdy w komórkach dróg żółciowych dochodzi do zmian w DNA. Zmiany te powodują, że komórki mnożą się w niekontrolowany sposób i tworzą masę komórek (guz), które mogą atakować i niszczyć zdrowe tkanki organizmu. Naukowcy zidentyfikowali wiele czynników ryzyka, ale dokładne przyczyny tego nowotworu nie są dobrze zrozumiane.

Czynniki, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka dróg żółciowych to:

• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych – przewlekła choroba, która powoduje stwardnienie i bliznowacenie dróg żółciowych,
• inna przewlekła choroba wątroby,
• kamienie w drogach żółciowych lub pęcherzyku,
• marskość wątroby,
• problemy z drogami żółciowymi występujące już przy narodzinach, np. torbiel dróg żółciowych, która powoduje rozszerzenie i nieregularność przewodów,
• zakażenie przywrą wątrobową lub innymi pasożytami,
• infekcja wirusem zapalenia wątroby typu B lub C,
• wiek powyżej 50 lat,
• palenie tytoniu,
• cukrzyca,
• otyłość,
• niektóre choroby dziedziczne, np. mukowiscydoza i zespół Lyncha oraz mutacje genetyczne,
• nowotwór dróg żółciowych w najbliższej rodzinie,
• polipy pęcherzyka żółciowego.

Czy można ograniczyć ryzyko? Tak, można je zmniejszyć, rzucając palenie i dbając o wątrobę. Na przykład ogranicz spożycie alkoholu. Zmniejszasz dzięki temu ryzyko marskości wątroby. Dbaj o zdrową, zrównoważoną dietę i unikaj kontaktu z substancjami toksycznymi.

Objawy

We wczesnych stadiach rozwoju choroba może nie dawać o sobie znaku. Symptomy raka dróg żółciowych pojawiają się później i obejmują:

• zażółcenie skóry i białek oczu (żółtaczka),
• intensywnie swędzącą skórę,
• białe stolce,
• zmęczenie,
• ból brzucha po prawej stronie, tuż pod żebrami,
• utratę masy ciała bez wyraźnej przyczyny,
• gorączkę,
• nocne poty,
• ciemny mocz.

Zgłoś się do lekarza, jeśli masz niepokojące objawy, ale pamiętaj, że mogą świadczyć też o innych niż rak przyczynach. Lekarz najlepiej oceni sytuację i w razie potrzeby skieruje do specjalisty chorób układu pokarmowego (gastroenterologa) lub onkologa. Na temat diagnostyki, leczenia i rokowania przeczytasz tutaj.

Autorka: Martyna Piotrowska

Źródła:

Cholangiocarcinoma (bile duct cancer) – Symptoms and causes – Mayo Clinic

EN | Biliary Tract Cancer: Guide for Patients | ESMO

ESMO Clinical Practice Guideline interim update on the management of biliary tract cancer – ESMO OpenRadioembolizacja – co to jest? Wskazania, przeciwwskazania, przebieg zabiegu, efekty, powikłania, cena – wylecz.to