Rak piersi u mężczyzn

Mówiąc o raku piersi myślimy jedynie o kobietach. Okazuje się jednak, że ten nowotwór złośliwy może także rozwijać się u mężczyzn i stanowi on około 1% wszystkich nowotworów złośliwych piersi i mniej niż 1% nowotworów złośliwych u mężczyzn. Liczba zachorowań na raka piersi u mężczyzn wynosi około 140 przypadków rocznie. Zachorowania na raka piersi wśród mężczyzn utrzymują się od wielu lat na stałym poziomie, natomiast u kobiet obserwuje się wzrost zachorowań na ten nowotwór złośliwy. Co istotne,  rokowanie u mężczyzn chorych na raka piersi jest podobne, jak u kobiet.

Przed okresem dojrzewania budowa piersi dziewcząt i chłopców jest podobna. W okresie dojrzewania, żeńskie hormony płciowe, powodują rozrost tkanki gruczołowej piersi. Testosteron „zapobiega” rozrostowi tkanki gruczołowej piersi u mężczyzn. Prawidłowo zbudowana pierś mężczyzny zawiera przewody mlekowe i brak lub niewielką liczbę zrazików (płatów) umiejscowionych w okolicy zabrodawkowej. Stąd też najczęstszą lokalizacją guzów u mężczyzn jest umiejscowienie zabrodawkowe. Podobnie jak we wszystkich tkankach organizmu, również w tkance gruczołowej piersi u mężczyzn może dojść do powstania raka.

Czynniki ryzyka

• Wiek: ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. U mężczyzn przed 35. r.ż. ryzyko zachorowania wynosi 0,1 na 100 tysięcy ludności, natomiast po 85. r.ż. wzrasta do 6,5/100 tysięcy ludności
• Obciążenia genetyczne:
  • Mutacja genu BRCA2: ma ona jednak mniejsze znaczenie niż u kobiet i ryzyko zachorowania na raka piersi u mężczyzn z mutacją BRCA2 w ciągu całego życia wynosi 6%
  • Mutacja genu BRCA1: rola tej mutacji u mężczyzn chorych na raka piersi jest wciąż dyskusyjna
  • Mutacja genów TP3, CHEK2 i PTEN może zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi u mężczyzn
  • zespół Klinefeltera (rzadka choroba genetyczna).
• Zaburzenia hormonalne prowadzące do podwyższonego stężenia estrogenów (żeńskich hormonów płciowych) i obniżonego stężenia testosteronu. Mogą one być spowodowane zaburzeniami pracy wątroby, przyjmowaniem leków hormonalnych przez chorych na raka prostaty i transseksualistów, a także otyłością, która sprzyja zaburzeniom hormonów męskich.
• Choroby jąder
• Rak prostaty i jelita grubego zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi
• Zmiany łagodne: występują niezwykle rzadko, jednak rozpoznanie takich zmian zwiększa ryzyko zachorowania
• Czynniki środowiskowe:
  • Urazy piersi,
  • Praca wykonywana w wysokich temperaturach, np. w hutach, gdzie może dojść do uszkodzenia jąder w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury.

Objawy

U większości mężczyzn chorych na raka piersi pierwszym objawem jest niebolesny guz zlokalizowany za brodawką sutka (85-90%). Wyciek z brodawki, zarówno bezbarwny, jak i krwisty, w większości przypadków oznacza rozwój nowotworu złośliwego. Do innych objawów należą: wciągnięcie brodawki, owrzodzenie brodawki lub skóry piersi, ból bez innych uchwytnych przyczyn, niewielkiego stopnia pogrubienie lub świąd skóry. W wielu przypadkach dochodzi również do powiększenia pachowych węzłów chłonnych po stronie zajętej przez nowotwór piersi, a w dalszych etapach powiększenie węzłów nadobojczykowych i następnie szyjnych.
U 5 do 10% chorych nowotwór rozpoznawany jest w stadium uogólnienia, przy czym, podobnie jak u kobiet, najczęściej występują przerzuty do płuc, wątroby, kości i mózgu. Nowotwór częściej lokalizuje się po stronie lewej, rzadko występuje obustronnie.

Diagnostyka

Podstawą rozpoznania raka piersi, podobnie jak każdego innego nowotworu jest badanie histopatologiczne, do którego materiał uzyskuje się następującymi metodami:

• biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) – obecnie uważana za niewystarczająca ze względu na brak możliwości oceny typu raka piersi oraz jego złośliwości histopatologicznej,
• biopsja gruboigłowa lub mammotomiczna– pobranie igłą wycinka tkanki guza do badania mikroskopowego,
• chirurgiczne wycięcie części guza.

Do najważniejszych metod uzupełniających badanie mikroskopowe należą:

• wywiad lekarski,
• badanie lekarskie,
• mammografia (MM),
• ultrasonografia (USG),
• badanie piersi metodą rezonansu magnetycznego (MR).

W celu oceny stopnia zaawansowania choroby wykonuje się następujące badania:

• RTG klatki piersiowej lub tomografię komputerową klatki piersiowej,
• USG jamy brzusznej lub tomografię komputerową jamy brzusznej,
• tomografię komputerową mózgowia (w przypadku podejrzeń klinicznych przerzutów do mózgowia),
• scyntygrafię kości (specjalistyczne badanie kości za pomocą radioaktywnego pierwiastka),
• a w niektórych przypadkach pozytonową emisyjną tomografię (PET).

Do badań dodatkowych należą również badania morfologii krwi oraz badania biochemiczne oceniające wydolność nerek i wątroby. W przypadku kwalifikacji do niektórych form terapii wykonuje się również badania EKG i ECHO serca.

Leczenie

Zasadniczo leczenie raka piersi u mężczyzn nie różni się od leczenia tego nowotworu u kobiet. W leczeniu raka piersi u mężczyzn stosuje się postępowanie chirurgiczne, radioterapię, hormonoterapię, chemioterapię i terapię celowaną. Większość raków piersi u mężczyzn wykazuje ekspresję receptorów estrogenowych i progesteronowych. W tej grupie standardowym postępowaniem pooperacyjnym jest podawanie tamoksyfenu przez 5–10 lat. U mężczyzn nie zaleca się wyłącznego stosowania inhibitorów aromatazy (letrozol, anastrozol). Jeżeli u chorych występują przeciwwskazaniami do leczenia tamoksyfenem to stosuje się inhibitory aromatazy, jednak zawsze w połączeniu z analogami GnRH. Pozostałe zasady leczenia są identyczne jak dla raka piersi u kobiet.

Zapobieganie

Samobadania oraz regularne badanie wykonywane przez lekarza jest standardowym postępowaniem profilaktycznym jedynie u nosicieli mutacji genu BRCA2.

Autor: Alivia – Fundacja Onkologiczna

Konsultacja merytoryczna: dr hab.n.med. Krzysztof Adamowicz, specjalista onkologii klinicznej, psychoonkolog kliniczny

1. onkologia.org.pl/rak-piersi-mezczyzn/
2. www.cancer.org/cancer/breast-cancer-in-men/about/what-is-breast-cancer-in-men.html
3. www.esmo.org/Oncology-News/FDA-Expands-Approved-Use-of-Palbociclib-for-Metastatic-Breast-Cancer
4. www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Onkologia/Specjalistka-palbociclib-jest-jedna-z-bardzo-skutecznych-opcji-leczenia-raka-piersi,169075,1013.html