Czym jest hormonoterapia nowotworów?

Hormonoterapia zaraz po radioterapii, chemioterapii i chirurgii odgrywa bardzo ważną rolę w leczeniu nowotworów. Jest to jedna z metod farmakologicznych leczenia nowotworów. Mimo, iż jest to metoda farmakologiczna, w porównaniu do chemioterapii jest jednak mniej toksyczna i występuje przy niej zdecydowanie mniej skutków ubocznych.

Hormonoterapia wpływa hamująco na wzrost nowotworów hormonozależnych. Może spowolnić lub całkowicie zatrzymać wzrost nowotworu. Oczywiście, podczas stosowania hormonoterapii mogą pojawić się również działania niepożądane.

Zalicza się do nich przede wszystkim:

• nudności i wymioty
• zawroty głowy
• senność
• potliwość
• chorobę zakrzepową naczyń.

Na czym polega hormonoterapia nowotworów?

Hormonalne leczenie przeciwnowotworowe wykorzystuje jeden z mechanizmów działania:

• ablacyjny – zatrzymanie lub ograniczenie działania danego hormonu, poprzez chirurgiczne usunięcie gruczołu produkującego dany hormon, jego napromienianie lub zastosowanie odpowiednich leków;
• addytywny – podawanie hormonów, hamujących rozwój nowotworu (np. progestageny);
• antagonistyczny – leki blokujące pracę receptorów hormonów (np. antyestrogeny);
• konkurencyjny – leki wiążące się z receptorami (np. analogi gonadoliberyny, inhibitory aromatazy)

W ten sposób doprowadza się do zmniejszenia wytwarzania hormonów płciowych lub zmniejszenia ich oddziaływania na komórki docelowe.

Do cech charakterystycznych leczenia hormonalnego zalicza się między innymi:

• czas trwania odpowiedzi na leczenie, który często jest nieco dłuższy niż w przypadku leków cytostatycznych,
• duża szansa na powodzenie kolejnego rzutu hormonoterapii, w przypadku dalszego postępu choroby, u osób, które pozytywnie odpowiedziały na leczenie hormonalne pierwszego rzutu,
• mniejsza toksyczność leczenia niż w przypadku chemioterapii, co jest szczególnie ważne w przypadku leczenia paliatywnego,
• niższy koszt leków hormonalnych niż cytostatycznych.

Do grupy nowotworów złośliwych hormonozależnych zalicza się:

• rak piersi,
• rak trzonu macicy,
• rak gruczołu krokowego,
• rak jajnika,
• rak tarczycy.

Jakie leki hormonalne stosowane są w onkologii?

Najbardziej popularne leki hormonalne, które stosowane są w onkologii to:

• inhibitory aromatazy – po menopauzie jajniki przestają wytwarzać estrogen. Niemniej jednak organizm nadal wytwarza niewielką ilość, zmieniając inne hormony (zwane androgenami) w estrogen. Aromataza to enzym, który powoduje tę zmianę. Inhibitory aromatazy blokują aromatazę, dzięki czemu nie mogą zmieniać androgenów w estrogen. Najbardziej popularnymi inhibitorami są: Arimidex, Aromasin, Femara.
• antyestrogeny – ich podstawowy mechanizm działania to antagonizm w stosunku do receptora estrogenowego. Najważniejszym lekiem jest tamoksifen.
• antyandrogeny – najbardziej popularne to: bikalutamid (Casodex), octan cyproteronu (Cyprostat) i flutamid (Drogenil). Ten rodzaj hormonoterapii stosuje się u osób chorych na nowotwór prostaty.
• progestageny – ten rodzaj hormonoterapii stosuje się u osób chorych na nowotwór trzonu macicy. Najbardziej popularne są: octan medroksyprogesteronu (Provera) i megestrol (Megace)
• tyroksyna – podawana jest chorym na raka tarczycy.

Autor: Agata Ernst

• „Hormonoterapia chorych na raka piersi” – Marek Z. Wojtukiewicz, Ewa Sierko.
• „Onkologia – Podręcznik dla studentów medycyny – Andrzej Kułakowski, Anna Skowroński – Gardas.
• www.czytelniamedyczna.pl/1510,hormonoterapia-nowotworlw.html
• www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/hormone-therapy/for-cancer
• www.zwrotnikraka.pl/hormonoterapia-raka-leczenie-hormonalne/
• www.czytelniamedyczna.pl/1495,hormonoterapia-raka-piersi.html