Alkohol pogarsza rokowania podczas leczenia nowotworów.

Wielu pacjentów onkologicznych zadaje sobie pytanie: czy podczas leczenia raka mogę wypić piwo lub lampkę wina? Niestety, wyniki badań nie pozostawiają złudzeń. Spożywanie alkoholu w trakcie leczenia nowotworów nie tylko pogarsza rokowania, ale również zwiększa ryzyko przerzutów i skraca przeżycie pacjentów. Oto, co mówi na ten temat współczesna nauka.

Ten artykuł przeczytasz w 5 min.

Czego dowiesz się z tego artykułu?

• Alkohol, a leczenie raka wątroby
• Więcej przerzutów w raku jelita grubego
• Wyższe ryzyko zgonu u pacjentów z nowotworami szyi i głowy
• Gorsze rokowania u pacjentek z rakiem piersi
• Dlaczego alkohol pogarsza rokowanie?
• Czy czerwone wino też szkodzi?
• Większość pacjentów o tym nie wie

Alkohol, a leczenie raka wątroby

Spożywanie alkoholu podczas leczenia onkologicznego ma szczególnie dramatyczny wpływ na pacjentów z tym nowotworem. W przypadku wczesnego stadium raka wątroby, ale bez wirusowego zapalenia wątroby, spożycie alkoholu związano z prawie dziewięciokrotnie większym ryzykiem zgonu (Liu, 2022). Taka liczba musi dać do myślenia każdemu pacjentowi. To nie jest tylko statystyka – to rzeczywistość, która dotyczy ludzi walczących o życie.

Więcej przerzutów w raku jelita grubego

Równie niepokojąco prezentują się dane dotyczące raka jelita grubego. Alkohol, jak pokazują badania, wspiera rozwój przerzutów tego nowotworu do wątroby. Eksperymenty przeprowadzone na modelach zwierzęcych ujawniły, że myszy, którym podawano alkohol, miały od dwóch do nawet dwu i pół razy więcej przerzutów do wątroby w porównaniu do abstynentów (Im, 2016). Co stoi za tym zjawiskiem? Alkohol sprzyja tworzeniu tak zwanych „nisz przedprzerzutowych” – miejsc w organizmie, takich jak wątroba, które stają się bardziej podatne na osiedlenie się komórek nowotworowych (Nong, 2022). To jak przygotowywanie gruntu pod wzrost nowotworu.

Wyższe ryzyko zgonu u pacjentów z nowotworami szyi i głowy

Wyniki badań dotyczących picia alkoholu w trakcie leczenia nowotworów głowy i szyi, takich jak rak gardła, krtani czy języka są jednoznaczne: picie alkoholu podczas radioterapii zwiększa ryzyko zgonu pacjentów nawet trzykrotnie (Sawabe, 2017). W przypadku raka języka ryzyko jest jeszcze wyższe – pacjenci spożywający alkohol mieli prawie dwunastokrotnie większe ryzyko zgonu (Sawabe, 2017). Przytoczone dane skazują, że nawet niewielka ilość alkoholu może mieć znaczenie.

Gorsze rokowania u pacjentek z rakiem piersi

Podobny obraz wyłania się w przypadku leczenia raka piersi. W badania z udziałem 2929 osób, z których ponad połowa piła alkohol, opublikowane w Journal of Inflammation Research przeprowadzone w Chinach, w Szpitalu Pierwszym Uniwersytetu Jilin pokazały potwierdzają wpływ alkoholu na leczenie. Pacjentki z zaawansowanym nowotworem, które spożywały alkohol, miały ponad czterokrotnie większe ryzyko zgonu w porównaniu z kobietami niepijącymi (Liu, 2022).

Dlaczego alkohol pogarsza rokowanie?

Mechanizmy, poprzez które alkohol pogarsza wyniki leczenia nowotworów, są złożone, ale dobrze udokumentowane. Alkohol wywołuje przewlekły stan zapalny w organizmie, szczególnie w wątrobie. Produkcja toksycznych substancji, takich jak reaktywne formy tlenu, prowadzi do uszkodzenia DNA i wspiera rozwój komórek rakowych (Liu, 2022). Jednocześnie alkohol zmienia mikrośrodowisko nowotworowe, przygotowując tkanki na pojawienie się przerzutów (Nong, 2022). Działa też destrukcyjnie na układ odpornościowy, zmniejszając liczbę kluczowych komórek, takich jak limfocyty T i komórki NK, które są odpowiedzialne za walkę z nowotworem (Im, 2016). Dodatkowo powoduje zakłócenie aktywacji „genów ochronnych”, co jest jednym z kluczowych działań alkoholu sprzyjających rozwojowi nowotworów. W normalnych warunkach organizm posiada tzw. geny supresorowe, które hamują niekontrolowany wzrost komórek i zapobiegają ich przemianie w nowotwór. Alkohol zaburza ich działanie poprzez nieprawidłową metylację DNA, czyli proces regulujący aktywność genów. Jeśli te geny zostaną wyciszone lub uszkodzone, organizm traci jedną z głównych barier ochronnych przed rakiem. W efekcie komórki mogą szybciej się namnażać, unikać mechanizmów naprawy DNA i łatwiej tworzyć przerzuty.     (Liu, 2022).

Czy czerwone wino też szkodzi?

Czy lampka czerwonego wina może być wyjątkiem? Niektóre wyniki badań sugerowały, że umiarkowane spożycie czerwonego wina może mieć korzystny wpływ na wyniki leczenia raka jelita grubego (Phipps, 2017) lub raka piersi. Jednak należy podkreślić, że opierają się one na retrospektywnych wywiadach pacjentów na temat ich nawyków sprzed diagnozy. Nie brano pod uwagę rzeczywistego spożycia alkoholu podczas leczenia, ani innych czynników, takich jak dieta czy styl życia, które mogły wpływać na wyniki. Tymczasem badania, w których monitorowano spożycie alkoholu w trakcie leczenia, jednoznacznie pokazują, że picie alkoholu pogarsza wyniki leczenia.

Większość pacjentów o tym nie wie

Odpowiedź na pytanie, czy warto ryzykować, jest prosta: nie warto. Każda ilość alkoholu podczas leczenia nowotworów może zwiększać ryzyko przerzutów, pogarszać rokowania i skracać przeżycie. Edukacja pacjentów w tym zakresie jest kluczowa. Wyniki badania przeprowadzonego w Princess Margaret Cancer Centre w Toronto, udowodniły, że ponad połowa pacjentów, którzy byli poinformowani przez swoich lekarzy o ryzyku związanym z alkoholem rezygnowała z jego spożywania, poprawiając swoje rokowania (Eng, 2018). Niestety, tylko 14% pacjentów regularnie spożywających alkohol otrzymało takie informacje od pracowników służby zdrowia.

Jeśli ta informacja jest dla Ciebie przydatna, podziel się nią z innymi chorymi i ich rodzinami. Twoja rada może przełożyć się na efekty ich leczenia!

autorka: dr Joanna Neuhoff-Murawska, Fundacja Onkologiczna ALIVIA

Źródła:

• Eng, L., Pringle, D., Su, J., Espin-Garcia, O., Niu, C., Mahler, M., et al. (2018). Patterns, perceptions and their association with changes in alcohol consumption in cancer survivors. European Journal of Cancer Care, 28
• Liu, X., Zhang, W., Ji, W., Zheng, K., Zhao, Y., He, Y., Cui, J., Li, W. (2022). Effect of Alcohol Intake on Inflammatory Status and Prognosis in Cancer Patients. Journal of Inflammation Research, 15, 5815–5826
• Im, H.-J., Yang, Y., Baumann, B. C., Li, L., Liu, R., & Lin, A. (2016). A preclinical model of chronic alcohol consumption and CRC liver metastasis. Cancer Research, 76(7), 1698–1704
• Nong, F.-F., Zhang, Y., Chen, W., Zhou, X., Lin, Y., & Zhou, X. (2022). Alcohol promotes EMT-mediated premetastatic niche formation in CRC by activating laminin-γ2 and integrin-β1 interaction. World Journal of Gastroenterology, 28(7), 789–798
• Sawabe, M., Nishino, H., & Matsuo, K. (2017). Alcohol and survival in head and neck cancer: A prospective study. Cancer Science, 108(7), 1417–1424.
• Phipps, A. I., Baron, J., Newcomb, P. A., & Potter, J. D. (2017). Alcohol consumption and colon cancer outcomes. International Journal of Cancer, 140(3), 449–457
• Kowalski, A., Striley, C., Varma, D., Egan, K., & Yaghjyan, L. (2018). Interactions between alcohol consumption and adjuvant hormone therapy in relation to breast cancer-free survival. Journal of Breast Cancer, 21(2), 158–164.