Chłoniak Hodgkina należy do chorób nowotworowych układu chłonnego. Według statystyk nie diagnozuje się go zbyt często, występuje stosunkowo rzadko. Objawy, które daje w początkowych stadiach, niekiedy są mylone ze zwykłym przeziębieniem, mogą też nie wystąpić. Jednocześnie warto podkreślić, że w tym przypadku często istnieją duże szanse na wyleczenie.
Chłoniak Hodgkina – co to jest?
Chłoniak Hodgkina to rzadki nowotwór układu chłonnego, którego szczyt zachorowalności przypada w wieku 15-30 lat. Duże ryzyko jego rozwoju towarzyszy też osobom powyżej 50. roku życia. Choroba wywodzi się z limfocytów B, czyli komórek układu odpornościowego należących do białych krwinek. Chłoniak Hodgkina rozwija się, kiedy limfocyty B pod wpływem nieznanych czynników zmieniają się i dodatkowo mobilizują inne okoliczne komórki nienowotworowe znajdujące się w narządach lub węzłach chłonnych do tworzenia skupisk nowotworu.
Wyróżnia się dwie postaci choroby. Pierwsza to klasyczny chłoniak Hodgkina – stanowi ok. 95% przypadków, wyróżnia się jego 4 typy:
- stwardnienie guzkowe (NSCHL, występuje najczęściej),
- mieszany (MCCHL),
- bogaty w limfocyty (LRCHL),
- z zanikiem limfocytów (LDHL).
Jest też nieklasyczna postać chłoniaka Hodgkina, którą określa się mianem guzkowej z przewagą limfocytów (NLPHL). Stanowi ok. 5% wszystkich przypadków.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Układ chłonny, inaczej limfatyczny, tworzą węzły i pnie chłonne, naczynia chłonne włosowate oraz odprowadzające naczynia chłonne zbiorcze. Zaliczane są do niego również narządy: grasica, śledziona, migdałki, jak i szpik kostny. Układ obejmuje cały organizm i wspiera jego prawidłowe funkcjonowanie. Odpowiada za:
- rozprowadzanie limfy (chłonki), czyli płynu ustrojowego pochodzącego z osocza krwi, który transportuje limfocyty i białka,
- odprowadzanie szkodliwych substancji, jakie dostały się do organizmu,
- zapewnianie ochrony przed zakażeniami wirusowymi oraz bakteryjnymi.
Zazwyczaj rozwojowi raka towarzyszy duża liczba komórek nowotworowych w danym narządzie. Jednak w przypadku chłoniaka Hodgkina jest nieco inaczej – w węzłach chłonnych jest ich stosunkowo niewiele. Główną masę nowotworu stanowią tutaj komórki zapalne, włóknika i makrofagi. Tworzą one mikrośrodowisko dla nielicznych komórek nowotworowych RS, czyli Reed-Sternberga.
Przyczyny chłoniaka Hodgkina
Przyczyny rozwoju chłoniaka Hodgkina do tej pory nie zostały poznane. To samo dotyczy czynników ryzyka. Udało się jednak wykazać pewne zależności mogące mieć związek z rozwojem tej choroby. Może ona występować rodzinnie, w szczególności u bliźniąt jednojajowych. Według naukowców chłoniak Hodgkina może mieć związek także z zakażeniem wirusem HIV, Epstein-Barr czy cytomegalii, jak również z paleniem tytoniu.
Chłoniak Hodgkina – objawy
Zdarza się, że chłoniak Hodgkina rozwija się bezobjawowo. Może też dawać symptomy podobne do przeziębienia jak ogólne osłabienie, utrata masy ciała, gorączka, większa potliwość (szczególnie w nocy), nadmierne zmęczenie. Kiedy choroba rozwija się w węzłach chłonnych (gdzie pojawia się najczęściej), stają się one wyraźnie powiększone i wyczuwalne, choć nie powodują bólu. Zazwyczaj są to węzły pod pachami, w okolicy szyi bądź w klatce piersiowej, nieco rzadziej w jamie brzusznej i pachwinach.
Są przypadki, kiedy chłoniakowi Hodgkina towarzyszą inne objawy, takie jak uporczywe swędzenie skóry lub ból zajętych węzłów odczuwany po wypiciu alkoholu. Kiedy choroba rozwija się w okolicach klatki piersiowej, chory może skarżyć się na uciążliwy kaszel lub duszność. Z kolei chłoniak Hodgkina w jamie brzusznej powoduje zaparcia bądź wzdęcia, bóle brzucha, uczucie dyskomfortu, a nawet problemy z oddawaniem moczu.
Diagnostyka chłoniaka Hodgkina
W celu rozpoznania chłoniaka Hodgkina niezbędne jest wykonanie badania histopatologicznego i immunohistochemicznego zajętego węzła chłonnego (drugie z badań to barwienie specyficznych znaczników komórek). Zwykle węzeł jest pobierany w całości. W tym przypadku badanie cytologiczne czy biopsja nie są traktowane jako podstawa do rozpoznania choroby, gdyż nie dają możliwości oceny struktury tkankowej zmiany – co przy chłoniaku Hodgkina jest bardzo ważne.
Pozostałe pomocne badania to:
- morfologia krwi z rozmazem,
- USG jamy brzusznej,
- RTG klatki piersiowej,
- tomografia komputerowa,
- PET-TK,
- trepanobiopsja szpiku kostnego (pobranie fragmentu kości ze szpikiem do badania histopatologicznego).
Metody leczenia
Podstawową metodą leczenia chłoniaka Hodgkina jest chemioterapia. To nowotwór chemiowrażliwy, co oznacza, że jest podatny na podawanie leków cytostatycznych. Po zakończeniu chemioterapii często wskazana jest uzupełniająca radioterapia.
Może się zdarzyć, że chłoniak Hodgkina będzie oporny na leczenie lub dojdzie do nawrotu. Wówczas zastosowanie znajduje chemioterapia z wykorzystaniem innych leków (których chory nie otrzymał wcześniej) oraz autotransplantacja szpiku kostnego, czyli przeszczepienie własnych komórek pacjenta. Niektórzy chorzy mogą też zostać zakwalifikowani do terapii z użyciem nowych leków, w ramach badań klinicznych.
Chłoniak Hodgkina – rokowania
Chłoniak Hodgkina należy do dobrze rokujących nowotworów. Według statystyk udaje się wyleczyć nawet 80-90% pacjentów przy wykorzystaniu standardowych metod. Ok 10% osób nie osiąga całkowitego ustąpienia oznak nowotworu, a u pozostałych chorych może dojść do nawrotu. Największe szanse na pełny powrót do zdrowia mają pacjenci, u których zdiagnozowany został chłoniak Hodgkina we wczesnym stadium. Niemniej wciąż pojawiają się nowoczesne metody leczenia, które pozwalają na 5-letnie przeżycie coraz większej liczbie chorych.
Jak pokazują statystyki, zachorowalność na chłoniaka Hodgkina w Polsce od 10 lat jest na podobnym poziomie. Stanowi on ok. 0,5-1% wszystkich nowotworów i diagnozuje się go najczęściej u młodych dorosłych. Im wcześniej zostanie wykryty, tym większe stają się szansę na odzyskanie zdrowia.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
- https://journals.viamedica.pl/hematology_in_clinical_practice/article/view/Hem.2017.0021/45108
- https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/224217,chloniak-hodgkina
- https://onkologia.org.pl/pl/chloniak-hodgkina-prewencja#page-main-image
- https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/100/original/42-52.pdf?1475237730
- https://fizjoterapeuty.pl/uklad-limfatyczny/uklad-limfatyczny.html