Podczas tegorocznej konferencji Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO) po raz pierwszy zaprezentowano wyniki badania klinicznego III fazy CheckMate 9ER. W badaniu brali udział pacjenci z zaawansowanym jasnokomórkowym rakiem nerki, niepoddawani wcześniej terapii systemowej. Wykazano w nim, że połączenie dwóch leków – niwolumabu i kabozantynibu – pozwala osiągnąć lepsze efekty terapeutyczne niż w przypadku monoterapii sunitynibem.
Zastosowane w badaniu CheckMate 9ER połączenie niwolumabu z kabozantynibem, choć korzystne, nie jest podejściem innowacyjnym. Dotychczas przebadano również inne połączenie immunoterapeutyku z inhibitorem kinaz – pembrolizumab i aksytynib (badanie KEYNOTE-426). Pozytywne wyniki tych badań potwierdzają, że terapia skojarzona zastosowana w pierwszej linii daje lepsze efekty niż leczenie sunitynibem. W lutym tego roku ESMO zaktualizowało wytyczne dotyczące leczenia pierwszej linii pacjentów z zaawansowanym rakiem nerki. Terapia skojarzona pembrolizumabem i aksytynibem została zarekomendowana przez ESMO w tym wskazaniu. Kontynuacja badania CheckMate 9ER pomoże porównać użyteczność i skuteczność tych terapii.
Na czym polegało i jakie były wyniki badania CheckMate 9ER?
Do badania zostało włączonych 323 pacjentów otrzymujących niwolumab w połączeniu z kabozantynibem oraz 328 pacjentów leczonych sunitynibem. W badaniu mogli wziąć udział pacjenci z nieleczonym, zaawansowanym jasnokomórkowym rakiem nerki, niezależnie od rokowania i statusu PD-L1.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Zaobserwowano, że leczenie niwolumabem w połączeniu z kabozantynibem przyniosło lepsze efekty terapeutyczne niż leczenie sunitynibem. Wydłużeniu uległ czas wolny od progresji (16.6 miesięcy vs 8.3 miesięcy) i u większej liczby pacjentów uzyskano odpowiedź na leczenie (55.7% vs 27.1%). Aby ocenić długoterminowe skutki tej terapii oraz medianę czasu przeżycia pacjentów konieczna jest kontynuacja badania.
Leczenie skojarzone było obarczone większym ryzykiem skutków ubocznych. Najczęstszymi z nich były: biegunka, zespół ręka-stopa, nadciśnienie, niedoczynność tarczycy, zmęczenie, nudności, zapalenie błony śluzowej, zaburzenia smaku, zapalenie jamy ustnej, zmniejszenie apetytu. W badaniu wykazano jednak, że stosowanie terapii skojarzonej pozwoliło na utrzymanie jakości życia pacjentów, podczas gdy terapia sunitynibem wiązała się z jej pogorszeniem.
Jak działają leki niwolumab oraz kabozantynib i w jakim celu się je stosuje?
Niwolumab jest przeciwciałem monoklonalnym, które wiąże się z receptorem programowanej śmierci komórki 1 (PD-1) znajdującym się na komórkach układu odpornościowego. Białka PD-L1 i PD-L2, które mają zdolność łączenia się z PD-1, znajdują się m.in. na powierzchni komórek nowotworowych. Skutkiem połączenia się PD-L1 lub PD-L2 z receptorem PD-1 jest hamowanie odpowiedzi immunologicznej wobec rozwijającego się nowotworu. Uniemożliwienie takiego połączenia prowadzi więc do wzmocnienia przeciwnowotworowej odpowiedzi układu odpornościowego.
Obecnie niwolumab jest zarejestrowany przez Europejską Agencję Leków w leczeniu różnych nowotworów, m.in. zaawansowanego raka nerkowokomórkowego. W przypadku niepowodzenia terapii innymi lekami u pacjentów z rakiem nerki stosuje się monoterapię niwolumabem. Połączenie niwolumabu z ipilimumabem można natomiast stosować jako leczenie pierwszej linii pacjentów o niekorzystnym rokowaniu.
Kabozantynib blokuje aktywność enzymów zwanych kinazami tyrozynowymi. Są one częścią szlaków sygnałowych związanych z podziałami komórek i wzrostem nowych naczyń krwionośnych. Blokując aktywność tych enzymów w komórkach nowotworowych, lek ogranicza wzrost i rozprzestrzenianie się nowotworu.
Czy leki niwolumab i kabozantynib są dostępne dla polskich pacjentów?
Leczenie niwolumabem lub kabozantynibem jest refundowane przez NFZ w przypadku niepowodzenia poprzednich terapii u pacjentów z zaawansowanym rakiem nerki. Leki te refundowane są wyłącznie w przypadku monoterapii. Tutaj znajdziesz listę szpitali realizujące program lekowy „Leczenie raka nerki” w ramach NFZ.
Aktualizacja, 8.02.2021:
22 stycznia amerykańska Agnecja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła leczenie niwolumabem i kabozatynibem w pierwszej linii zaawansowanego raka nerki.
Aktualizacja, 10.03.2021:
25 lutego 2021 Europejska Agencja Leków (EMA) wydała pozytywną opinię dotyczącą zatwierdzenia terapii kabozantynibem z niwolumabem w pierwszej linii leczenia zaawansowanego raka nerki.
Autorka: Natalia Tarłowska
Źródła:
696O_PR – Choueiri TK, Powles T, Burotto M, et al. Nivolumab + cabozantinib vs sunitinib in first-line treatment for advanced renal cell carcinoma: First results from the randomized phase III CheckMate 9ER trial.
