Rak endometrium co roku diagnozuje się u kilku tysięcy kobiet w Polsce. To najczęściej występujący nowotwór żeńskiego układu rozrodczego. Zwykle dotyka pacjentki po menopauzie, ale nie można wykluczyć rozwoju choroby na wcześniejszym etapie życia. W ostatnich latach obserwuje się ciągły wzrost liczby zachorowań.
Rak endometrium – co to jest?
Rak trzonu macicy, inaczej rak endometrium, to nowotwór złośliwy dotykający kobiety. Rozwija się w błonie śluzowej, która wyściela wnętrze trzonu macicy – jest to endometrium. Najczęściej diagnozowany jest gruczolakorak endometrialny, stanowiący do 80-90% przypadków. Towarzyszą mu dobre rokowania, pojawia się w związku ze stymulacją hormonalną (estrogenami). Rzadziej występującym typem jest gruczolakorak nieendometrialny. Może to być rak jasnokomórkowy, surowiczy, mieszany lub niezróżnicowany. Nie ma związku ze stymulacją hormonalną i rokuje gorzej.
Endometrium to błona śluzowa wyścielająca macicę. Jej grubość zmienia się w zależności od wieku kobiety oraz fazy cyklu. Przed okresem dojrzewania jej grubość wynosi ok. 5 mm. W okresie okołoowulacyjnym jest to 9 mm, w drugiej fazie cyklu nawet 15 mm, a po menopauzie 8 mm (maksymalnie). Wyróżnia się dwie warstwy tej błony śluzowej:
- czynnościową – cyklicznie wzrasta i złuszcza się, jeżeli w określonej fazie cyklu nie doszło do zapłodnienia,
- podstawną – z niej odbudowuje się warstwa czynnościowa.
Endometrium jest wrażliwe na działanie hormonów. Jego grubość można ocenić w czasie badania USG. Kiedy dojdzie do zapłodnienia, błona nie złuszcza się – przez cały czas się rozwija i zmienia w doczesną ciążową. Odpowiada za zapewnienie zarodkowi możliwie najlepszych warunków do rozwoju w pierwszym etapie ciąży.
Dodaj chorym odwagi!
Pomagamy chorym na raka w finansowaniu terapii, konsultacji, badań i dojazdów do ośrodka leczenia, a także edukujemy i reprezentujemy pacjentów w debacie publicznej.
Przyczyny raka trzonu macicy
Do czynników ryzyka rozwoju raka trzonu macicy należą m.in. nadwaga i otyłość, cukrzyca, długotrwała estrogenowa hormonalna terapia zastępcza, bezdzietność, zaburzenia miesiączkowania, wczesny wiek pierwszej miesiączki, późny wiek menopauzy. Na zachorowanie na raka endometrium narażone są też osoby z zespołem policystycznych jajników i zespołem Lyncha. Ryzyko rozwoju nowotworu wzrasta ponadto, gdy choroba pojawiła się u krewnej pierwszego stopnia, a więc matki, siostry bądź córki. To samo dotyczy zdiagnozowanego raka jajnika lub sutka.
Rak endometrium – objawy
Nowotwór złośliwy endometrium zwykle już we wczesnym stadium daje wyraźne objawy, co pozwala na szybką diagnozę i skuteczne leczenie. Uwagę powinny zwrócić krwawienia międzymiesiączkowe lub krwawienia z dróg rodnych w okresie pomenopauzalnym, a także obfite, o brzydkim zapachu, krwiste lub ropno-krwiste upławy. Mogą występować również dolegliwości bólowe podbrzusza, całej jamy brzusznej lub odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa.
Diagnostyka raka endometrium
Raka trzonu macicy można wykryć dzięki USG przezpochwowemu. W przypadku podejrzenia nowotworu wykonuje się także badania inwazyjne, wymagające zastosowania znieczulenia: łyżeczkowanie jamy macicy lub histeroskopię z biopsją.
W celu wykrycia ewentualnych przerzutów przeprowadza się RTG klatki piersiowej oraz tomografię komputerową jamy brzusznej i miednicy. W niektórych przypadkach wskazane jest badanie rezonansu magnetycznego narządu rodnego, które umożliwia ocenę stanu zaawansowania miejscoworegionalnego.
Metody leczenia
W przypadku raka trzonu macicy głównym sposobem leczenia jest operacja wycięcia macicy razem z jajnikami i jajowodami. Może być przeprowadzona metodą laparoskopową lub tradycyjną. W określonych sytuacjach usuwane są też miedniczne bądź okołoaortalne węzły chłonne lub część pochwy.
W wielu przypadkach zastosowanie znajduje również radioterapia. Może być wdrożona jako leczenie uzupełniające po operacji lub samodzielne, kiedy z określonych względów usunięcie guza nie jest możliwe. Przy zdiagnozowanym raku trzonu macicy dostępne są dwie możliwości radioterapii:
- brachyterapia – źródło promieniowania umieszcza się w jamie macicy,
- teleradioterapia – promieniowanie wytwarzane jest przez źródło zewnętrzne i kieruje się je w okolice miednicy.
W pewnych przypadkach stosuje się ponadto chemioterapię i leczenie hormonalne. Zdarza się, że metody te są łączone, szczególnie gdy dojdzie do przerzutów do innych narządów.
Rak endometrium – rokowania
Szanse na 5-letnie przeżycie ma nawet 80-90% chorych – pod warunkiem, że rak trzonu macicy zostanie wcześnie wykryty. Zwykle jest to możliwe, ponieważ nowotwór daje charakterystyczne objawy już w początkowych stadiach rozwoju. Choroba zdiagnozowana później, kiedy jest już zaawansowana, daje szanse na wyleczenie ok. 30-50% pacjentek.
Rak endometrium można łatwo rozpoznać, co podkreślają sami lekarze. Choć niektórych czynników ryzyka jego rozwoju nie da się całkowicie wyeliminować, kobiety nie pozostają zupełnie bezradne. Regularne badania ginekologiczne, także po menopauzie, to skuteczna profilaktyka.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
