PET, czyli pozytonowa emisyjna tomografia, jest nowoczesnym badaniem umożliwiającym rozpoznawanie nowotworów, określanie ich stopnia zaawansowania i wykrywanie nawrotów choroby. Idea jej zastosowania pojawiła się już w latach 50. XX wieku, a od ponad 20 lat odgrywa bardzo ważną rolę w medycynie. PET można z powodzeniem połączyć m.in. z rezonansem magnetycznym, aby jeszcze bardziej zwiększyć czułość badania.
PET – co to jest?
Pozytonowa emisyjna tomografia, w skrócie PET (z ang. positron emission tomography) to metoda obrazowania czynnościowego. Badanie jest mało inwazyjne. Wykorzystuje techniki radioizotopowe, za sprawą których możliwa jest ocena procesów metabolicznych, jakie zachodzą w organizmie.
PET uznaje się za jedno z najważniejszych osiągnięć w diagnozowaniu nowotworów. Stosuje się ją w celu:
- oceny stopnia zaawansowania nowotworu,
- znalezienia pierwotnego ogniska choroby,
- oceny skuteczności zastosowanego leczenia,
- wykrycia wznowy choroby po zakończonym leczeniu.
Mimo że pozytonową emisyjną tomografię najczęściej wykorzystuje się w onkologii, znajduje zastosowanie również w innych dziedzinach medycyny. To m.in. kardiologia i neurologia – pomaga w poszukiwaniu ognisk padaczkowych czy też w ocenie stanu mięśnia sercowego.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Jak wygląda badanie PET?
PET wykorzystuje radiofarmaceutyki, czyli specjalne substancje promieniotwórcze, które podaje się pacjentom. To radioizotopy krótkożyjące, a więc takie, których okres półrozpadu wynosi od kilku minut do kilku godzin. Najczęściej stosowany jest FDG, czyli radioizotop glukozy (fludeoksyglukoza). Podaje się go osobie badanej drogą dożylną.
W diagnostyce niektórych nowotworów konieczne jest zastosowanie innej substancji. Może nią być:
- 11C-cholina (rak prostaty),
- metionina znakowana węglem (guzy mózgu),
- 18F-dihydroksyfenyloalanina (guzy neuroendokrynne, chromochłonne i neuroblastyczne),
- octan znakowany węglem (pierwotny rak wątroby, rak prostaty).
Radioizotop skupia się w miejscach, gdzie znajdują się tkanki aktywne metabolicznie – takie, które najbardziej potrzebują tego typu substancji. To właśnie tkanki nowotworowe. Gromadzą dużą ilość podanego radioaktywnego izotopu, dzięki czemu stają się widoczne podczas badania.
Jak przebiega pozytonowa emisyjna tomografia?
Zastrzyk z radioizotopem podawany jest na ok. godzinę przed badaniem. Przez 60 minut pacjent odpoczywa w pozycji leżącej w zaciemnionym, wyciszonym pomieszczeniu. Następnie umieszcza się go w specjalnym skanerze PET, również w pozycji leżącej, ręce mają znajdować się nad głową. W czasie skanowania ciała nie należy się poruszać – można jednak swobodnie oddychać i przełykać ślinę.
Badanie trwa średnio ok. 20-30 minut. Zbierane w jego trakcie dane trafiają do komputera. Tam tworzy się trójwymiarowy obraz ciała pacjenta. Po przeprowadzeniu PET zalecane jest picie zwiększonej ilości płynów po to, aby przyspieszyć wypłukanie radioizotopu z organizmu. Wskazane jest ponadto unikanie długotrwałego kontaktu z kobietami w ciąży oraz małymi dziećmi, takiego jak spanie w jednym łóżku czy przytulanie (zarówno w dniu badania, jak i dnia następnego).
PET – jak się przygotować?
Na co najmniej 6 godzin przed badaniem pacjent powinien być na czczo, jednak można pić niegazowaną wodę mineralną (jest to nawet wskazane, warto wziąć ją ze sobą). Wszystko po to, aby obniżyć poziom insuliny w organizmie oraz wychwyt glukozy w mięśniach szkieletowych, sercu i tkance tłuszczowej. Pozwala to na poprawę kontrastu pomiędzy tłem a ewentualnym ogniskiem nowotworu.
W dniu poprzedzającym PET konieczne jest unikanie wysiłku fizycznego. Na badanie należy wybrać się w wygodnym stroju, bez metalowych elementów, który będzie chronił przed nadmierną utratą ciepła. Gdy pacjent przyjmuje na stałe leki, powinien je zażyć tak jak zawsze. Co istotne, termin i godzina przeprowadzenia pozytonowej emisyjnej tomografii są ściśle zaplanowane, dlatego należy zadbać o punktualne pojawienie się w placówce. Zalecane jest też zabranie ze sobą wyników wykonanych dotychczas badań obrazowych i innej ważnej dokumentacji medycznej.
Badanie PET – przeciwwskazania i skutki uboczne
Głównym przeciwwskazaniem do przeprowadzenia pozytonowej emisyjnej tomografii jest ciąża. W przypadku kobiet spodziewających się dziecka konieczne jest więc znalezienie alternatywnych metod diagnostycznych. Nie ma jednak przeszkód, aby przeprowadzić PET u pacjentek w okresie karmienia piersią (muszą one jedynie pamiętać o tym, aby zrobić przerwę w karmieniu na dwie doby po badaniu).
Przyjęta w czasie PET dawka promieniowania jest starannie dobrana i bezpieczna dla człowieka. Z tego względu nie należy obawiać się skutków ubocznych. Picie zalecanej ilości wody pozwoli na szybkie pozbycie się z organizmu podanego radioizotopu.
Co warto wiedzieć o badaniu PET?
Pozytonowa emisyjna tomografia to nowoczesne badanie, które można wykonać w placówkach mających specjalistyczny sprzęt. Znajduje się on w ponad 20 ośrodkach w Polsce, m.in. w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, Rzeszowie i Białymstoku. Pacjenci ubezpieczeni w NFZ, po zakwalifikowaniu zgodnie z kryteriami, otrzymują skierowanie na PET, a więc nie ponoszą kosztów związanych z jego wykonaniem. Cena badania wykonanego prywatnie waha się od ok. 3 do 6 tysięcy złotych.
PET odgrywa coraz istotniejszą rolę w onkologii. Ułatwia nie tylko samą diagnostykę, ale także monitorowanie leczenia czy stanu zdrowia pacjenta po zakończeniu terapii. Mimo że pozytonowa emisyjna tomografia wymaga zastosowania substancji promieniotwórczych, jest bezpieczna i nie należy się jej obawiać. Bardzo często pozwala na znalezienie odpowiedzi na nurtujące pytania dotyczące nowotworów.
Onkofundacja Alivia prowadzi portal Onkoskaner, w którym pacjenci z całej Polski mogą sprawdzić, gdzie najszybciej na NFZ wykonają takie świadczenie jak rezonans magnetyczny, tomografię komputerową czy PET-CT. Konsultanci Alivii codziennie pozyskują informacje o terminach badań w poszczególnych kolejkach i wprowadzają dane do systemu.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
