Profilaktyczna ooforektomia u pacjentek z mutacją genu BRCA1

Sposób na znaczące zmniejszenie ryzyka śmiertelności nosicielek mutacji genu BRCA.

Obszerne międzynarodowe badanie prospektywne, którego wyniki opublikowano na łamach Journal of Clinical Oncology po raz pierwszy sugeruje, że kobiety, u których występuje mutacja genu BRCA1 powinny być poddane profilaktycznej ooforektomii przed 35. rokiem życia, zmniejszając w ten sposób ryzyko wystąpienia nowotworu jajnika zarówno przed, jak i w okresie operacji. Ryzyko to nie dotyczy nosicielek mutacji genu BRCA2, które mogą poddać się zabiegowi po 35. roku życia. Przeprowadzone badanie dodatkowo sugeruje, że po ooforektomii ryzyko śmiertelności zmalało o aż 77% u kobiet z mutacją zarówno BRCA1, jak i BRCA2.

Podczas gdy wcześniejsze badania tego typu wykazały zmniejszenie ryzyka nowotworu piersi oraz jajnika u nosicielek mutacji obu genów, po raz pierwszy udowodniono pozytywny wpływ operacji na wydłużenie życia pacjentek. W Stanach Zjednoczonych aż 70% kobiet będących nosicielkami mutacji genu BRCA decyduje się poddać profilaktycznej ooforektomii. Wielu lekarzy doradza im odbycie tego zabiegu przed ukończeniem 35. roku życia lub zaraz po założeniu rodziny. Nigdy wcześniej jednakże nie przeprowadzono odpowiednich badań, które pomogłyby ustalić optymalny wiek na poddanie się operacji lub które pokazałyby wpływ takiej operacji na stopień śmiertelności.

,,Decydowanie się na operację po 35. roku życia jest zbyt ryzykowne’’ – twierdzi Dr Steven Narod, profesor medycyny na Uniwersytecie Toronto w Kanadzie, jak również główny autor przeprowadzonego badania. Dr Steven dodaje, iż wyniki badań są na tyle wiarygodne, że obniżenie górnej granicy wieku kobiet poddających się ooforektomii (usunięciu jajników) do 35 lat powinno być standardem w przypadku nosicielek mutacji genu BRCA1. Według Dr Stevena, kobiety z mutacją genu BRCA2 mogą z operacją poczekać kilka lat dłużej, gdyż ryzyko wystąpienia nowotworu jajnika nie jest u nich wysokie.

Badanie kliniczne dotyczące dziedzicznego nowotworu jajnika

W ramach badań klinicznych dotyczących dziedzicznego nowotworu jajnika, przeprowadzonych przez naukowców z Kanady, Stanów Zjednoczonych, Polski, Norwegii, Austrii, Francji, oraz Włoch, 5 787 kobiet z mutacją genu BRCA wypełniło ankiety udzielając w ten sposób informacji na temat swojego zdrowia reprodukcyjnego, odbytych zabiegów (w tym profilaktycznej ooforektomii oraz mastektomii), a także przyjmowanych hormonów. Badanie to miało miejsce w latach 1995-2011 i miało na celu wykazanie zależności pomiędzy zabiegiem ooforektomii a częstością występowania nowotworu jajnika, jajowodu i otrzewnej oraz współczynnikiem umieralności pacjentek przed 70. rokiem życia.

Spośród 5 787 kobiet, 2 274 nie przeszły zabiegu ooforektomii, 2 123 przeszły zabieg przed rozpoczęciem badania, natomiast 1 390 poddało się operacji podczas obserwacji. Po upływie 5,6 lat, czyli średniego czasu trwania obserwacji (niektóre pacjentki były obserwowane aż przez 16 lat), u 186 kobiet wykryto nowotwór jajnika, jajowodu lub otrzewnej.

Jak wynika z niniejszego badania, zabieg profilaktycznej ooforektomii obniżył ryzyko nowotworu jajnika aż o 80%. W przypadku nosicielek mutacji typu BRCA1 okazało się, że opóźnianie operacji do 40. roku życia zwiększa ryzyko nowotworu jajnika do 4 %, natomiast zwlekanie z zabiegiem o kolejne 10 lat zwiększa to ryzyko aż do 14,2%. W przypadku nosicielek mutacji typu BRCA2, wykrycie nowotworu jajnika u kobiet przed 50-tką miało miejsce tylko raz. Dla porównania, ryzyko nowotworu jajnika u kobiet ogólnie (także u tych bez mutacji BRCA) wynosi zaledwie 1,4%.

Podczas obserwacji w ramach powyżej wspomnianego badania zmarło 511 kobiet, spośród których 333 z powodu nowotworu piersi, natomiast 68 z powodu nowotworu jajnika, jajowodu lub otrzewnej; pozostałe pacjentki zmarły z innych przyczyn. Zabieg profilaktycznej ooforektomii zmniejszył ryzyko śmierci o 77%, głównie poprzez ograniczenie ryzyka nowotworu jajnika, jajowodu, otrzewnej lub piersi. Jak twierdzi Dr Narod, tak znaczące zmniejszenie ryzyka śmierci w przypadku obu typów mutacji jest korzyścią większą niż chemioterapia.

W przeszłości, badanie prowadzone przez tych samych naukowców dowiodło, iż ooforektomia zmniejsza również ryzyko nowotworu piersi o 48% w przypadku nosicielek mutacji typu BRCA1, oraz ryzyko zgonu z powodu raka piersi w przypadku już zdiagnozowanych pacjentek o 70%.

Jako podsumowanie badania autorzy donoszą, iż profilaktyczna ooforektomia odbyta we wczesnym wieku przynosi długotrwałe korzyści, znacząco obniżając ryzyko nowotworu jajnika, jajowodu i otrzewnej oraz ogólnie zmniejszając współczynnik śmiertelności u nosicielek mutacji genu BRCA1 oraz BRCA2.

Źródło: http://www.esmo.org/Oncology-News/Prophylactic-Oophorectomy-in-BRCA1-Mutation-Carriers-Should-Be-Performed-by-Age-35
Tłumaczyła: Ewa Krawczyk