Rak jelita cienkiego

Rak jelita cienkiego należy do nowotworów rzadkich. Z tego powodu mówi się, że bywa wyzwaniem dla lekarzy i medycyny. Według szacunków występuje on nawet 50 razy rzadziej niż nowotwór jelita grubego. W Polsce tę chorobę diagnozuje się średnio u 200 osób rocznie.

Rak jelita cienkiego – co to jest?

Rak jelita cienkiego stanowi ok. 2% wszystkich nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego. Powstaje w wyniku niekontrolowanego wzrostu komórek, które znajdują się w jelicie cienkim. Do najczęściej występujących nowotworów złośliwych należą:

• gruczolakorak,
• chłoniak,
• GIST (nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego),
• GEP-NET (nowotwory neuroendokrynne przewodu pokarmowego),
• mięsak (zwykle mięśniakomięsak gładkokomórkowy).

Jelito cienkie jest najdłuższym odcinkiem przewodu pokarmowego, znajduje się pomiędzy żołądkiem a jelitem grubym. Zbudowane jest z trzech warstw – otrzewnej, błony mięśniowej oraz błony śluzowej. Jelito cienkie składa się z trzech części, którymi są:

• dwunastnica,
• jelito czcze,
• jelito kręte.

Jego długość to średnio 5-6 m. Ten odcinek układu pokarmowego odpowiada za wchłanianie do krwiobiegu i rozprowadzanie po organizmie składników odżywczych z pokarmu (na co pozwalają kosmki jelitowe). Ponadto produkuje sok trawienny składający się z roztworu enzymów trawiennych i złuszczonych komórek nabłonka jelit.

Przyczyny raka jelita cienkiego

Jest kilka czynników ryzyka mogących przyczynić się do rozwoju raka jelita cienkiego. Pierwszym jest wiek – chorobę najczęściej diagnozuje się u pacjentów między 50. a 70. rokiem życia. Znaczenie ma też palenie papierosów i picie dużej ilości alkoholu. Co więcej, rak jelita cienkiego nierzadko ma związek z:

• chorobą Leśniowskiego-Crohna,
• celiakią,
• polipami i zespołem polipowatości przewodu pokarmowego.

Dodatkowo jednym z lepiej poznanych czynników ryzyka jest dziedziczony zespół genetyczny. Może to być zespół Peutz-Jeghersa, HNPCC (dziedziczny rak jelita grubego bez polipowatości) lub FAP, czyli rodzinna polipowatość gruczolakowata. W przypadku ostatniej z wymienionych chorób ryzyko rozwoju raka jelita cienkiego jest ponad 300% większe w porównaniu do ogólnej populacji.

Rak jelita cienkiego – objawy

Trudno wskazać typowe objawy świadczące o raku jelita cienkiego, szczególnie we wczesnym stadium. Zazwyczaj symptomy nie są oczywiste, ponieważ podobne występują w większości chorób nowotworowych rozwijających się w jamie brzusznej. Należą do nich wzdęcia, nudności, a także brak apetytu. Później mogą pojawić się dodatkowo czarne stolce, uczucie zmęczenia, silne bóle brzucha, anemia, żółtaczka, utrata masy ciała i wymioty (których wygląd można porównać do fusów z kawy).

Wraz z rozwojem choroby pojawiają się kolejne objawy, związane z innymi narządami. To np. wodobrzusze czy powiększenie wątroby. Gdy guz osiągnie duży rozmiar, zaczyna być wyczuwalny w środkowej części brzucha. Jego obecność nie zawsze musi wiązać się z bólem.

Diagnostyka raka jelita cienkiego

Jest kilka badań pomocnych w rozpoznaniu nowotworu jelita cienkiego – decyzja o tym, które zostaną wykonane, należy do lekarza (istotną rolę w tej kwestii odgrywają objawy zgłaszane przez pacjenta):

• badanie endoskopowe,
• endoskopia kapsułkowa (chory połyka specjalną kapsułkę z kamerą),
• tomografia komputerowa,
• USG jamy brzusznej,
• prześwietlenie jelita cienkiego z zastosowaniem kontrastu.

W przypadku podejrzenia raka przeprowadzane są też badania laboratoryjne. U niektórych pacjentów stwierdza się m.in. obniżony poziom hemoglobiny, podwyższone stężenie bilirubiny czy niedokrwistość mikrocytarną.

Metody leczenia

Za główną metodę leczenia nowotworów złośliwych jelita cienkiego uznaje się operację. Może ona zostać przeprowadzona metodą klasyczną lub laparoskopową – zależy to od kilku czynników, w tym ogólnego stanu zdrowia chorego, wielkości guza i jego umiejscowienia. Kiedy możliwe jest całkowite usunięcie zmiany, dokonuje się resekcji części jelita razem z marginesem zdrowych tkanek. Jeżeli rak jelita cienkiego jest zlokalizowany w dwunastnicy, wówczas usuwa się jej fragment, a także część trzustki, pęcherzyka żółciowego i żołądka.

U niektórych pacjentów zastosowanie znajduje też leczenie uzupełniające:

• chemioterapia,
• radioterapia,
• terapia celowana molekularnie.

To, czy zostaną zastosowane dodatkowe metody leczenia poza operacją, jest uzależnione od danego przypadku. Konkretna terapia, np. radioterapia, może zostać wykorzystana w celu zmniejszenia ryzyka miejscowej wznowy.

Rak jelita cienkiego – rokowania

Na rokowania wpływa stopień zaawansowania nowotworu złośliwego jelita cienkiego i możliwości względem wycięcia guza. Po przeprowadzonej operacji usunięcia zmiany szanse na 5-letnie przeżycie wynoszą ok. 10-30%. Wynika to głównie z faktu, że wiele osób trafia na leczenie dopiero w momencie, kiedy choroba jest już w bardziej zaawansowanym stadium.

Jak podkreślają lekarze, możliwości diagnostyczne w przypadku podejrzenia raka jelita cienkiego wypadają dość dobrze. Warto również podkreślić, że nie każdy znaleziony w tym obrębie guz ma charakter złośliwy – nowotworom łagodnym towarzyszą lepsze rokowania, gdyż nie rozprzestrzeniają się na inne narządy i rosną powoli.

Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia

Źródła:

• https://www.termedia.pl/gastroenterologia/Rak-jelita-cienkiego-to-wciaz-wyzwanie-dla-lekarzy,13751.html
• https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/85259,nowotwory-zlosliwe-jelita-cienkiego
• https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitocienkie/50804,nowotwory-jelita-cienkiego
• https://jms.ump.edu.pl/uploads/2010/4/317_4_79_2010.pdf
• https://journals.viamedica.pl/biuletyn_pto/article/download/64095/48171