Cichy zabójca – tak mówi się o raku płuc. To nowotwór, którego pierwsze objawy pojawiają się późno, a ponieważ są niespecyficzne, łatwo je zbagatelizować. Między innymi dlatego w Polsce raka płuc najczęściej diagnozuje się w III i IV stadium rozwoju, gdy możliwości terapeutyczne są ograniczone. Co można zrobić, aby w porę wykryć rozwijającą się chorobę? I jakie są sposoby jej leczenia?
Czujność onkologiczna
Większość nowotworów płuc rozwija się w sposób utajony do czasu aż pojawią się przerzuty. Jeśli występują wczesne objawy, najczęściej są niecharakterystyczne. Przedłużający się kaszel, chrypkę, ból w klatce piersiowej, duszność i zwiększoną męczliwość łatwo przypisać innym chorobom, zwłaszcza przewlekłym jak POChP czy niewydolność serca. Nie należy więc tych mało specyficznych objawów lekceważyć, należy je traktować jako alarmujące i dokładnie zdiagnozować. Dotyczy to szczególnie osób z grupy podwyższonego ryzyka nowotworowego:
- powyżej 40 r.ż.,
- z wieloletnim uzależnieniem od tytoniu,
- z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP),
- narażonych na ekspozycję szkodliwych czynników zawodowych lub środowiskowych.
Uważne przyglądanie się pracy własnego organizmu oraz zgłaszanie lekarzowi zarówno nowych, jak i długotrwałych dolegliwości, pozwala zachować czujność onkologiczną. Dzięki niej można rozpoznać chorobę nowotworową na wczesnym etapie i podjąć skuteczne leczenie.
Badania diagnostyczne
Pierwszym krokiem w diagnostyce raka płuc jest badanie rentgenowskie – RTG klatki piersiowej. Jeśli wyniki okazują się niepokojące, np. ukazują zmiany nowotworowe w śródpiersiu, niedodmę lub rozedmę, wykonuje się tomografię komputerową (TK).
Tomografia komputerowa, podobnie jak RTG klatki piersiowej, bazuje na promieniowaniu jonizującym. Badanie jest bezpieczne i mało inwazyjne. Tomograf komputerowy prześwietla narząd pod różnym kątem. Wykonuje serię zdjęć i tworzy dokładny obraz badanego obszaru (z uwzględnieniem tkanek kostnych i miękkich).
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
W diagnostyce onkologicznej dąży się do jak najszybszego wykonania badań mikroskopowych i cytologicznych. Dlatego po tomografii komputerowej Pacjent zostaje skierowany na bronchoskopię – badanie endoskopowe, które służy do oceny dróg oddechowych, pobrania fragmentów zmienionej chorobowo tkanki wysyła się do oceny histopatologicznej, aby zdiagnozować nowotwór, określić jego rodzaj i stopień złośliwości. W oparciu o otrzymany wynik histopatologiczny ustala się drogę leczenia.
Wyróżnia się dwa główne typy raka płuc – drobnokomórkowego (DRP) i niedrobnokomórkowego (NDRP). Nazwy odnoszą się do ich cech morfologicznych widocznych pod mikroskopem. Rak płuc niedrobnokomórkowy występuje w 80% przypadków, z czego ponad połowa rozpoznań dotyczy raka gruczołowego. W 10-20% NDRP jest uwarunkowany genetycznie. Przy podejrzeniu mutacji genów rozszerza się diagnostykę o badania specjalistyczne. Po potwierdzeniu gruczolakoraka z obecnością określonych mutacji w genach w leczeniu stosuje się terapię celowaną.
Metody leczenia
Sposób leczenia raka płuc zależy od rodzaju nowotworu, stopnia jego zaawansowania, a także ogólnego stanu zdrowia Pacjenta. Zasadniczo istnieją trzy drogi postępowania: operacyjna, z zastosowaniem chemioterapii i/lub immunoterapii i radioterapii oraz objawowe.
Do leczenia radykalnego kwalifikują się osoby z wykrytym nowotworem na wczesnym jej etapie oraz dobrze rokujące. Zaleca się, aby operacje były przeprowadzane w sposób możliwie jak najmniej inwazyjny, przy pomocy nowoczesnych narzędzi laparoskopowych bądź systemów robotycznych.
Obecnie standardowym postępowaniem jest terapia skojarzona, która polega na stosowaniu różnych technik chirurgicznych, chemio- i radioterapeutycznych. Coraz częściej stosuje się również immunoterapię. Dobre wyniki leczenia przynosi połączenie zabiegu tokachirurgicznego z chemioterapią, jednak z tego rozwiązania może skorzystać tylko część Pacjentów będących we wczesnym stadium choroby.
Warto pamiętać, że w ośrodkach badań klinicznych dostępne są bezpłatne badanie kliniczne dla Pacjentów z rakiem płuc. Obecnie w prowadzone są badania kliniczne PYRAMID-1 przeznaczone jest dla Pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca (NDRP) i określoną mutacją w genie HER2. Badanie ocenia bezpieczeństwo i skuteczność stosowania leku pirotynib w porównaniu z docetakselem (zarejestrowanym lekiem przeciwnowotworowym) pod względem oddziaływania na NDRP, w przypadku którego nie wystąpiła odpowiedź na chemioterapię.
Im wcześniej wykryty rak płuc, tym lepsze rokowania leczenia. Dlatego tak ważne są okresowe badania profilaktyczne w grupach szczególnie narażonych i zachowanie czujności onkologicznej.
Autor: Lek. spec. Tomasz Mydłowski internista, pulmonolog w Salve Medica
