Rak tarczycy

Wiedza o raku
28 października, 2022
Alivia

Rak tarczycy jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym gruczołów dokrewnych. W Polsce zachorowalność jest stosunkowo niska, a wśród czynników ryzyka dominują te środowiskowe. Guzy tarczycy bardzo często wykrywane są przypadkowo, ponieważ ich obecność nie daje charakterystycznych objawów.

Rak tarczycy – co to jest?

Rak tarczycy nie należy do bardzo często występujących chorób. Jak pokazują statystyki, w Polsce zachorowalność jest niższa niż średnia dla państw należących do Unii Europejskich. Niemniej dane dotyczące umieralności wśród kobiet i mężczyzn gromadzone przez kilkanaście lat charakteryzują się dużą zmiennością. Warto podkreślić, że nowotwory tarczycy mają dobre rokowania. Pacjenci, u których jest diagnozowana choroba, mają duże szanse na długie życie.

Przygotowaliśmy pakiet benefitów oraz darmowych usług, dzięki którym mierzenie się z rakiem będzie łatwiejsze. Daj nam szansę! Kliknij tutaj i przekonaj się, co możemy dla Ciebie zrobić!

Tarczyca jest gruczołem nieparzystym, który znajduje się w przednio-dolnym odcinku szyi. Odpowiada za wytwarzanie hormonów: tyroksyny, trijodotyroniny i kalcytoniny. Budowę tarczycy stanowią przede wszystkim komórki pęcherzykowe, jednak występują w niej też komórki okołopęcherzykowe. Tarczyca, określana również mianem gruczołu tarczowego, jest zbudowana z prawego i lewego płatu oraz węziny, czyli części środkowej. Prawy płat najczęściej jest większy. Gruczoł ten odgrywa bardzo ważną rolę, ponieważ reguluje wiele procesów zachodzących w organizmie. Wpływa m.in. na gospodarkę wapniowo-fosforanową, pracę układu sercowo-naczyniowego i nerwowego, a także na metabolizm.

Wyróżnia się kilka typów raka tarczycy:

Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!

Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!

Brodawkowaty – występuje najczęściej, nierzadko ma postać wieloogniskową. Stanowi 65-95% przypadków, towarzyszą mu dobre rokowania. Ten typ nowotworu przeważnie daje przerzuty do węzłów chłonnych.
Pęcherzykowy – występuje rzadziej niż rak brodawkowaty, stanowi 10-30% przypadków. Szerzy się głównie poprzez naczynia krwionośne i daje przerzuty do płuc oraz kości. Towarzyszą mu stosunkowo dobre rokowania.
Anaplastyczny – jest niezróżnicowany (nie zachowuje charakterystycznych cech dla komórek tarczycy). Często towarzyszą mu przerzuty, szczególnie do płuc. To nowotwór z gorszymi rokowaniami.
Rdzeniasty – razem z rakiem anaplastycznym stanowi ok. 5% przypadków. Daje przerzuty odległe do płuc, wątroby i kości. Nowotwór ten powstaje w komórkach C tarczycy (okołopęcherzykowych). Rokowania często określa się mianem niepewnych.

Przyczyny raka tarczycy

Jeden z głównych czynników ryzyka rozwoju raka tarczycy to narażenie w przeszłości na promieniowanie jonizujące. Może to być związane nie tylko z katastrofą w Czarnobylu w 1986 roku, ale też z przebytą w dzieciństwie radioterapią okolic szyi. Nie jest to jednak jedyna przyczyna raka tarczycy. Wyróżnia się ich więcej:

płeć – nowotwór gruczołu tarczowego częściej dotyka kobiety, ryzyko rozwoju choroby wzrasta z liczbą przebytych ciąż,
wiek – mimo że chorują zarówno dorośli, jak i dzieci, rak tarczycy najczęściej diagnozuje się u osób w wieku 40-50 lat,
nieodpowiednia ilość jodu w diecie – jego niedobór zwiększa ryzyko raka pęcherzykowego, z kolei nadmiar bywa przyczyną raka brodawkowego,
czynniki genetyczne – przede wszystkim różne mutacje, m.in. genu RET (ma związek z rakiem brodawkowatym).

Wspomniane narażenie na promieniowanie jonizujące w przeszłości to najlepiej poznany czynnik ryzyka w przypadku nowotworów tarczycy. Stosowanie radioterapii okolic szyi u dzieci i młodych osób bardzo często prowadzi do rozwoju choroby ok. 10-20 lat po zakończeniu leczenia. Z tego względu metodę tę wykorzystuje się obecnie tylko w nielicznych, uzasadnionych przypadkach.

Rak tarczycy – objawy

Pacjenci, u których zdiagnozowany został rak tarczycy, nierzadko przyznają, że nie odczuwali symptomów mogących świadczyć o chorobie. To nowotwór, który niekiedy przebiega bezobjawowo i jest wykrywany przez przypadek podczas badania USG. Nie ma dolegliwości, które byłyby charakterystyczne wyłącznie dla niego.

Chorujesz na raka i potrzebujesz środków na leczenie? A może szukasz porady dietetyka lub konsultacji z psychologiem? Mamy to, czego potrzebują pacjenci. Pozwól sobie pomóc! Kliknij i poznaj nasze możliwości!

Pierwszym objawem bywa guzek tarczycy, który jest twardy i nieruchomy. Osoba chora czasami zauważa go samodzielnie, a niekiedy towarzyszy mu powiększenie węzłów chłonnych. Gdy nowotwór jest w bardziej zaawansowanym stadium, pojawiają się też inne dolegliwości:

duszność,
problemy z przełykaniem (dysfagia),
chrypka,
ból szyi,
zmiana barwy głosu.

Symptomy te mają związek z powiększającym się guzem, który zaczyna coraz mocniej uciskać aparat mowy czy też naczynia krwionośne. Kiedy nowotworowi towarzyszą przerzuty, pojawiają się też inne objawy, takie jak patologiczne złamania kości.

Diagnostyka raka tarczycy

Rozpoznanie nowotworu tarczycy rozpoczyna się od wywiadu z pacjentem. Uwzględnia on nie tylko zauważone objawy, ale też czynniki ryzyka rozwoju choroby. Później lekarz dokonuje palpacyjnego badania szyi, dzięki czemu może ocenić wielkość tarczycy i samych guzków. Sprawdzane są również węzły chłonne.

Podstawowym badaniem w diagnostyce raka tarczycy jest USG. Osoba z dużym doświadczeniem może z łatwością ocenić na jego podstawie gruczoł i guzki. Niemniej samo badanie ultrasonograficzne to zbyt mało, aby potwierdzić, że wykryte w tarczycy zmiany mają charakter złośliwy. Z tego powodu konieczne jest wykonanie biopsji cienkoigłowej pod kontrolą USG, co pozwala na precyzyjne pobranie materiału. Na tej podstawie możliwe jest wykrycie raka brodawkowatego, rdzeniastego i anaplastycznego.

W przypadku nowotworu pęcherzykowego konieczne jest leczenie operacyjne i późniejsze wykonanie badań histopatologicznych – nie ma badań laboratoryjnych, które sprawdziłyby się w diagnostyce przedoperacyjnej. Dodatkowo przy podejrzeniu raka rdzeniastego wskazane jest oznaczenie kalcytoniny. To czuły marker tej odmiany nowotworu. Co więcej, wybrane nowotwory tarczycy wychwytują jod (brodawkowaty i pęcherzykowy). W ich przypadku możliwe jest wykorzystanie scyntygrafii z radioaktywnym jodem. To metoda pozwalająca na wykrycie wszystkich ognisk przerzutowych, które wychwytują wspomniany pierwiastek.

Metody leczenia

Dla raka tarczycy podstawę stanowi leczenie chirurgiczne. Zależnie od wielkości guza usuwany jest cały gruczoł lub tylko jeden z płatów. Zazwyczaj niezbędne okazuje się też wycięcie okolicznych węzłów chłonnych. U niektórych pacjentów stosuje się ponadto uzupełniające, pooperacyjne leczenie z użyciem radioaktywnego jodu. Dotyczy to osób, u których zdiagnozowano zróżnicowanego raka tarczycy. Przeprowadza się je najczęściej po upływie 1-3 miesięcy od operacji. Gdy zostały stwierdzone przerzuty, terapia jest powtarzana co pół roku do momentu uzyskania remisji, stwierdzenia braku skuteczności (gdy ogniska stracą jodochwytność) lub odnotowania postępów choroby mimo wdrożonego leczenia.

W szczególnych sytuacjach zastosowanie znajduje teleradioterapia obejmująca nie tylko obszar szyi, ale też śródpiersia. To jeden z rodzajów radioterapii. Metoda ta polega na poddawaniu promieniowaniu jonizującemu chorych tkanek. Również chemioterapia nie jest powszechnym sposobem leczenia. O jej zastosowaniu decyduje lekarz.

Po usunięciu tarczycy pacjenci stosują farmakoterapię mającą na celu uzupełnienie niedoboru hormonów. Gdy leczenie zostanie zakończone, trzeba pamiętać o badaniach kontrolnych. Należy podkreślić, że rokowania w raku tarczycy są zazwyczaj dobre lub bardzo dobre. Gdy nowotworowi towarzyszą małe zmiany wyłącznie w obrębie tego gruczołu, możliwe jest nawet całkowite wyleczenie.

Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia

Źródła: