Myśląc o ubezpieczeniu, mamy z reguły na myśli samochód, mieszkanie, czy ubezpieczenie na wypadek odwołania wycieczki. Tymczasem, okazuje się, że możemy też ubezpieczyć własne życie i zdrowie. Tak, tak… profilaktyka, to też forma ubezpieczenia. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że skuteczniejsza niż te tradycyjne ubezpieczenia naszych mieszkań i samochodów, ponieważ zamiast odszkodowania, profilaktyka daje nam wyższą gwarancje, że do „zalania, pożaru lub kradzieży” w ogóle nie dojdzie.
Chorobą, która zbiera niestety śmiertelne żniwo w Polsce, a przed którą możemy się zabezpieczyć, jest rak szyjki macicy. Szacuje się, że na świecie na raka szyjki macicy zapada około 500 000 kobiet rocznie(1). W Polsce tę diagnozę słyszy około 3500 kobiet każdego roku(2). Niestety, połowa z nich nigdy nie wyzdrowieje, ponieważ zgłosiła się do lekarza zbyt późno(3). Rak szyjki macicy, absolutnie niesłusznie, jest kojarzony z rozwiązłym trybem życia, a tymczasem prawda wygląda trochę inaczej.
Rozwój raka szyjki macicy to proces wieloletni. Szacuje się, że może trwać nawet ponad 10 lat. W tym czasie możemy nie odczuwać żadnych niepokojących objawów – jest to jedna z przyczyn tak późnego zgłaszania się kobiet do lekarza z już zawansowaną postacią raka(4).
W większości przypadków jednak kobiety nie poddają się regularnym badaniom profilaktycznym i zgłaszają do lekarza dopiero wtedy, kiedy dzieje się coś niepokojącego – często wtedy jest już za późno na leczenie lub jego konsekwencje mogą mieć negatywny wpływ na resztę Naszego życia. Usunięcie narządów rodnych wraz z węzłami chłonnymi, to ogromne obciążenie dla kobiety, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Już taki zabieg, jak usunięcie (tzw. konizacja), zaatakowanego przez raka, fragmentu szyjki macicy u młodej kobiety może mieć poważne konsekwencje w postaci trudności z donoszeniem ciąży lub przedwczesnym porodem(5). Co możemy więc zrobić, żeby uniknąć tej diagnozy lub znacznie zwiększyć swoje szanse na wyzdrowienie? Zacznijmy od dowiedzenia się, jakie czynniki zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju tej choroby.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy(4):
- przewlekłe zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (typami onkogennymi wirusa)
- wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego
- duża liczba partnerów płciowych,
- palenie papierosów,
- niski status socjoekonomiczny
- zmiany przednowotworowe w obrębie szyjki macicy zdiagnozowane przez ginekologa.
Znamy już czynniki ryzyka. Porozmawiajmy teraz o tym, co możemy zrobić, żeby uniknąć diagnozy „rak szyjki macicy”, na co mamy wpływ?
Przede wszystkim, regularne wizyty u lekarza ginekologa. Badaniem profilaktycznym, wykonywanym w gabinecie ginekologicznym, jest cytologia. Badanie to pozwala wykryć raka szyjki macicy na wczesnym etapie, a więc zwiększyć szansę na wyleczenie. Jest to badanie polegające na pobraniu komórek z szyjki macicy. Badanie jest bezbolesne, może powodować niewielki dyskomfort. Nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań i powinno być wykonane przez każdą kobietę w wieku 25-59 lat, co najmniej raz na 3 lata(4). Zaleca się wykonywanie cytologii 5 dni po i 5 dni przed miesiączką. Jest ono finansowane przez NFZ(6). Wizyta u ginekologa, to nie tylko badanie cytologiczne. Istnieje wiele innych problemów zdrowotnych, których wczesna diagnoza może uratować Nasze życie i zdrowie, więc badajmy się!
Cytologia, to wczesna diagnoza, a więc mamy już do czynienia z chorobą. Jest jednak możliwość działania na wcześniejszym etapie, czyli zabezpieczenia się przed rozwojem choroby. Mam tu na myśli szczepienie. W przypadku raka szyjki macicy, to szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Przetrwałe zakażenie tym wirusem, czyli sytuacja, w której obecność wirusa w komórkach pobranych z szyjki macicy stwierdzana jest przez okres minimum 6 miesięcy, prowadzi do rozwoju zmian przednowotworowych, a w końcu do rozwoju raka. Wirus HPV odpowiada za prawie 100% przypadków raka szyjki macicy. Do zakażenia się tym wirusem może dojść w trakcie stosunku płciowego lub w trakcie bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby zakażonej. Każda kobieta, która rozpoczęła współżycie seksualne może mieć kontakt z wirusem(7). Znanych jest ok. 200 typów, czyli odmian wirusa HPV, z czego ok. 10 jest tzw. typów onkogennych, czyli powodujących zmiany nowotworowe w zakażonych tkankach(1). Wirus HPV jest odpowiedzialny nie tylko za rozwój raka szyjki macicy ale także raki gardła, krtani, jamy ustnej, sromu, pochwy, odbytu, prącia. Typy HPV nieonkogenne, czyli nie prowadzące do powstawania zmian nowotworowych, prowadzą do rozwoju brodawek płciowych (kłykcin kończystych) – bardzo nieestetycznych i trudnych do wyleczenia zmian w obrębie narządów płciowych(7). Najskuteczniejszą metodą zabezpieczenia się przed tym wirusem jest szczepienie. Jest ono szczególnie zalecane nastolatkom, zarówno dziewczynkom jak i chłopcom (od 9. roku życia). Po pierwsze dlatego, że układ odpornościowy osób młodych działa bardzo sprawnie i reakcja na szczepienie jest bardzo dobra, a co za tym idzie skuteczność szczepień w tej grupie wiekowej jest najlepsza. Istotne jest również, żeby wykonać to szczepienie przed rozpoczęciem współżycia płciowego, czyli zanim organizm miał kontakt z wirusem – zwiększa to również skuteczność szczepień. Wokół tego szczepienia narosło wiele mitów, które warto skonsultować z lekarzem, zanim weźmie się je za pewnik. Faktem jest, że szczepionka, jak każdy inny lek, nie daje 100% gwarancji skuteczności, i jak każdy inny lek ma działania niepożądane. Najczęściej obserwowanymi działaniami niepożądanymi są ból w miejscu wstrzyknięcia i opuchlizna, które ustępują w ciągu kilku dni po szczepieniu(7). Mając na jednej szali Nasze życie i zdrowie, a na drugiej ból i opuchnięte ramię po zastrzyku, wybór jest chyba jasny…
Autor: Justyna Pluta
- Serrano B. i wsp. “Potential impact of a nine-valent vaccine in human papillomavirus related cervical disease”. Infect Agent Cancer 2012, 7:38
- Hartwig S. i wsp. “Estimation of the overall burden of cancers, precancerous lesions, and genital warts attributable to 9-valent HPV vaccine types in women and men in Europe” Infectious Agents and Cancer (2017) 12:19
- onkologia.org.pl/nowotwory-szyjki-macicy-kobiet/ data odwiedzin strony 22.05.2018 r.
- onkologia.mp.pl/chorobynowotworowe/99295,rak-szyjki-macicy data odwiedzin strony 22.05.2018 r.
- Lawton B. “Association of prior HPV vaccination with reduced preterm birth: A population based study” Vaccine. 2018 Jan 2;36(1):134-140. doi: 10.1016/j.vaccine.2017.11.020. Epub 2017 Nov 27.
- www.gov.pl/zdrowie/profilaktyka-raka-szyjki-macicy data odwiedzin strony 22.05.2018 r.
- szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/hpv/ data odwiedzin strony 22.05.2018 r.
