Kiedy siedemdziesięcioletni mężczyzna odczuwał drętwienie ręki i nogi nawet nie przypuszczał, że w jego mózgu rozwija się guz – oponiak. Neurochirurdzy z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku usunęli guz przez oczodół, tym samym otwierając nowy rozdział w leczeniu tego typu guzów mózgu w Polsce.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Czego dowiesz się z tego artykułu?
- Co to jest oponiak mózgu?
- Objawy rozwoju oponiaka mózgu
- Usunięcie oponiaka mózgu przez oczodół już w Polsce
- Usunięcie oponiaka mózgu przez oczodół na świecie
- Zalety metody przezoczodołowej usunięcia oponiaka
- Usunięcie guza mózgu to nie wszystko
Co to jest oponiak mózgu?
Oponiak (meningioma) jest najczęstszym typem guza mózgu, stanowiący około 30% wszystkich jego przypadków. Większość oponiaków jest łagodna (stopień WHO I), co oznacza, że rosną powoli i rzadko dają przerzuty. W przeciwieństwie do guzów glejowych, które rozwijają się bezpośrednio w tkance mózgowej i często wnikają w sąsiednie struktury, oponiaki rozwijają się w oponach mózgowo-rdzeniowych, a ich twarda konsystencja sprawia, że są łatwiejsze do chirurgicznego usunięcia. Jednakże istnieje też grupa oponiaków o wyższym stopniu złośliwości (WHO II i III), które są bardziej agresywne, ich granice są mniej wyraźne, mają tendencję do naciekania mózgu i często nawracają. (Pacult et al., 2024).
Oponiaki zazwyczaj występują u osób starszych, częściej po 60. roku życia, ale mogą również pojawić się u młodszych pacjentów. Występują one znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Diagnostyka oponiaków opiera się przede wszystkim na badaniach obrazowych, takich jak rezonans magnetyczny (MRI). Dzięki niemu lekarze są w stanie ocenić dokładne położenie, rozmiar oraz potencjalne zagrożenie dla sąsiadujących struktur. Precyzyjna diagnostyka pomaga opracować skuteczny plan leczenia, minimalizując ryzyko komplikacji
Objawy rozwoju oponiaka mózgu
Lekarze podkreślają, jak ważne jest wczesne rozpoznanie guzów mózgu. Objawy, których nie wolno lekceważyć, to m.in.:
- drętwienie kończyn,
- uporczywe bóle głowy,
- zawroty głowy i wymioty,
- osłabienie siły mięśniowej,
- zaburzenia widzenia, równowagi i czucia.
W przypadku 71-letniego pacjenta z Polski drętwienie ręki i nogi było pierwszym objawem, który skierował go na badania. Im szybciej zdiagnozuje się guza, tym większa szansa na skuteczne leczenie.
Usunięcie oponiaka mózgu przez oczodół już w Polsce
W październiku 2024 roku zespół neurochirurgów z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku przeprowadził pionierską operację usunięcia guza mózgu przez oczodół. Zabieg ten był pierwszym tego rodzaju przeprowadzonym w Polsce. Pacjentem był 71-letni mężczyzna, którego guz znajdował się w trudno dostępnym miejscu – na dolnej powierzchni mózgu, w pobliżu podstawy czaszki. Tradycyjna operacja wymagałaby dużego nacięcia, usunięcia fragmentów czaszki oraz manipulowania strukturami mózgowymi, co wiązałoby się z ryzykiem poważnych powikłań. Oponiaki rozwijające się w obszarach podstawy czaszki są szczególnie trudne do usunięcia chirurgicznego ze względu na bliskość nerwów czaszkowych i naczyń krwionośnych, co odróżnia je od guzów położonych w łatwiej dostępnych lokalizacjach (Pacult et al., 2024). W przypadku opisywanego pacjenta guz rozwijał się właśnie w tak wymagającym miejscu, co dodatkowo podkreśla znaczenie zastosowania nowatorskiej metody przezoczodołowej. Lekarze podkreślają, że w przypadku takich guzów niezwykle ważne są odpowiednie techniki mikrochirurgiczne. Dzięki zaawansowanym narzędziom i technologii neurochirurdzy są w stanie precyzyjnie usuwać guz, minimalizując uszkodzenia zdrowych tkanek. Zastosowanie najnowszych rozwiązań technologicznych w Białymstoku pozwoliło na bezpieczne przeprowadzenie operacji u pacjenta, którego guz znajdował się w jednym z najtrudniejszych obszarów do operowania
Ze względu na nietypowe położenie guza zabieg przez nos był niemożliwy – istotne naczynia krwionośne oraz nerwy blokowały dostęp do zmiany. Lekarze zdecydowali się więc na nowatorską metodę przezoczodołową, znaną z niewielu ośrodków na świecie. Ten małoinwazyjny zabieg może w przyszłości stać się nadzieją dla wielu pacjentów z podobnymi przypadkami.
Usunięcie oponiaka mózgu przez oczodół na świecie
Podobne operacje od kilku lat są wykonywane w kilku ośrodkach neurochirurgicznych na świecie. W lutym 2024 roku w Leeds w Wielkiej Brytanii usunięto oponiaka u Ruvimbo Faviya, u której guz znajdował się w dolnej części mózgu, za okiem. Brytyjscy lekarze zastosowali metodę endoskopową, wykonując niewielkie nacięcie w powiece oraz zewnętrznej ścianie oczodołu. Zabieg trwał zaledwie trzy godziny, a pacjentka jeszcze tego samego dnia była w stanie wstać z łóżka. Po kilku dniach opuściła szpital, a po trzech miesiącach niemal całkowicie powróciła do normalnego funkcjonowania. Do tego czasu miała problem z podwójnym widzeniem.
Zalety metody przezoczodołowej usunięcia oponiaka
Operacje przezoczodołowe niosą wiele korzyści dla pacjentów, w tym:
- Małą inwazyjność – brak potrzeby wykonywania dużych cięć czy usuwania fragmentów czaszki.
- Krótki czas rekonwalescencji – pacjenci szybko wracają do codziennego życia.
- Minimalne blizny – jedynie niewielkie nacięcie na powiece.
- Mniejsze ryzyko powikłań – brak konieczności manipulowania mózgiem zmniejsza ryzyko uszkodzenia nerwów i naczyń krwionośnych.
Usunięcie guza mózgu to nie wszystko
Operacje przezoczodołowe są ogromnym krokiem naprzód w leczeniu guzów mózgu. Choć na świecie wykonuje się je rzadko, to sukcesy takie jak w Białymstoku pokazują, że Polska dołącza do grona krajów oferujących najnowocześniejsze metody leczenia.
Warto jednak pamiętać, że operacyjne usunięcie oponiaka, choć kluczowe, może nie być wystarczające. Guzy wysokiego stopnia złośliwości (np. anaplastyczne) wymagają agresywnego leczenia, które może obejmować radioterapię pooperacyjną (Tosefsky et al., 2023). Na świecie takie innowacyjne operacje są wspierane przez multidyscyplinarne zespoły medyczne. Leczenie oponiaków obejmuje często nie tylko operację, ale także radioterapię i terapie celowane, szczególnie w przypadkach bardziej agresywnych guzów. Wprowadzenie takich metod w Polsce może oznaczać nowe szanse na skuteczne leczenie dla pacjentów z trudnymi przypadkami.
autorka: dr Joanna Neuhoff-Murawska, Fundacja Onkologiczna ALIVIA
Żródła:
- Pacult, M., Przybyłowski, T., Wrona, M., Banasiak, M., & Zieliński, G. (2024). Surgical Management of High-Grade Meningiomas: Current Challenges and Perspectives. Cancers, 16(11), 1978
- Tosefsky K., Rebchuk A.D., Wang J.Z. Grade 3 meningioma survival and recurrence outcomes in an international multicenter cohort. J Neurosurg. 2023 Aug 11;140(2):393-403. doi: 10.3171/2023.6.JNS23465.
- https://www.rynekzdrowia.pl/neurologia/w-wielkiej-brytanii-po-pierwszy-przeprowadzono-operacje-usuniecia-guza-mozgu-przez-oczodol,267299,8.html?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=rynekzdrowia.pl21-01-2025
