Rak pochwy i rak sromu to bardzo rzadkie nowotwory złośliwe występujące u kobiet. Łączy je także to, że często mają związek z infekcją wirusem HPV. Choroby te najczęściej diagnozuje się u kobiet po 45. roku życia. Jak wygląda ich leczenie? Czy są to nowotwory dające charakterystyczne objawy?
Rak pochwy i sromu – co to jest?
Rak pochwy i rak sromu to dwie różne choroby, ale mają ze sobą dużo wspólnego. Przede wszystkim obie dotyczą żeńskich narządów płciowych – pochwa należy do tych wewnętrznych, a srom do zewnętrznych. Ponadto nie występują one zbyt często. W grupie wszystkich ginekologicznych nowotworów złośliwych stanowią one ok. 1-3%.
Pochwa, jest końcowych odcinkiem układu rozrodczego, przedłużeniem macicy. Cechą charakterystyczną pochwy są ściany o wysokiej kurczliwości i rozciągliwości. Pełni ona bardzo ważne z perspektywy kobiety funkcje – to do niej wprowadzane jest męskie nasienie i przez nią następuje naturalny poród. Ponadto w czasie menstruacji za jej pośrednictwem odprowadzana jest krew miesiączkowa.
Srom również jest rozciągliwy i elastyczny. Tworzą go:
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
- wargi sromowe większe i mniejsze (odpowiednio zewnętrzne i wewnętrzne),
- wzgórek łonowy,
- napletek łechtaczki i łechtaczka,
- wędzidełko warg sromowych,
- spoidła przednie i tylne,
- przedsionek pochwy.
Warto podkreślić, że srom pełni wiele funkcji. Nie tylko stanowi ochronę pochwy przed wirusami, bakteriami i urazami, ale też utrzymuje właściwą florę bakteryjną, ułatwia stosunek płciowy oraz zatrzymuje wilgoć. Z uwagi na unerwienie srom odpowiada dodatkowo za odczuwanie przyjemności podczas kontaktów seksualnych.
Wśród nowotworów złośliwych pochwy najczęściej występuje rak płaskonabłonkowy (stanowi nawet 80-90% przypadków). Jego pozostałe typy to m.in.:
- rak gruczołowy z komórek cylindrycznych,
- rak endometrioidalny,
- czerniak.
Rak płaskonabłonkowy dominuje również w grupie nowotworów sromu.
Przyczyny raka pochwy i sromu
Przyczyny raka sromu i pochwy nie zostały w pełni poznane. Jednak często choroby te mają związek z wirusem HPV. W przypadku tego zakażenia nowotwór może rozwinąć się u kobiet młodszych niż 45-60 lat. Pozostałe czynniki ryzyka to:
- palenie papierosów,
- duża liczba partnerów seksualnych,
- wczesne rozpoczęcie współżycia,
- przebyte choroby przenoszone chorobą płciową jak kiła i chlamydioza.
W kontekście czynników ryzyka rozwoju raka sromu często mówi się też o liszaju twardzinowym. To przewlekła choroba skóry, której towarzyszą białe lub wyblakłe zmiany w postaci grudek.
Rak sromu i rak pochwy – objawy
Pierwsze objawy raka sromu to zazwyczaj pieczenie i świąd, mogą dochodzić do tego również zmiany w powierzchniowym nabłonku skóry. Intensywne swędzenie to najczęściej zgłaszany przez pacjentki symptom. Nie zawsze musi to oznaczać nowotwór, często taki objaw towarzyszy także np. stanom zapalnym (zarówno sromu, jak i pochwy) – niemniej nie należy go lekceważyć. Kiedy zmiana pojawiła się przy łechtaczce, głównym objawem często jest ból. Przeważnie pojawia się on w bardziej zaawansowanym stadium choroby tak jak kilka innych, dodatkowych symptomów. Są nimi:
- trudności w oddawaniu moczu,
- ból podczas oddawania moczu,
- przewlekłe zaleganie moczu,
- problem z całkowitym opróżnianiem pęcherza moczowego,
- zaburzenia oddawania stolca (rzadko),
- stolec o bardzo nieprzyjemnym zapachu,
- krwawienia (rzadko),
- ból podczas stosunku (bardzo rzadko),
- nadwrażliwość sromu na bodźce bólowe, czyli przeczulica.
Objawy raka pochwy nierzadko są zbliżone. Może on powodować uczucie parcia na pęcherz, a także ból w czasie oddawania moczu bądź stolca. Często pacjentki zgłaszają również:
- krwawienie po stosunku,
- nieprawidłowe krwawienia, niezwiązane z miesiączką,
- krwiste upławy,
- ból odczuwany w okolicach miednicy.
Diagnostyka raka pochwy i sromu
Pierwszym krokiem do rozpoznania raka pochwy lub sromu jest badanie ginekologiczne. Z podejrzanej zmiany pobierany jest wycinek – w przypadku kilku ognisk zaleca się osobne wykonanie biopsji dla każdego z nich. Pomocne może być także badanie cytologiczne pobranych komórek i kolposkopia podejrzanego miejsca.
Zastosowanie znajdują ponadto badania obrazowe:
- USG jamy brzusznej,
- RTG klatki piersiowej,
- tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny jamy brzusznej oraz miednicy.
Diagnostyka raka sromu i pochwy zwykle obejmuje też badania laboratoryjne, w tym ogólne moczu oraz morfologię krwi. Dodatkowo poprzez badanie palpacyjne lekarz dokonuje oceny okolicznych węzłów chłonnych. Gdy pojawi się podejrzenie przerzutów w tym miejscu, należy je potwierdzić poprzez wykonanie biopsji.
Metody leczenia
W leczeniu raka pochwy zastosowanie znajduje przede wszystkim radioterapia. Gdy wykryte zmiany są we wczesnym stadium rozwoju, wskazane jest również leczenie operacyjne. W przypadku młodych kobiet zawsze należy rozważyć możliwość zarówno zachowania funkcji zapewnianych przez pochwę, jak i czynności jajników. Jednak zakres takiego leczenia w dużej mierze zależy też od wielkości guza oraz jego lokalizacji. Konieczne może być wycięcie pochwy razem z węzłami chłonnymi oraz macicy. W terapii wykorzystywana jest także chemioterapia, w połączeniu z radioterapią lub jako metoda samodzielna.
Metody stosowane w przypadku raka sromu wyglądają podobnie. W początkowych stadiach zaawansowania choroby przeprowadzane jest leczenie operacyjne, które polega najczęściej na wycięciu warg sromowych wraz ze zmianą oraz pachwinowych węzłów chłonnych. Wykorzystuje się ponadto radioterapię:
- jako metodę uzupełniającą w bardziej zaawansowanym stadium nowotworu,
- samodzielnie, kiedy nie można wykonać operacji,
- przed operacją, aby zmniejszyć wielkość guza,
- po operacji, w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby, gdy komórki nowotworowe nie zostały doszczętnie usunięte.
Chemioterapia w leczeniu raka sromu rzadko stosowana jest samodzielnie, choć może to być forma terapii paliatywnej (gdy pacjentka nie kwalifikuje się do radioterapii ani operacji). Niemniej przeważnie łączy się ją z naświetlaniem, np. w celu zmniejszenia guza przed jego planowanym wycięciem.
Rak pochwy i rak sromu – rokowania
Rokowania dla raka pochwy we wczesnym stadium są bardzo dobre, jego wyleczalność określa się na poziomie ok. 80% (według niektórych źródeł to nawet 84%). Gdy choroba jest bardziej zaawansowana, szanse na 5-letnie przeżycie wynoszą do maksymalnie 60%. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku raka sromu. Jego wczesne wykrycie, gdy nie zdążył się jeszcze rozwinąć, zapewnia nawet do 95% szans na 5-letnie przeżycie. Niemniej spadają one do ok. 30% dla późniejszych stadiów, którym towarzyszą przerzuty. Rokowania uzależnione są nie tylko od stopnia zaawansowania nowotworu, ale też jego typu histopatologicznego.
Rak pochwy oraz rak sromu nie występują często, ale warto mieć świadomość o ich istnieniu. Jak pokazują źródła medyczne, w ostatnich latach nastąpiła poprawa statystyk dotyczących 5-letniego okresu przeżywalności kobiet walczących ze wspomnianymi chorobami. Ma to związek m.in. z poszerzeniem i usystematyzowaniem wiedzy na temat tych nowotworów.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
- https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-sromu-czym-jest#page-main-image
- https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/99338,rak-sromu
- https://www.czytelniamedyczna.pl/464,zasady-postepowania-diagnostycznego-i-terapeutycznego-w-raku-pochwy.html
- https://www.termedia.pl/Journal/-4/pdf-18236-10?filename=06+Suzin.pdf
- https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/pochwa.html
- https://www.medme.pl/anatomia/srom-budowa-i-choroby-co-to-gdzie-jest-i-jak-wygl%C4%85da
- https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.psjd-7a0c9cdb-443e-4ae5-bc6c-9e7815a26fc8/content/partDownload/dbb64447-7c13-3e45-9260-6f3200688632