Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu przeprowadził w sierpniu 2025 r. pierwszą niekomercyjną terapię CAR-T dla pacjenta ze wznową agresywnego chłoniaka. Przygotowania do wdrożenia tej metody trwały od 5 lat.
Pierwsza niekomercyjna terapia CAR-T
Klinika Hematologii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego (UMW) we Wrocławiu po raz pierwszy przygotowała i zrealizowała terapię CAR-T bez udziału zagranicznych firm farmaceutycznych. Jako pierwszy terapię otrzymał 76-letni pacjent ze wznową agresywnego chłoniaka.
Nie znamy jeszcze skuteczności tej terapii w przypadku leczonego we Wrocławiu pacjenta. Odpowiedź kliniczna powinna pojawić się w ciągu trzech miesięcy, ale pierwszych efektów lekarze spodziewają się w ciągu miesiąca. Pacjent musi w tym czasie pozostać pod ścisłą obserwacją szpitala.
Co to jest terapia CAR-T
Terapia CAR-T jest wykorzystywana w leczeniu nowotworów hematologicznych. Wykorzystuje komórki układu odpornościowego pacjenta. W laboratorium dochodzi do modyfikacji genetycznej limfocytów T pacjenta. W wyniku tych działań limfocyty zyskują zdolność rozpoznawania, a następnie niszczenia specyficznych antygenów obecnych na powierzchni komórek nowotworowych. Szczegółowy opis działania terapii CAR-T zamieściliśmy w artykule Jak wygląda terapia CAR-T w praktyce?
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Różnica między komercyjną a akademicką terapią CAR-T
Do tej pory konieczny był udział zagranicznych komercyjnych firm, które zmieniały pobrany od pacjenta materiał i przygotowywały go do podania chorej osobie. Częściowo taka terapia była refundowana, ale czas jej realizacji był znacznie dłuższy, a koszt wyższy w porównaniu z możliwościami terapii akademickiej.
Refundacja programów komercyjnych nie obejmuje m.in. osób po 70 roku życia i chorujących na nietypowe podtypy chłoniaka. Terapia akademicka otwiera możliwość leczenia dla tych pacjentów oraz innych, na przykład ze schorzeniami neurologicznymi, reumatologicznymi czy guzami litymi.
Prof. Anna Czyż zastępca kierownika Kliniki Hematologiii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych UMW podkreśla: 76-letni pacjent ze wznową agresywnego chłoniaka, któremu jako pierwszemu podano w naszej klinice komórki CAR-T, nie miałby szans na refundację takiej terapii w wersji komercyjnej.
Przygotowania do pierwszej polskiej terapii CAR-T
Proces wdrożenia terapii akademickiej trwał od 5 lat. Dwa lata trwała faza badawczo-produkcyjna. Badania były możliwe dzięki grantowi Agencji Badań Medycznych oraz darowiznom przekazanym przez fundacje i rodziny pacjentów zmarłych na chłoniaka.
W badania laboratoryjne włączyło się Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu, które zaangażowane było w wytwarzanie komórek. Produkcja CAR-T trwa tam 14 dni. Cały proces od pobrania materiału do podania go pacjentowi został zamknięty w 3 tygodniach.
Kiedy następni pacjenci?
Klinika we Wrocławiu objęła badaniem osoby z agresywnym chłoniakiem B-komórkowym (w Polsce od 1000 do 1500 zachorowań rocznie), u których nawrót nastąpił w ciągu 12 miesięcy od leczenia lub są obciążone wysokim ryzykiem chemiooporności we wznowie.
Pierwsza faza badania zakłada udział od 9 do 18 osób dorosłych.
Źródła [dostęp: 8.09.2025 r.]:
