To wyzwanie prosić o pomoc!

Diagnoza nowotworu stawia przed chorym szereg wyzwań – fizycznych, emocjonalnych i finansowych. Niełatwo jest im stawić czoła w pojedynkę. Czasem jednak jeszcze trudniej jest poprosić o pomoc, nawet jeśli w otoczeniu pacjenta nie brakuje życzliwych osób, oferujących mu swoje wsparcie. Warto się przyjrzeć, skąd się bierze ta wewnętrzna blokada, jakie przekonania za nią stoją i zastanowić się, czy postawa przysłowiowej „Zosi Samosi” przynosi jakiekolwiek korzyści choremu i jego bliskim. 

Dlaczego proszenie o pomoc jest takie trudne? 

Człowiek, który dowiedział się, że ma raka, w jednej chwili traci grunt pod nogami oraz dotychczasowe poczucie bezpieczeństwa, a jego samoocena nierzadko gwałtownie spada. Z osoby zdrowej, samodzielnie radzącej sobie z problemami przeobraża się w pacjenta, w dużej mierze zależnego od innych osób. Nic więc dziwnego, że broni swojej autonomii niczym ostatniego bastionu. Chce nadal czuć się silny, sprawczy i przydatny społeczeństwu. Każdy z nas, zdrowy czy chory, ma dokładnie te same potrzeby. 

W sytuacji, kiedy pacjent staje przed dylematem, czy poprosić o wsparcie, w jego głowie może się pojawić cały szereg negatywnych wyobrażeń na własny temat i tego, jak widzą go inni, a to z kolei generuje duży lęk czy wstyd. 

Choć powyższe przekonania są często naturalnym doświadczeniem pacjenta onkologicznego, warto uświadomić sobie, że proszenie o pomoc w sytuacji ciężkiej choroby nigdy nie jest słabością, lecz wyrazem zaradności i waleczności w walce o najwyższą stawkę, jaką jest własne życie i zdrowie. Kiedy chory decyduje się przełamać strach i wstyd, aby szczerze przyznać, że potrzebuje wsparcia, wykazuje się dużo większą odwagą i odpowiedzialnością za swoje życie, niż udając, że ze wszystkim poradzi sobie sam.

Dlaczego warto opuścić gardę i przyjąć pomoc?

Po pierwsze, dla własnego zdrowia fizycznego i psychicznego. Choroba nowotworowa jest niezwykle stresującym doświadczeniem i obciążeniem dla całego organizmu. Żeby mieć siłę na nierzadko długotrwałe i uciążliwe zmagania, trzeba wiedzieć, skąd tę siłę czerpać i nie bać się po nią sięgnąć. Przyjmowanie pomocy to nic innego jak zasilanie przysłowiowych wewnętrznych akumulatorów w niezbędną energię. Liczne badania potwierdzają, że sieć wsparcia społecznego pozytywnie wpływa na odporność chorego i jego samopoczucie oraz zmniejsza odczuwany przez niego stres.

Po drugie, ludzie generalnie lubią czuć się potrzebni i godni zaufania, a wzajemne wspieranie się jednoczy i wzmacnia relacje społeczne, buduje bliskość. Poprzez swój gest, pomagający może okazać współczucie i solidarność, a jednocześnie zaspokaja wiele własnych potrzeb związanych z troską o drugiego człowieka, zyskaniem szacunku i poczucia spełnienia dobrego uczynku czy samorealizacją. 

Częstokroć bywa też tak, że otoczenie pragnie zaoferować swoje wsparcie, ale nie wie, w jaki sposób to zrobić albo obawia się reakcji chorego. Jeśli pacjent sam zakomunikuje, czego mu najbardziej potrzeba w danym momencie, obie strony na tym zyskają.

Sztuka proszenia, czyli jak robić to dobrze?

1. Niezależnie od tego, czy zwracasz się do osób bliskich, czy zupełnie nieznajomych (np. za pośrednictwem zbiórki internetowej), pamiętaj, aby swoją prośbę przedstawić w sposób jasny, konkretny i rzeczowy.
2. Bądź szczery i bezpośredni w wyrażaniu swoich emocji i potrzeb. Unikaj robienia aluzji, bagatelizowania bądź wyolbrzymiania problemu, wymuszania czy „grania na litość”.
3. Akceptuj odmowę i nie traktuj jej osobiście. Proszenie to nie żądanie, dlatego każdy ma prawo się nie zgodzić. Pamiętaj, że mogą być tego różne przyczyny: brak środków, czasu, umiejętności, zasobów psychicznych.
4. Bądź otwarty i nie zrażaj się niepowodzeniami. Szukaj dalej, docieraj do kolejnych osób.
5. Jeśli otrzymasz potrzebne wsparcie, nie zapomnij wyrazić swojej wdzięczności. Każdy lubi czuć, że jego gest został doceniony.

Na koniec pamiętaj, że nikt z nas nie jest wolny od doświadczania kryzysowych sytuacji i przeżywania stresu na różnych etapach życia. Nikt też nie jest całkowicie samowystarczalny – jesteśmy istotami społecznymi, żyjącymi w świecie wzajemnych zależności i powiązań. Dziś to Ty potrzebujesz pomocy, ale być może jutro ktoś poprosi o nią Ciebie.

Autor: Urszula Zienkiewicz, Onkofundacja Alivia