24 listopada podczas konferencji w Senacie RP miała miejsce prezentacja wyników najnowszego Atlasu Profilaktyki HPV (HPV Prevention Policy Atlas Europe 2025) – raportu pokazującego, jak poszczególne kraje europejskie radzą sobie z profilaktyką HPV: szczepieniami, badaniami przesiewowymi i dostępem do publicznej informacji. Raport został przygotowany przez European Parliamentary Forum, European Cancer Organisation oraz IPPEZ.
Liderami profilaktyki pozostają Dania, Szwecja i Portugalia – kraje z wysoką wyszczepialnością i zgłaszalnością na badania przesiewowe. W Polsce w ostatnich dwóch latach wprowadzono program szczepień p/HVP oraz badania HPV HR w ramach publicznego systemu, jednak poziom wyszczepienia i udział w badaniach przesiewowych wciąż pozostają niewystarczające i dalekie od celów określonych w Narodowej Strategii Onkologicznej oraz celach WHO.
Reprezentująca Fundację Alivia Joanna Frątczak-Kazana wskazując na bariery systemowe podkreśliła, że skuteczna walka z chorobami HPV-zależnymi wymaga nie tylko wprowadzenia regulacji prawnych, ale przede wszystkim konsekwentnej, szeroko zakrojonej edukacji oraz realnej koordynacji działań międzyresortowych i współpracy z lokalnymi samorządamiWarto podkreślić, że w dyskusji nie uczestniczył niestety żaden przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia, mimo że to właśnie ten resort odpowiada zarówno za realizację programu szczepień, jak i za politykę komunikacyjną oraz koordynację działań w zakresie profilaktyki zdrowotnej.
Edukacja dostosowana do odbiorcy – klucz do skuteczności
W swoim wystąpieniu Joanna Frątczak-Kazana zaznaczyła, że komunikacja dotycząca szczepień przeciw HPV powinna być precyzyjnie adresowana do różnych grup: rodziców, dzieci, lekarzy, nauczycieli, pacjentów czy samorządowców.
Subskrypcja, która zmienia życie
Twoja pomoc ma moc. Zostań Darczyńcą cyklicznym Onkofundacji Alivia i dodawaj odwagi co miesiąc: automatycznie i z sercem!
Fundacja Alivia zwraca uwagę, że obecne działania informacyjne są kierowane głównie do ogółu społeczeństwa, a brakuje w nich kampanii celowanych. Tymczasem monitoring wyszczepialności jasno pokazuje zróżnicowanie regionalne i demograficzne – co oznacza, że komunikacja powinna schodzić na poziom gmin, tam, gdzie potrzeby są największe.
Państwo oczekuje – ale czy samo odrobiło lekcję?
Fundacja popiera ideę obowiązkowych szczepień HPV, jednak – jak podkreśliła – trudno wymagać od obywateli przestrzegania obowiązku, jeśli wcześniej nie zbudowano odpowiedniej świadomości zdrowotnej. Niska wyszczepialność jest sygnałem, że edukacja nie działa tak, jak powinna.
„Musimy zacząć od budowania wiedzy i świadomości. To powinno stać się stałym elementem programów nauczania” – zaznaczyła przedstawicielka Alivii.
Brak koordynacji – problem, który się powtarza
Kolejnym wyzwaniem jest rozproszenie działań po zakończeniu procesu legislacyjnego. Wprowadzenie obowiązkowych szczepień nie jest równoznaczne z ich skutecznym wykonaniem. Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Edukacji, samorządy oraz organizacje społeczne często działają obok siebie, bez wspólnego planu. Brak obecności MZ na konferencji jeszcze bardziej uwydatnił ten problem.
„Po wprowadzeniu regulacji każdy robi swoje. A bez współdziałania nie da się osiągnąć wysokiej wyszczepialności” – mówiła Frątczak-Kazana, wskazując na konieczność aktywnego włączenia w proces również organizacji pacjenckich i lekarzy rodzinnych.
Zaufanie społeczne – fundament każdej interwencji zdrowotnej
Fundacja Alivia, jako organizacja onkologiczna, szczególnie mocno obserwuje niski poziom zaufania do systemu ochrony zdrowia. Problemy te wykraczają poza obszar samego HPV i szczepień, ale znacząco wpływają na decyzje zdrowotne Polaków.
Podsumowanie
Onkofundacja Alivia podkreśliła trzy fundamenty skutecznej strategii profilaktyki HPV w Polsce:
- Koordynację – spójne działania między resortami, samorządami, środowiskiem medycznym i organizacjami pacjentów.
- Komunikację i edukację – dostosowaną do potrzeb konkretnych grup i prowadzoną także na poziomie lokalnym.
- Budowanie świadomości i zaufania – niezbędne, aby społeczeństwo mogło odpowiedzialnie korzystać z programów zdrowotnych.
W konferencji uczestniczyli przedstawiciele instytucji międzynarodowych – Neil Datta, reprezentująca European Parliamentary Forum on Sexual and Reproductive Rights oraz Silvia Romeo, przedstawicielka European Cancer Organisation.
