Najnowsze doniesienia naukowe dowodzą niezbicie, że alkohol powoduje raka. Jego spożycie zwiększa ryzyko rozwoju przynajmniej siedmiu typów nowotworów. Co więcej, nowe badania wskazują na jego potencjalne powiązania z innymi typami nowotworów. Pijesz alkohol? Ten artykuł jest dla Ciebie!
Czego dowiesz się w tym artykule?
- Czy picie alkoholu jest przyczyną raka?
- Alkohol a ryzyko raka: Czy istnieje bezpieczna dawka?
- Dlaczego picie alkoholu powoduje raka?
- Podsumowanie
Czy picie alkoholu jest przyczyną raka?
Kiedy po raz pierwszy połączono spożycie alkoholu z ryzykiem zachorowania na raka? Cofnijmy się do końca lat 80. XX wieku, kiedy Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (International Agency for Research on Cancer, IARC), działająca w ramach Światowej Organizacji Zdrowia, w 1988 roku uznała alkohol za substancję rakotwórczą z grupy 1 – tej samej, do której należą azbest i tytoń. Był to pierwszy jednoznaczny dowód na to, że alkohol zwiększa ryzyko nowotworów (IARC, 1988).
W kolejnych latach zaczęło przybywać dowodów na związek alkoholu z rozwojem nowotworów. Jedna z globalnych metaanaliz, obejmująca 572 badania i dane ponad 486 tysięcy przypadków raka, potwierdziła, że ryzyko nowotworów wzrasta proporcjonalnie do ilości spożywanego alkoholu (Bagnardi et al., 2015). Kolejne wyniki opublikowanych badań, takie jak analiza z 2021 roku, wykazały, że w samym tylko 2020 roku alkohol odpowiadał za 741 300 przypadków raka na świecie (Rumgay et al., 2021).
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
W styczniu 2025 na stronie Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej USA ukazał się oficjalny dokument, w którym uwzględniono zarówno dane epidemiologiczne, jak i mechanizmy biologiczne wpływu alkoholu na zdrowie. Eksperci oświadczyli, że spożycie alkoholu prowadzi do rozwoju co najmniej siedmiu typów nowotworów: raka piersi, jelita grubego, wątroby, przełyku, jamy ustnej, gardła i krtani. Co więcej, naukowcy podejrzewają, że alkohol
może również przyczyniać się do rozwoju innych nowotworów, takich jak rak żołądka, trzustki oraz pęcherza moczowego (HHS, 2023). Nawet niewielkie ilości alkoholu mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne.
Alkohol a ryzyko raka: Czy istnieje bezpieczna dawka?
Wypity alkohol, niezależnie od formy – czy jest to wino, piwo, czy mocne trunki – zwiększa ryzyko rozwoju chorób onkologicznych. Co to oznacza w praktyce? Przyjrzyjmy się, jakie dawki alkoholu prowadzą do zwiększonego zagrożenia.
Kobiety – wyższe ryzyko już przy niewielkich dawkach
Dla kobiet picie alkoholu wiąże się z wyjątkowo wysokim ryzykiem zachorowania na raka. Spożywanie alkoholu nawet w stosunkowo niewielkich ilościach, tzn. mniej niż jednego drinka tygodniowo (np. lampka wina o pojemności 150 ml rzadziej, niż raz w tygodniu) daje skumulowane ryzyko nowotworu na poziomie 16,5% rozwoju nowotworu. Co się dzieje, gdy alkohol pojawia się w codziennym menu?
- 1 drink dziennie – ryzyko wzrasta do 19,0%. Jeden kieliszek wina czy jedno małe piwo dziennie to statystycznie 2 dodatkowe kobiety na 100, które zachorują na raka.
- 2 drinki dziennie – ryzyko rozwoju nowotworu gwałtownie rośnie do 21,8%, co oznacza 5 dodatkowych przypadków nowotworu na każde 100 kobiet.
Mężczyźni – mniejsze, ale wciąż znaczące ryzyko
Również mężczyźni odczuwają skutki regularnego picia alkoholu. Spożywanie mniej niż jednego drinka tygodniowo wiąże się z ryzykiem rozwoju nowotworu na poziomie 10,0%. Regularne picie powoduje jednak szybki wzrost zagrożenia:
- 1 drink dziennie – ryzyko wynosi 11,4%, czyli 1 dodatkowy przypadek raka na każde 100 mężczyzn.
- 2 drinki dziennie – skumulowane ryzyko wzrasta do 13,1%, co oznacza 3 dodatkowe przypadki nowotworów.
Każdy kolejny wypity drink stanowi dodatkowe ryzyko. Nawet niewielkie ilości alkoholu, takie jak jedna lampka wina (150 ml) czy małe piwo (330 ml), zwiększają ryzyko rozwoju nowotworów. Przy dwóch drinkach dziennie ryzyko dramatycznie wzrasta – i to zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Dlaczego picie alkoholu powoduje raka?
Wypity alkohol zostaje rozłożony w organizmie na związki, które mogą siać spustoszenie na poziomie komórkowym. Oto, jak to działa:
Rozkład alkoholu do aldehydu octowego negatywnie wpływa na stabilność genów. Alkohol przekształca się w aldehyd octowy – toksyczną i rakotwórczą substancję, która uszkadza DNA i prowadzi do powstania mutacji genetycznych.
Stres oksydacyjny wyzwala tzw. reaktywne formy tlenu, do których zaliczamy znane wszystkim wolne rodniki. Alkohol powoduje stres oksydacyjny, który uszkadza DNA, białka i lipidy, prowadząc do stanu zapalnego i zaburzenia równowagi komórkowej.
Zaburzenie gospodarki hormonalnej prowadzące do wzrostu stężenia estrogenów. Alkohol zwiększa poziom estrogenu, co podnosi ryzyko raka piersi.
Katalizator dla innych rakotwórczych substancji. Alkohol działa jak rozpuszczalnik, ułatwiając wchłanianie toksycznych związków, takich jak rakotwórcze substancje zawarte w dymie tytoniowym itp.
Mechanizmy te działają niezależnie od rodzaju spożywanego alkoholu – piwo, wino czy mocne trunki mają takie same konsekwencje.
Podsumowanie
Nawet niewielkie ilości alkoholu zwiększają ryzyko nowotworów – i to tych najczęstszych, jak rak piersi, jelita grubego, wątroby, gardła czy przełyku. Co więcej, najnowsze dane wskazują na możliwość powiązania alkoholu z innymi typami nowotworów, w tym żołądka i trzustki. Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu – każdy kolejny drink zwiększa zagrożenie rozwoju choroby.
autorka: dr Joanna Neuhoff-Murawska
Bibliografia
- International Agency for Research on Cancer (IARC). (1988). Alcohol drinking. IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, Volume 44.
Link do publikacji - Bagnardi, V., Rota, M., Botteri, E., Tramacere, I., Islami, F., Fedirko, V., … & La Vecchia, C. (2015). Alcohol consumption and site-specific cancer risk: a comprehensive dose–response meta-analysis. British Journal of Cancer, 112(3), 580-593.
DOI: 10.1038/bjc.2014.579 - Rumgay, H., Murphy, N., Ferrari, P., Soerjomataram, I. (2021). Alcohol and cancer: Epidemiology and biological mechanisms. Nutrients, 13(9).
DOI: 10.3390/nu13093173 - Sarich, P., Canfell, K., Egger, S., Banks, E., Joshy, G., Grogan, P., & Weber, M. F. (2021). Alcohol consumption, drinking patterns and cancer incidence in an Australian cohort of 226,162 participants aged 45 years and over. British Journal of Cancer, 124(2), 513–523.
DOI: 10.1038/s41416-020-01101-2 - U.S. Department of Health and Human Services (HHS). (2025). Alcohol and Cancer Risk: The U.S. Surgeon General’s Advisory. Office of the Surgeon General.
Dostępne pod adresem: https://www.hhs.gov/surgeongeneral/priorities/alcohol-cancer/index.html
