Rak płuc to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów w naszym kraju. Według statystyk co roku taką diagnozę słyszy ponad 21 tysięcy Polaków i Polek. Ryzyko rozwoju tej choroby można zmniejszyć, rezygnując z palenia papierosów oraz unikając kontaktu z dymem tytoniowym. Ważną rolę odgrywają też badania przesiewowe, które pozwalają na określenie ryzyka zachorowania i wykrycie nowotworu na wczesnym etapie. Jakie wykonuje się w kierunku raka płuc?
Niskodawkowa tomografia komputerowa
Niskodawkowa tomografia komputerowa (NDTK) to nowoczesne, nieinwazyjne badanie, które stanowi alternatywę dla klasycznego RTG płuc. Pozwala ona na dokładniejszą ocenę diagnostyczną, a ponadto nie obciąża organizmu tak dużą dawką promieniowania rentgenowskiego. NDTK przeprowadza się w podobny sposób co klasyczną tomografię. Pacjent leży na ruchomym stole, który wsuwa się do wnętrza specjalistycznego aparatu. W obudowie tomografu znajdują się dwie lampy, które emitują promienie oraz dwa zestawy czujników odpowiadające za ich odbieranie. Uzyskiwany obraz jest przekazywany do komputera i analizowany przez specjalistów.
Za sprawą niskodawkowej tomografii komputerowej możliwe jest wykrycie raka płuc we wczesnym stadium. Jest ona bardziej skuteczna niż tradycyjne RTG. Warto pamiętać, że początkowo choroba nowotworowa płuc może nie dawać specyficznych objawów. Wielu pacjentów skarży się np. na chrypkę, uporczywy kaszel czy ból w okolicach klatki piersiowej. W obrazie NDTK widoczne stają się nawet niewielkie guzy płuc, których rozmiar wynosi kilka milimetrów.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Tego typu badanie nie wymaga szczególnego przygotowania, jeżeli jest przeprowadzane bez podania kontrastu. Niskodawkowa tomografia komputerowa pokazuje cały obraz płuc wraz z istotnymi szczegółami. Jednocześnie gwarantuje wysoki poziom bezpieczeństwa z uwagi na niższą dawkę promieniowania.
Pozostałe badania
Za jedno z podstawowych badań w podejrzeniu raka płuc uznaje się wspomniane już RTG. Mimo że jest ono szybkie i łatwe do przeprowadzenia, często nie daje możliwości precyzyjnego zdiagnozowania choroby na podstawie uzyskanych zdjęć. Badanie rentgenowskie klatki piersiowej nierzadko nie wykrywa niewielkich zmian nowotworowych.
W diagnostyce chorób płuc wykorzystuje się również m.in.:
- badanie cytologiczne plwociny,
- ocenę stężenia markerów nowotworowych,
- badanie płynu z jamy opłucnej,
- badania laboratoryjne.
Jednak to niskodawkowa tomografia komputerowa okazuje się najbardziej skuteczna w kontekście wykrywania raka płuc na wczesnym etapie. Daje ona możliwość oceny zmian zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym.
Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca
Z myślą o osobach szczególnie zagrożonych rozwojem choroby opracowano specjalny Ogólnopolski Program Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP). Pilotażowe badania rozpoczęły się w 2019 roku, objęto nimi pacjentów w wieku od 50 do 74 lat. Są to przede wszystkim nałogowi palacze papierosów, jednak program jest też skierowany do osób, które:
- ze względu na wykonywany zawód były narażone na działanie niklu, berylu, krzemionki, azbestu, kadmu, chromu, związków arsenu, sadzy, spalin silnika diesla czy też dymu ze spalania węgla kamiennego,
- były narażone na oddziaływanie radonu,
- miały w najbliższej rodzinie przypadki zachorowania na raka płuc,
- chorują na włóknienie płuc lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc,
- chorowały już na chłoniaka, raka płuc, głowy i szyi lub nowotwory zależne od palenia tytoniu (m.in. przełyku, pęcherza czy żołądka).
Placówki POZ realizujące program są zlokalizowane w całym kraju. Ośrodki odpowiedzialne za tę inicjatywę w poszczególnych województwach publikują listy wszystkich takich miejsc. Każdy chętny spełniający określone warunki odbywa wizytę kwalifikującą u lekarza, a następnie otrzymuje skierowanie na niskodawkową tomografię komputerową. Po omówieniu wyników badania pacjentom są przekazywane wskazówki, jak mogą zadbać o swoje zdrowie, zapobiegać rozwojowi choroby i skutecznie rzucić palenie.
Specjaliści przewidują, że w 2029 roku rak płuc wciąż będzie dominował wśród wszystkich nowotworów pod względem liczby zachorowań. Obecnie nawet 90% zgonów spowodowanych przez tę chorobę ma ścisły związek z paleniem papierosów. Dlatego tak istotne jest ograniczenie ekspozycji na dym tytoniowy. Warto pamiętać, że narażone są na niego nie tylko osoby palące. Do tego grona należą również tzw. bierni palacze, a więc ci wdychający dym pochodzący ze spalania tytoniu.
Niskodawkowa tomografia komputerowa to najistotniejsze badanie przesiewowe w kierunku raka płuc. Jest bezbolesna i szybka, a przy tym na tyle precyzyjna, że umożliwia wykrycie każdej niepokojącej zmiany. Wczesne zdiagnozowanie nowotworu, także w obrębie płuc, zwiększa szanse na przeprowadzenie skutecznej terapii.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
https://europeanlung.org/wp-content/uploads/2021/04/Lung-Cancer-Screening-Factsheet_PL.pdf
https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne/profilaktyka-raka-pluca
https://pacjent.gov.pl/sites/default/files/2019-09/zalacznik_17_ogolnopolski_program_wwrp.pdf
https://pulsmedycyny.pl/niskodawkowa-tomografia-komputerowa-wykryje-wczesnego-raka-pluca-945954
