Choroba nowotworowa piersi wymaga kompleksowego leczenia – systemowego, chirurgicznego i radioterapii. Jego powodzenie zależy nie tylko od doboru odpowiedniej terapii, lecz również od sprawnej koordynacji procedur, doświadczenia kadry medycznej w leczeniu raka piersi oraz współpracy lekarzy różnych specjalności. W celu zapewnienia jak najlepszej opieki pacjentkom z rakiem piersi powstają Breast Cancer Units, które wzorem innych państw europejskich w ostatnich latach tworzone są również w Polsce.
Breast Cancer Units (BCU) to ośrodki kompleksowego leczenia raka piersi. Pacjent trafiający do BCU ma zapewnione:
- diagnostykę wstępną i pogłębioną,
- leczenie chirurgiczne, radioterapię, brachyterapię, chirurgię rekonstrukcyjną i plastyczną,
- rehabilitację,
- monitorowanie skuteczności i bezpieczeństwa leczenia.
Wszystkie te świadczenia mogą, lecz nie muszą, być dostępne w jednym budynku. Ośrodki leczenia raka piersi BCU składające się z kilku budynków wciąż musi jednak gwarantować pacjentowi sprawną i kompleksową opiekę sprawowaną przez multidyscyplinarny zespół.
Potrzebę tworzenia takich specjalistycznych ośrodków podkreślano już w 1998 roku podczas europejskiej konferencji poświęconej diagnostyce i leczeniu raka piersi we Florencji. Już pod koniec lat 90-tych istniały bowiem dane wskazujące na to, że pacjentki z rakiem piersi powinny być leczone przez multidyscyplinarne zespoły w dedykowanych im ośrodkach, co przekłada się na większą skuteczność terapii. W 2003 roku Parlament Europejski zwrócił się do krajów członkowskich, by do 2016 roku zapewniły pacjentkom i pacjentom dostęp do specjalistycznych ośrodków leczenia raka piersi.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Korzyści dla pacjentek
Poprawa jakości i skuteczności leczenia to główny cel tworzenia BCU i jednocześnie największa korzyść dla pacjenta. W Breast Cancer Unit leczeniem pacjenta zajmuje się interdyscyplinarny zespół, w skład którego wchodzą chirurdzy, w tym chirurdzy plastyczni, onkolodzy kliniczni, radiolodzy, radioterapeuci, patomorfolodzy, lekarze genetycy, diagności laboratoryjni, psycholodzy i psychoonkolodzy, pielęgniarki onkologiczne oraz fizjoterapeuci. Wspólnie opracowują oni i nadzorują proces leczenia podczas regularnie odbywających się konsyliów. Przekłada się to nie tylko na efekty leczenia lecz również skrócenie ścieżki od zgłoszenia do onkologa i postawienia diagnozy do wdrożenia odpowiedniego leczenia. Skupienie całej kadry ośrodków BCU na leczeniu raka piersi zapewnia właściwą koordynację oraz nadzór nad procesem leczenia w ustalonych ramach czasowych. Duże doświadczenie w diagnostyce i terapii raka piersi daje natomiast szansę na leczenie zgodnie z aktualnymi standardami i wiedzą medyczną.
Lekarz prowadzący diagnostykę lub leczenie pacjenta jest jednocześniem koordynatorem merytorycznym. Jego zadaniem jest poinformowanie w sposób przystępny i zrozumiały o planowanym postępowaniu, dostępnych opcjach terapeutycznych oraz możliwym ryzyku i powikłaniach.
Istotną rolę odgrywa również koordynator onkologiczny, którym może być pielęgniarka onkologiczna. Jej rolą jest nadzorowanie terminowej realizacji planu leczenia. Praca koordynatorów usprawnia cały proces leczenia w BCU, dzięki czemu pacjent czuje się dobrze zaopiekowany.
Breast Cancer Unit ze względu na specjalizację w leczeniu raka piersi zapewniają pacjentkom dostęp do leków w ramach programów lekowych finansowanych przez NFZ lub dają szansę na włączenie do badań klinicznych nad nowymi lekami.
Warto również pamiętać, że wizyta w poradni onkologicznej nie wymaga skierowania. Kobieta zaniepokojona swoimi objawami może więc zgłosić się do takiego ośrodka bez skierowania.
Breast Cancer Units w Polsce
Breast Cancer Units w Polsce zostały powołane rozporządzeniem Ministra Zdrowia, które weszło w życie z dniem 1 października 2019 r. Ustala ono zakres i zasady realizacji świadczenia kompleksowej opieki onkologicznej nad pacjentami z nowotworem piersi (w skrócie KON-pierś). Szpitale, które obecnie* realizują kompleksową opiekę zgodnie z założeniami NFZ to:
- DOLNOŚLĄSKIE CENTRUM ONKOLOGII, PULMONOLOGII I HEMATOLOGII
- WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY WE WROCŁAWIU
- SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. DRA ALFREDA SOKOŁOWSKIEGO
- WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY W LEGNICY
- WOJEWÓDZKIE CENTRUM SZPITALNE KOTLINY JELENIOGÓRSKIEJ
- CENTRUM ONKOLOGII IM. PROF. FRANCISZKA ŁUKASZCZYKA W BYDGOSZCZY
- CENTRUM ONKOLOGII ZIEMI LUBELSKIEJ IM. ŚW. JANA Z DUKLI
- INSTYTUT CENTRUM ZDROWIA MATKI POLKI
- WOJEWÓDZKIE WIELOSPECJALISTYCZNE CENTRUM ONKOLOGII I TRAUMATOLOGII IM. M. KOPERNIKA W ŁODZI
- NARODOWY INSTYTUT ONKOLOGII IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY w KRAKOWIE
- SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. LUDWIKA RYDYGIERA W KRAKOWIE SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
- NARODOWY INSTYTUT ONKOLOGII IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
- WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY – PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
- LUX MED ONKOLOGIA SPÓŁKA Z O.O.
- EUROPEJSKIE CENTRUM ZDROWIA OTWOCK SP. Z O.O.
- MAZOWIECKI SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. ŚW. JANA PAWŁA II W SIEDLCACH SP. Z O.O.
- RADOMSKIE CENTRUM ONKOLOGII
- MAZOWIECKI SZPITAL ONKOLOGICZNY SPÓŁKA Z O.O.
- SZPITAL SPECJALISTYCZNY W BRZOZOWIE PODKARPACKI OŚRODEK ONKOLOGICZNY IM. KS. B. MARKIEWICZA
- UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY IM. FRYDERYKA CHOPINA W RZESZOWIE
- BIAŁOSTOCKIE CENTRUM ONKOLOGII IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE
- UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE w GDAŃSKU
- SZPITAL SPECJALISTYCZNY SŁUPSK
- COPERNICUS PODMIOT LECZNICZY SPÓŁKA Z O. O.
- SZPITALE POMORSKIE SPÓŁKA Z O. O.
- KATOWICKIE CENTRUM ONKOLOGII
- UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE IM. PROF. K. GIBIŃSKIEGO ŚUM W KATOWICACH
- BESKIDZKIE CENTRUM ONKOLOGII-SZPITAL MIEJSKI IM. JANA PAWŁA II W BIELSKU-BIAŁEJ
- WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. N.M.P. w CZĘSTOCHOWIE
- ZAGŁĘBIOWSKIE CENTRUM ONKOLOGII SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. SZ. STARKIEWICZA W DĄBROWIE GÓRNICZEJ
- NARODOWY INSTYTUT ONKOLOGII IM.MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE-PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY w GLIWICACH
- ŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII S.P.Z.O.Z. W KIELCACH
- WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W ELBLĄGU
- SAMODZIELNY PUBLICZNY ZOZ MSWiA Z WARMIŃSKO-MAZURSKIM CENTRUM ONKOLOGII W OLSZTYNIE
- WIELKOPOLSKIE CENTRUM ONKOLOGII IM.MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE
- CENTRUM MEDYCZNE HCP SP. Z O.O. NZOZ CENTRUM MEDYCZNE HCP LECZNICTWO STACJONARNE
- UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY W POZNANIU
- „PLESZEWSKIE CENTRUM MEDYCZNE W PLESZEWIE” SP. Z O.O.
- ZACHODNIOPOMORSKIE CENTRUM ONKOLOGII
W dokumencie stworzonym przez Polskie Amazonki Ruch Społeczny „Audyt leczenia raka piersi 2010-2020. Warunki dalszego postępu” prof. dr. hab. n. med. Tadeusz Pieńkowski wskazuje, że w Polsce BCU jest wciąż za mało. W jego ocenie w kraju powinno być docelowo ok. 70 specjalistycznych ośrodków leczenia raka piersi. Zbyt mała liczba BCU to według prof. Pieńkowskiego jedna z przyczyn wciąż rosnącego w Polsce współczynnika umieralności z powodu raka piersi.
Wymagania i wytyczne
Nadanie danemu ośrodkowi leczenia miana breast cancer unitu jest możliwe pod warunkiem spełnienia przez niego szeregu wymagań. Oprócz wymogów dotyczących multidyscyplinarnego zespołu medycznego specjalizującego się w leczeniu raka piersi, BCU powinno przeprowadzać określoną liczbę procedur diagnostycznych oraz leczenia tej choroby. Daje to gwarancję, że personel danego BCU stale praktykuje leczenie raka piersi, co przekłada się na lepsze efekty terapeutyczne niż w przypadku zespołu, który ma niewielkie doświadczenie w tej dziedzinie. Gwarancją sprawnego i efektywnego działania zespołu medycznego mają być również protokoły postępowania oparte na wytycznych, opisujące postępowanie na każdym etapie leczenia pacjenta.
Odpowiednia jakość i warunki leczenia raka piersi powinny być weryfikowane w procedurach certyfikacji lub akredytacji. Aktualne wytyczne dotyczące wymogów stawianych przed BCU są publikowane przez europejskie towarzystwo EUSOMA (European Society of Breast Cancer Specialists). Prof. Tadeusz Pieńkowski w dokumencie „Audyt leczenia raka piersi 2010-2020” wskazuje jednak, że rozporządzenie powołujące BCU w Polsce nie ustanawia procedur akredytacji. W wytycznych EUSOMA zwrócono natomiast uwagę, że poddawanie ośrodka leczenia zewnętrznym audytom przekłada się na jego sprawniejsze funkcjonowanie i wyniki leczenia. System funkcjonujący w Polsce jeszcze przed wejściem w życie Rozporządzenia został stworzony z inicjatywy Polskiego Towarzystwa do Badań nad Rakiem Piersi we współpracy z Międzynarodowym Towarzystwem Senologicznym (SIS). Posiadanie przez dany ośrodek certyfikatu SIS nie gwarantuje jednak podpisania z NFZ umowy na realizację świadczeń w ramach kompleksowej opieki onkologicznej.
Cancer Units – nie tylko rak piersi
Większa skuteczność leczenia choroby nowotworowej w ośrodku gwarantującym kompleksową opiekę onkologiczną dotyczy nie tylko raka piersi. Jak podaje Ministerstwo Zdrowia, trwają prace nad opracowaniem Cancer Units dla kluczowych nowotworów złośliwych: płuca, nowotworów ginekologicznych i urologicznych. W ubiegłym roku do konsultacji publicznych zostały skierowane projekty rozporządzeń w zakresie koordynowanej opieki w raku płuca oraz raku jelita grubego.
Autorka: Natalia Tarłowska
* Informacja aktualna na dzień 29.06.2023. Ośrodki realizujące świadczenie KON-pierś (nr. świadczenia 03.4240.020.02) znajdziesz na stronie www.aplikacje.nfz.gov.pl
Źródła:
Cardoso, Fatima, et al. „European Breast Cancer Conference manifesto on breast centres/units.” European Journal of Cancer 72 (2017): 244-250.
Biganzoli, Laura, et al. „The requirements of a specialist breast centre.” The Breast 2020
„Audyt leczenia raka piersi 2010-2020. Warunki dalszego postępu. Rozmowy na 10-lecie PARS.” Polskie Amazonki Ruch Społeczny
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 maja 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego
www.mp.pl/pacjent/onkologia/aktualnosci/210595,jest-rozporzadzenie-o-breast-cancer-units
www.gov.pl/web/zdrowie/kompleksowa-opieka-onkologiczna-dla-pacjentow-z-rakiem-jelita-grubego
https://www.sisbreast.org/accreditation/sis-accredited-centers/
