W czasopiśmie Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej Journal of Clinical Oncology opublikowano aktualne wyniki badania CheckMate 067 nad zastosowaniem immunoterapii w leczeniu zaawansowanego czerniaka. Badanie skuteczności terapii i obserwacja pacjentów trwa już ponad 6 lat. Odsetek pacjentów otrzymujących immunoterapię żyjących co najmniej 6.5 lat wyniósł niemal 50%, a 77% z nich nie musiało być jak dotąd poddawanych kolejnym terapiom przeciwnowotworowym. Wyniki te ukazują jak duży postęp dokonał się w leczeniu pacjentów z zaawansowanym czerniakiem, gdyż jeszcze dekadę temu mediana czasu całkowitego przeżycia tej grupy chorych wynosiła 8 miesięcy.
Immunoterapia jest standardem leczenia zaawansowanego czerniaka skóry. Obecnie dostępnymi opcjami immunoterapii są monoterapia niwolumabem lub pembrolizumabem oraz niwolumab w połączeniu z ipilimumabem. W przypadku pacjentów z mutacją BRAF V600 możliwe jest również leczenie celowane. Porównanie skuteczność immunoterapii i terapii celowanej pozostaje przedmiotem badań. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (EMSO) w przypadku pacjentów, u których progresja choroby nie postępuje szybko, immunoterapia może być traktowana jako pierwsza linia leczenia zaawansowanego czerniaka, z zachowaniem terapii celowanej jako kolejnej linii.
Jakie były wyniki badania CheckMate 067?
Do badania zostało włączonych 945 pacjentów z zaawansowanym (stadium III-IV), nieoperacyjnym czerniakiem, którzy nie byli jeszcze poddawani terapii systemowej. 314 z nich zostało losowo przydzielonych do grupy otrzymującej niwolumab + ipilimumab, 316 pacjentów otrzymywało niwolumab a 315 – ipilimumab.
Mediana całkowitego czasu przeżycia u pacjentów leczonych niwolumabem w połączeniu z ipilimumabem wyniosła 72.1 miesięcy. Stanowi to ponad 3-krotnie lepszy efekt niż w przypadku ipilimumabu – 19.9 miesięcy – i niemal 2-krotnie lepszy niż dla monoterapii niwolumabem – 36.9 miesięcy. Ze względu na długi czas trwania badania i wzrost ryzyka śmierci z innych przyczyn niż czerniak, wyznaczono również medianę czasu całkowitego przeżycia uwzględniającą jedynie zgony spowodowane chorobą nowotworową. W tym przypadku mediana nie została jeszcze osiągnięta w grupie leczonej niwolumabem i ipilimumabem, a w grupach poddawanych monoterapii wyniosła 58.7 miesięcy dla niwolumabu i 21.9 miesięcy dla ipilimumabu.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Mniejszą skuteczność leczenia obserwowano u pacjentów, u których nastąpiły przerzuty do wątroby. Odsetek pacjentów z przerzutami, którzy przeżyli co najmniej 78 miesięcy wyniósł w poszczególnych grupach 38% (niwolumab+ipilimumab), 31% (niwolumab) i 22% (ipilimumab),. W przypadku pacjentów, u których nowotwór nie zajął wątroby odsetek ten wyniósł odpowiednio 54%, 47% i 23%. Odsetek pacjentów z mutacją w genie BRAF żyjących po 6.5 latach wyniósł natomiast odpowiednio w badanych grupach 57%, 43% i 25%, a w przypadku pacjentów, u których nie stwierdzono obecności mutacji – 46%, 42% i 22%.
Jak działają leki niwolumab i ipilimumab?
Niwolumab jest przeciwciałem monoklonalnym, które wiąże się z receptorem programowanej śmierci komórki 1 (PD-1) znajdującym się na komórkach układu odpornościowego. Zablokowanie PD-1 przez niwolumab uniemożliwia łączenie się z nim białek PD-L1 i PD-L2. Białkowe ligandy PD-L1 i PD-L2 znajdują się m.in. na powierzchni komórek nowotworowych. Skutkiem połączenia się PD-L1 lub PD-L2 z PD-1 jest hamowanie odpowiedzi immunologicznej wobec rozwijającego się nowotworu. Uniemożliwienie takiego połączenia prowadzi do wzmocnienia przeciwnowotworowej odpowiedzi układu odpornościowego.
Działanie ipilimumabu również polega na wzmocnieniu przeciwnowotworowej odpowiedzi układu odpornościowego. Efekt ten uzyskiwany jest jednak w innym mechanizmie – poprzez hamowanie punktu kontrolnego CTLA-4. Dzięki temu limfocyty T otrzymują sygnały do zwalczania komórek nowotworowych. Połączenie niwolumabu z ipilimumabem jest często stosowane w leczeniu innych nowotworów.
Czy immunoterapia czerniaka jest dostępna dla polskich pacjentów?
Zarówno immunoterapia niwolumabem w połączeniu z ipilimumabem jak i monoterapia niwolumabem są refundowane w ramach programu lekowego „leczenie czerniaka skóry lub błon śluzowych”. Na stronie onkomapa.pl znajdziesz listę ośrodków zapewniających leczenie w ramach tego programu lekowego.
Autorka: Natalia Tarłowska
Źródła:
