Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) opublikowała wykaz technologii lekowych o wysokim poziomie innowacyjności. Obejmuje on leki stosowane w chorobach rzadkich i nowotworowych cechujące się innowacyjnością i wysoką wartością kliniczną. Znalazł się na niej m.in. lek alpelisib (Piqray®) stosowany u kobiet w okresie pomenopauzalnym oraz mężczyzn z hormonozależnym (HR(+)), HER2-negatywnym, miejscowo zaawansowanym lub rozsianym rakiem piersi z mutacją PIK3CA. Lek stosuje się w przypadku, gdy po terapii hormonalnej nastąpi progresja choroby. Wykazano, że leczenie pozwala na niemal dwukrotne wydłużenie czasu wolnego od progresji w porównaniu z placebo.
Ponad 70% wszystkich raków piersi to nowotwory hormonozależne, nie wykazujące nadekspresji receptora dla naskórkowego czynnika wzrostu (HER2). Obecnie w przypadku raka HR(+), HER2(-) stosuje się terapię hormonalną w skojarzeniu z inhibitorami kinaz CDK4/6 (palbocyklib, rybocyklib). Około 40% pacjentów chorujących na ten typ raka jest nosicielami mutacji w genie PIK3CA. Obecność tej mutacji skutkuje nadmierną aktywnością kinazy PI3K, która jest związana z regulacją podstawowych procesów komórkowych. Alpelisib jest skierowany na hamowanie aktywności tej kinazy. Obecnie trwa badanie kliniczne BYLieve oceniające skuteczność alpelisibu u pacjentów z HR(+), HER2(-) rakiem piersi, u których nastąpiła progresja choroby po leczeniu inhibitorem CDK4/6 (palbocyklib, rybocyklib).
Lek Piqray® został dopuszczony do obrotu na terenie Unii Europejskiej 27 lipca ubiegłego roku, jednak nie jest refundowany przez NFZ. Ujęcie alpelisibu w wykazie przez AOTMiT jest jednym z etapów nowej ścieżki refundacyjnej w ramach Funduszu Medycznego ustanowionej pod koniec zeszłego roku. Wykaz przygotowany przez AOTMiT jest podstawą do utworzenia listy leków innowacyjnych przez Ministra Zdrowia, co z kolei umożliwia zainicjowanie procesu refundacyjnego dla ujętych na niej leków. Intencją wprowadzenia nowych regulacji jest zwiększenie dostępności do nowych technologii lekowych dla pacjentów.
Jaka jest skuteczność alpelisibu?
Skuteczność alpelisibu w połączeniu z fulwestrantem została wykazana w badaniu klinicznym III fazy SOLAR-1. Do badania włączono 572 pacjentów, którzy wykazywali prawidłową lub nieznacznie ograniczoną sprawność (stopień 0 lub 1 według skali ECOG). 341 pacjentów było nosicielami mutacji PIK3CA spośród których 169 otrzymywało alpelisib i fulwestrant, a 172 placebo i fulwestrant. U 49.9% z nich wystąpiły przerzuty do płuc lub wątroby, a u 22.6% przerzuty do kości. 292 pacjentów (85.6%) nabyło oporność na leczenie hormonalne pierwszej lub drugiej linii. 231 pacjentów nie było nosicielami mutacji PIK3CA.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Skuteczność leczenia alpelisibem w skojarzeniu z fulwestrantem wykazano jedynie w grupie pacjentów będących nosicielami mutacji PIK3CA. Mediana czasu wolnego od progresji choroby w tej grupie pacjentów otrzymujących alpelisib wynosiła 11 miesięcy w porównaniu i 5.7 miesiącami w grupie placebo. Roczny czas wolny od progresji osiągnęło 46.3% pacjentów leczonych alpelisibem i 32.9% pacjentów leczonych tylko fulwestrantem. Choć mediana czasu przeżycia pacjentów przyjmujących alpelisib i fulwestrant była większa niż w przypadku placebo (39.3 vs 31.4 miesięcy), wykazano, że różnica ta była nieistotna statystycznie. Podczas prezentacji wyników badania na kongresie ESMO 2020 podkreślano jednak, że jest ona istotna klinicznie.
Leczenie alpelisybem wiąże się ze zwiększonym ryzykiem hiperglikemii i może wpływać na leczenie przeciwcukrzycowe stosowane obecnie przez pacjenta. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi były: podwyższenie stężenia glukozy, biegunka, mdłości, zmniejszenie apetytu, wysypka. 25% pacjentów musiało zaprzestać przyjmowania leku z powodu skutków ubocznych (głównie hiperglikemii i wysypki).
Autorka: Natalia Tarłowska
Źródła:
André, Fabrice, et al. „Alpelisib for PIK3CA-mutated, hormone receptor–positive advanced breast cancer.” New England Journal of Medicine 2019
