Rak dróg żółciowych (cholangiocarcinoma, iCCA ) jest rzadkim i agresywnym nowotworem, często rozpoznawanym w zaawansowanym stadium, co ogranicza opcje leczenia. Dla pacjentów z tą chorobą, którzy posiadają mutację w genie FGFR2, pojawiła się nowa nadzieja. Lytgobi (futibatinib), czyli lek blokujący aktywność tego genu i wzrost komórek rakowych, otrzymał warunkowe zezwolenie na dopuszczenie do obrotu w Unii Europejskiej.
Lek Lytgobi jest pierwszym i jedynym inhibitorem kinazy FGFR2 zatwierdzonym w Europie dla tej grupy pacjentów.
Lek, który hamuje działanie zmutowanej wersji kinazy FGFR2
Substancją czynną Lytgobi jest futibatinib, która należy do grupy leków przeciwnowotworowych hamujących działanie pewnej grupy enzymów — kinaz białkowych.
Kinazy białkowe regulują procesy komórkowe, takie jak wzrost, podział i przeżycie. Niektóre kinazy mogą być nadaktywne lub zmienione w komórkach nowotworowych i przyczyniać się do ich rozwoju oraz rozprzestrzeniania się.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Lek Lytgobi działa poprzez blokowanie aktywności kinazy FGFR2 (ang. fibroblast growth factor receptor 2), która ulega nieprawidłowej ekspresji, jest zmutowana lub uległa fuzji czy rearanżacji w komórkach raka dróg żółciowych.
Fuzja genu oznacza, że część jednego genu łączy się z częścią innego genu. W przypadku rearanżacji gen zmienia swoje położenie na chromosomie. W wyniku tych zdarzeń dochodzi do nadmiernej produkcji lub niekontrolowanej aktywacji kinazy FGFR2, która stymuluje wzrost i różnicowanie komórek nowotworowych oraz hamuje ich śmierć.
Około 10-16% pacjentów z iCCA ma rearanżacje genu FGFR2, w tym fuzje, które promują wzrost guza.
Lek Lytgobi wiąże się z kinazą FGFR2 i blokuje jej aktywność. Prowadzi to do zahamowania wzrostu i rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych oraz ich śmierci. Lek Lytgobi jest skuteczny tylko u pacjentów z rakiem dróg żółciowych z fuzją lub rearanżacją genu FGFR2, co musi zostać potwierdzone przez specjalistyczne testy genetyczne przed rozpoczęciem leczenia.
EMA warunkowo dopuszcza lek do obrotu
We wrześniu zeszłego roku Amerykańska Agencja ds. Leków i Żywności (FDA) w trybie przyspieszonym wydała pozwolenie na dopuszczenie Lytgobi do leczenia dorosłych pacjentów z wcześniej leczonym, nieoperacyjnym, miejscowo zaawansowanym lub przerzutowym rakiem dróg żółciowych (iCCA), u których występują fuzje genu FGFR2 lub inne rearanżacje.
Dalsze zatwierdzenie dla tego wskazania może być uzależnione od weryfikacji i opisu korzyści klinicznych w badaniach potwierdzających.
EMA podjęła pod koniec kwietnia 2023 roku pozytywną decyzję o warunkowym dopuszczeniu leku na podstawie opublikowanego w New England Journal of Medicine artykułu podsumowującego wyniki badania klinicznego II fazy o nazwie FOENIX*-CCA2.
Badanie chorych leczonych już co najmniej jedną linią leczenia
Skuteczność i bezpieczeństwo leku Lytgobi zostały ocenione w badaniu, które objęło 103 pacjentów z nieoperacyjnym, miejscowo zaawansowanym lub przerzutowym rakiem dróg żółciowych wewnątrzwątrobowym z fuzją, lub rearanżacją genu FGFR2. Chorzy byli wcześniej leczeni co najmniej jedną linią leczenia ogólnoustrojowego.
W badaniu było tylko jedno ramię badawcze, w którym pacjenci otrzymywali lek Lytgobi (20 mg doustnie raz na dobę). Leczenie trwało do czasu progresji choroby lub wystąpienia nieakceptowalnej toksyczności.
Głównymi miarami skuteczności leku były odsetek odpowiedzi obiektywnych (ORR) i czas trwania odpowiedzi (DoR), oceniane przez niezależny komitet. Odpowiedź obiektywna oznaczała zmniejszenie wielkości guza o co najmniej 30% lub jego całkowite zniknięcie. Czas trwania odpowiedzi oznaczał czas od pierwszej odpowiedzi do progresji choroby lub śmierci.
42% pacjentów odpowiada na leczenie Lytgobi
Badanie kliniczne wykazało, że lek Lytgobi był znacznie skuteczniejszy niż dotychczasowe leczenie w przypadku pacjentów z rakiem dróg żółciowych z fuzją lub rearanżacją genu FGFR2. W grupie leczonej Lytgobi odsetek odpowiedzi obiektywnych wynosił 42%, a mediana czasu trwania odpowiedzi 9,7 miesiąca. Wskaźnik kontroli choroby wyniósł 83%.
Lek Lytgobi poprawił również inne wskaźniki skuteczności, takie jak mediana przeżycia wolnego od progresji (PFS), która wynosiła 9 miesięcy w grupie leczonej lekiem Lytgobi, a mediana przeżycia całkowitego (OS) to 22 miesiące.
Działania niepożądane
U wszystkich pacjentów wystąpiło co najmniej jedno zdarzenie niepożądane. Najczęstszymi (≥25%) działaniami niepożądanymi związanymi z leczeniem były:
- podwyższone stężenie fosforu we krwi (85%),
- łysienie (33%),
- suchość w ustach (30%),
- biegunka (28%),
- suchość skóry (27%)
- i zmęczenie (25%).
Zdarzenia niepożądane związane z leczeniem doprowadziły do przerwania leczenia u 2% pacjentów i nie zgłoszono żadnych nowych obaw dotyczących bezpieczeństwa w przedłużonej obserwacji.
Podsumowanie
EMA warunkowo dopuściła do obrotu lek, który może być nadzieją na dłuższe życie i jego lepszą jakość dla chorujących na rzadki nowotwór dróg żółciowych.
Lytgobi jest obecnie wskazany jako monoterapia w leczeniu dorosłych pacjentów z miejscowo zaawansowanym lub przerzutowym rakiem dróg żółciowych z fuzją, lub rearanżacją receptora czynnika wzrostu fibroblastów 2 (FGFR2), u których doszło do progresji po co najmniej jednej wcześniejszej linii leczenia ogólnoustrojowego.
Autorka tekstu: Martyna Piotrowska
Źródła:
Lytgobi: Pending EC decision | European Medicines Agency (europa.eu)
2023-01-18_TOI_FOENIX-CCA2_NEJM_Publication (taihooncology.com)
2022-09_Lytgobi_Approval (taihooncology.com)
A Study of TAS-120 in Patients With Advanced Solid Tumors – Full Text View – ClinicalTrials.gov
FDA grants accelerated approval to futibatinib for cholangiocarcinoma | FDA
