W dniach od 11 do 14 września br. w pięknym mieście Lyon, we Francji, odbyła się 45. edycja Kongresu ESPEN, będącego areną dla ekspertów działających naukowo i klinicznie w dziedzinie żywienia klinicznego. Podczas Kongresu zaprezentowano wiele ciekawych wykładów i dyskusji na temat roli żywienia w chorobach, a szczególnie w chorobach nowotworowych.
Jedną z najciekawszych sesji, która przyciągnęła uwagę uczestników, była sesja pt. „Patient – Centered Nutritional Care in Cancer” (Opieka Żywieniowa Skoncentrowana na Pacjencie w Chorobie Nowotworowej). W trakcie tej sesji wygłoszono kilka kluczowych prelekcji, które rzuciły nowe światło na znaczenie właściwego żywienia w walce z rakiem, a właściwie na znaczenie jakości tej opieki. Od niedawna w czasie konferencji i kongresów coraz śmielej poruszane są kwestie związane z jakością życia chorego i jego udziale w procesie leczenia. Co więcej, dyskusje te są już coraz częściej poparte danymi z badań naukowych wysokiej jakości. Podkreśla się, że pacjent i/lub jego opiekun może i powinien brać czynny udział w procesie swojego leczenia, również żywieniowego. Ponieważ, jakość życia i opieki żywieniowej nad pacjentami z chorobą nowotworową były istotną częścią kongresu wielu badaczy prezentowało badania skoncentrowane właśnie na tym aspekcie.
Laurence Genton Graf z University Hospitals of Geneva w swoim wykładzie skoncentrował się na znaczeniu aktywności fizycznej przed i w trakcie terapii przeciwnowotworowej. Podkreślił, że brak aktywności fizycznej może prowadzić do osłabienia mięśni, zwiększać uczucie zmęczenia i wpływać negatywnie na jakość życia pacjentów onkologicznych. Osoby z nowotworami w obrębie przewodu pokarmowego, głowy i szyi oraz płuc są szczególnie narażone na niedożywienie i utratę masy mięśniowej, co może zwiększać toksyczność terapii przeciwnowotworowej oraz niekorzystnie wpływać na przeżywalność. Wytyczne ESPEN zalecają, aby aktywność fizyczna była integralną częścią opieki nad pacjentami onkologicznymi, wpływając korzystnie nie tylko na leczenie, ale też jakość życia.
Lorena Arribas omówiła konsekwencje żywieniowe związane z chemioterapią w chorobach nowotworowych. Wymioty, biegunka, zapalenie błony śluzowej żołądka czy jamy ustnej to tylko niektóre z komplikacji, które mogą wystąpić podczas tego rodzaju terapii. Te objawy często prowadzą do zaburzeń stanu odżywienia pacjenta. Istnieje wiele czynników wpływających na nasilenie tych komplikacji, takich jak rodzaj leczenia czy liczba cykli. Dlatego też dostosowanie terapii i leczenie objawów to kluczowe elementy dbania o właściwe żywienie pacjentów podczas chemioterapii. Co ważniejsze to jeden z kluczowych czynników wpływających na jakość życia.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Pamela Funk Debleds przedstawiła perspektywę pacjentów w kontekście opieki żywieniowej w przypadku choroby nowotworowej. Leczenie żywieniowe w postaci żywienia enteralnego jest procedurą ratującą życie i w wielu przypadkach procedurą niezbędną dla kontynuacji leczenia. Może jednak być trudne i obciążające dla pacjenta i jego rodziny. Właśnie dlatego ekspertka podkreśliła znaczenie wsparcia emocjonalnego, zaangażowania rodziny, dostępu do opieki i edukacji pacjentów. Ponadto zwrócono uwagę na potrzebę słuchania pacjenta i respektowania jego decyzji w kwestii rodzaju żywienia. Jakość życia pacjenta leczonego onkologicznie jest bez wątpienia związana z żywieniem i terapią żywieniową, dlatego warto poświęcić jej więcej uwagi.
W czasie sesji doniesień ustnych dotyczących chorób nowotworowych przedstawiono tematy związane ze stosowaniem kryteriów GLIM w celu diagnozy i monitorowania niedożywienia, wzorców żywieniowych związanych z lepszym rokowaniem pacjentów oraz znaczeniem składu ciała w progresji choroby nowotworowej. Kryteria GLIM to kompleksowy system pozwalający wykryć niedożywienie oraz ocenić stopień jego zaawansowania. Kryteria te zostały opracowane w 2018 roku i przedstawione w czasie jednego z Kongresów ESPEN. Doniesienia z najnowszych wysokiej jakości badań naukowych potwierdziły skuteczność kryteriów GLIM w diagnozowaniu niedożywienia. Potwierdzono także, że wykorzystanie kryteriów GLIM skutecznie ocenia zaawansowanie niedożywienia, które wpływa na rokowanie w chorobie. Właśnie dlatego zapobieganie i leczenie niedożywienia w onkologii pozostaje ważnym, choć często niedocenianym tematem. Aby skutecznie leczyć i zapobiegać niedożywieniu należy zapewnić pacjentowi odpowiednią opiekę żywieniową i opracowaną przez eksperta dietę.
Według jednego z doniesień wzorce żywieniowe wpływające korzystnie na leczenie choroby nowotworowej to zwiększona podaż energii (25-30 kcal/kg/dzień), zwiększona podaż białka (1-1.5 g/kg/dzień), zwiększona podaż kwasów omega 3 oraz odpowiednia podaż składników mineralnych i witamin. Autorzy badania podkreślali, że wzorce zachowań żywieniowych zapobiegające niedożywieniu wpływają również korzystnie na rokowania pacjentów. Właściwe żywienie wpływa więc na wiele aspektów związanych z chorobą nowotworową w tym na jakość życia dlatego niezbędne jest jego odpowiednie prowadzenie.
Konferencja ESPEN w Lyonie pozwoliła na nowo spojrzeć na temat roli żywienia w walce z chorobami nowotworowymi. Włączenie aktywności fizycznej, dostosowanie terapii i wsparcie psychologiczne pacjentów są kluczowe dla osiągnięcia lepszych wyników terapeutycznych i poprawy jakości życia w tej trudnej walce z rakiem. Po raz pierwszy zwrócono uwagę na potrzebę zorientowania opieki onkologicznej na pacjencie i jego indywidualnych potrzebach, a także podkreślono znaczenie odpowiedniej opieki żywieniowej, która powinna być prowadzona w taki sposób, aby nie pogarszała jakości życia chorych.
Autorka: Elwira Gliwska – dietetyk kliniczny
