Zdarzają się sytuacje, kiedy jedyną metodą terapii dla osób chorych na raka jest leczenie paliatywne. Dotyczy to pacjentów z zaawansowanymi oraz nawracającymi nowotworami. Jednym z głównych celów takiego sposobu postępowania jest wydłużenie oraz poprawa jakości życia. Co oznacza leczenie paliatywne i na czym dokładnie polega?
Leczenie paliatywne – co to znaczy?
Leczenie paliatywne to postępowanie medyczne znajdujące zastosowanie w przypadku wielu nowotworów. Jego celem nie jest wyleczenie czy też zatrzymanie procesu chorobowego. Paliatywne leczenie pozwala na poprawę jakości życia chorego poprzez łagodzenie dolegliwości spowodowanych przez nowotwór oraz wydłużenie pozostałego mu czasu. Taka terapia obejmuje przede wszystkim pacjentów w zaawansowanym stadium raka.
Rodzaje leczenia paliatywnego
Leczenie paliatywne chorób nowotworowych można zaklasyfikować do dwóch grup:
- Farmakologiczne – pacjentowi podawane są odpowiednio dobrane leki, które łagodzą odczuwane przez niego nieprzyjemne dolegliwości. Są to m.in. preparaty przeciwzaparciowe i analgetyki, czyli środki przeciwbólowe. W przypadku wielu pacjentów wdrażana jest też chemioterapia paliatywna.
- Niefarmakologiczne – mogą to być różne metody, w zależności od stanu zdrowia chorego. Niefarmakologiczne leczenie paliatywne raka to np. dbanie o właściwe odżywianie, zagwarantowanie odpowiedniej opieki lekarskiej (monitorowanie bólu, edukowanie pacjenta na temat zasad leczenia) czy zapewnienie niezbędnego wsparcia psychologicznego. W tej grupie jest też m.in. radioterapia paliatywna mająca na celu uśmierzanie bólu nowotworowego, a nierzadko też zmniejszenie innych uciążliwych dolegliwości przy przerzutach do kości i mózgu.
Leczenie paliatywne w chorobach nowotworowych
Chorzy na raka i ich rodziny bardzo często zadają sobie pytanie: leczenie paliatywne i co dalej? Tego typu terapię wdraża się po to, aby zapewnić pacjentom wydłużenie życia, możliwie największy komfort i zapobiegać odczuwaniu cierpienia. Nowotworom towarzyszą różne uciążliwe dolegliwości jak brak apetytu, osłabienie, nudności i wymioty, zaparcia lub biegunki, kaszel, patologiczne złamania kości czy duszność. Pacjenci odczuwają również ból i borykają się z problemami emocjonalnymi, w tym depresją i lękiem. Leki paliatywne i pozostałe metody leczenia stosuje się, aby zapewnić choremu ulgę oraz niezbędną pomoc.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Bywa, że pacjenci zastanawiają się również nad tym, jak dużo czasu zajmie leczenie paliatywne. Ile trwa taka terapia? Nie ma dla niej ściśle określonego przedziału czasowego, w tej kwestii dużo zależy od stanu chorej osoby. Trzeba przy tym pamiętać, że medycyna paliatywna nie służy do podtrzymywania czynności życiowych za wszelką cenę i wdrażania metod prowadzących do wydłużenia cierpienia pacjentów. W tym przypadku najważniejsza jest jakość życia.
Leczenie paliatywne nowotworów zawsze dobierane jest indywidualnie do potrzeb pacjenta. Bardzo istotne jest przy tym ocenienie stanu chorego, kontrolowanie rezultatów terapii, a także jej modyfikowanie, gdy efekty nie są w pełni zadowalające. Zajmuje się tym lekarz medycyny paliatywnej, przeważnie razem z wielodyscyplinarnym zespołem. Leczenie obejmuje każdy sposób mający na celu przyniesienie ulgi pacjentowi. Często stosowanymi metodami, poza radio- czy chemioterapią paliatywną, są też hormonoterapia i postępowanie chirurgiczne.
Opieka paliatywna w domu pacjenta
Świadczenia w zakresie opieki paliatywnej udzielane są w warunkach:
- stacjonarnych – może to być oddział medycyny paliatywnej lub hospicjum paliatywne,
- ambulatoryjnych – pacjent regularnie odwiedza poradnię medycyny paliatywnej,
- domowych – chory pozostaje we własnym domu.
Od czego zależy wybór miejsca? Pod uwagę brany jest stan zdrowia chorego, dlatego dla osób w schyłkowym okresie życia przeznaczone jest hospicjum i oddział paliatywny. Dla kogo jeszcze zalecane jest takie rozwiązanie? Do wspomnianych placówek trafiają również pacjenci z objawami, które są trudne do kontrolowania. Leczenie w warunkach ambulatoryjnych (a więc w takich miejscach jak poradnia paliatywna) odbywa się w przypadku chorych, których ogólny stan jest stabilny i nie mają problemów z regularnym pojawianiem się w placówce. Mają oni zapewnione konsultacje lekarskie, pomoc pielęgniarską, a także wsparcie psychologa (dotyczy to również opiekunów pacjenta).
Jeżeli stan zdrowia osoby chorej, jej warunki zamieszkania i zaangażowanie ze strony bliskich w pełnienie opieki na to pozwalają, możliwe jest leczenie paliatywne w domu. Może ona wówczas liczyć na pomoc i wsparcie lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów i psychologów, a dodatkowo na bezpłatne wypożyczenie sprzętu medycznego, leczenie bólu i innych objawów czy wykonywanie zleconych badań.
Wszystkie formy opieki, bez względu, czy ma to być ośrodek terapii paliatywnej, czy leczenie w domu, odbywają się na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego: rodzinnego lub specjalisty, np. onkologa, ewentualnie przez lekarza przy wypisie ze szpitala. Często jest tak, że chorym najbardziej odpowiada opieka paliatywna w domu. Jak załatwić wszelkie formalności, aby było to możliwe? Podstawą jest wspomniane skierowanie, w którym znajdują się informacje na temat choroby, wyników badań i danych uzyskanych z wywiadu lekarskiego. Jeżeli pacjent ma ubezpieczenie, a placówka udzielająca mu świadczeń podpisała kontrakt z NFZ, opieka paliatywna w domu jest bezpłatna, dotyczy to też wypożyczenia niezbędnego sprzętu. Chory ponosi jedynie koszty związane z wykupieniem leków i niektórych wyrobów medycznych.
Leczenie paliatywne to istotny element postępowania w onkologii. Pozwala na zminimalizowanie objawów choroby i zaspokojenie psychospołecznych potrzeb pacjenta, co nierzadko nie tylko poprawia jakość życia, ale również je wydłuża.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
https://www.zwrotnikraka.pl/opieka-paliatywna/
https://medovita.pl/co-to-jest-leczenie-paliatywne-jak-przebiega-i-ile-trwa/
https://pacjent.gov.pl/artykul/opieka-paliatywno-hospicyjna
https://journals.viamedica.pl/oncology_in_clinical_practice/article/download/41421/28374
