Tegoroczna Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny i psychologii trafiła do trójki naukowców, którzy odkryli, w jaki sposób układ odpornościowy jest utrzymywany pod kontrolą. Jakie znaczenie mają te badania dla pacjentów onkologicznych?
Obwodowa tolerancja immunologiczna
Nagrodę Nobla otrzymali badacze układu odpornościowego: Mary E. Brunkow (Institute for Systems Biology, Seattle, USA), Fred Ramsdellow (Sonoma Biotherapeutics, San Francisco, USA), Shimon Sakaguchi (Osaka University, Osaka, Japonia). Ich okrycie dotyczy obwodowej tolerancji immunologicznej.
Obwodowa tolerancja immunologiczna (ang. peripheral immune tolerance) to mechanizm, który zapobiega uszkadzaniu organizmu przez układ odpornościowy.
Dlaczego układ odpornościowy chce atakować komórki własnego organizmu?
Układ odpornościowy ma za zadanie rozpoznawać i walczyć z wirusami, bakteriami pasożytami, czyli białkami obcymi w organizmie. Jednak białkiem “obcym” będzie również pokarm czy przeszczepiony narząd.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Limfocyty, których zadaniem jest zwalczanie infekcji, mogą błędnie atakować komórki organizmu i wywoływać przewlekłe stany zapalne. Nie dochodzi do tego dzięki odkrytym przez Shimona Sakaguchiego limfocytom Treg. Zadaniem Treg jest hamowanie działania układu odpornościowego, gdy ten chce atakować własne komórki.
Jak działa obwodowa tolerancja immunologiczna?
Kluczową rolę w procesie odgrywają odkryte przez naukowców limfocyty Treg. Ci “strażnicy bezpieczeństwa” nie pozwalają układowi odpornościowemu atakować komórek organizmu, dzięki czemu nie rozwijają się w naszych organizmach poważne choroby autoimmunologiczne.
Związek obwodowej tolerancji immunologicznej z nowotworami
Skoro “strażnicy bezpieczeństwa”, czyli komórki Treg nie pozwalają układowi odpornościowemu atakować niektórych komórek, czy w takim razie nie zapobiegają walce organizmu z nowotworami?
Poznanie mechanizmu działania Treg pozwoliło zrozumieć, dlaczego rozwijający się nowotwór czasami nie jest blokowany przez nasz układ odpornościowy. Trwające badania mają na celu modulowanie Treg, by wzmacniały, a nie hamowały odpowiedź immunologiczną w leczeniu raka.
Odkrycie obwodowej tolerancji immunologicznej ma już zastosowanie w badaniach np. nad celiakią, astmą czy ciężkim atopowym zapaleniem skóry. Trwa ponad 200 badań klinicznych, których celem jest leczenie chorób lub, jak w przypadku nowotworów, poprawa wyników leczenia.
Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku jako pierwszy ośrodek na świecie doprowadził do wykorzystania nagrodzonego w 2025 roku odkrycia.
Źródła [dostęp: 9.10.2025 r.]
- https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2025/press-release
- Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1113549157591578&id=100068095113051
- https://www.nobelprize.org/uploads/2025/10/advanced-medicineprize2025.pdf
- https://www.zawszepomorze.pl/artykul/22419,gdanski-slad-nobla-uck-pierwszym-szpitalem-na-swiecie-z-terapia-komorkami-t [dostęp: 14.10.2025 r.]
