Pierwsza neoadjuwantowa immunoterapia u chorych z niedrobnokomórkowym rakiem płuca zarejestrowana w UE

29 czerwca 2023 roku Komisja Europejska zarejestrowała immunoterapię cząsteczką niwolumab w połączeniu z pochodnymi platyny (chemioterapia) w leczeniu neoadjuwantowym resekcyjnego niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP) z wysokim ryzykiem nawrotu u dorosłych pacjentów z ekspresją PD-L1 w komórkach nowotworowych ≥1%.

Niedrobnokomórkowy rak płuca (NDRP) stanowi około 80% wszystkich przypadków raka płuc. W Polsce w 2020 roku zdiagnozowano 15 000 nowych przypadków raka płuc.

Pacjenci ze zdiagnozowanym rakiem płuc przed operacją mogą liczyć na tzw. terapię neoadjuwantową. Jest to rodzaj leczenia stosowanego przed operacją w celu zmniejszenia rozmiaru guza. W przypadku raka płuca terapia neoadjuwantowa może obejmować:

• chemioterapię 
• radioterapię 
• lub immunoterapię.

Działanie leku niwolumab

Ważną rolę w biologii NDRP odgrywa białko błonowe PD-L1, które bierze udział w tłumieniu adaptacyjnego ramienia układu odpornościowego w szczególnych sytuacjach, takich jak ciąża, przeszczepy allogeniczne, choroby autoimmunologiczne i inne stany chorobowe, takie jak zapalenie wątroby. 

PD-L1 jest również białkiem znajdującym się w dużej ilości na powierzchni komórek nowotworowych, np. w raku płuc. Ta nadekspresja PD-L1 pozwala nowotworowi umknąć przed odpowiedzią immunologiczną organizmu.

Ekspresja PD-L1 na komórce nowotworowej jest czynnikiem predykcyjnym i potencjalnym celem molekularnym dla leków immunologicznych stosowanych w leczeniu chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca.

Lek niwolumab (nivolumab) to immunoterapia, która działa poprzez blokowanie receptorów PD-1  (wiążą się z białkiem PD-L1) na powierzchni limfocytów T. W ten sposób niwolumab umożliwia aktywację układu odpornościowego do zwalczania komórek nowotworowych.

Badanie kliniczne CheckMate 816

Badanie kliniczne III fazy CheckMate 816 obejmowało 358 pacjentów z resekcyjnym (czyli takim, który można usunąć przez operację) NDRP w stadium IB–IIIA i bez mutacji w genach EGFR / ALK.

Zaprojektowano badanie, by ocenić bezpieczeństwo niwolumabu w połączeniu z pochodnymi platyny (chemioterapia) w leczeniu neoadjuwantowym resekcyjnego niedrobnokomórkowego raka płuca z wysokim ryzykiem nawrotu u dorosłych pacjentów z ekspresją PD-L1 w komórkach nowotworowych ≥1%.

Podczas tego badania losowo przydzielono leczenie, które każda osoba otrzymywała przed operacją. W sumie 179 osób zostało losowo przydzielonych do otrzymywania niwolumabu w połączeniu z chemioterapią, a 179 osób zostało losowo przydzielonych do otrzymywania samej chemioterapii. 

Naukowcy ocenili, czy osoby otrzymujące niwolumab i chemioterapię żyły dłużej bez pogorszenia lub nawrotu raka oraz, czy w guzie i węzłach chłonnych usuniętych podczas operacji pozostały jakiekolwiek komórki nowotworowe. Badacze ocenili również, w jaki sposób dodanie niwolumabu do chemioterapii wpłynęło na czas i wyniki operacji oraz czy połączenie tych leków było bezpieczne.

Wyniki i wnioski z badania klinicznego

Osoby przyjmujące niwolumab w połączeniu z chemioterapią żyły dłużej bez pogorszenia lub nawrotu raka w porównaniu z osobami przyjmującymi samą chemioterapię. U większej liczby osób w grupie leczonej niwolumabem i chemioterapią w guzie i węzłach chłonnych usuniętych podczas operacji nie pozostały żadne komórki nowotworowe.

Wyniki długoterminowej analizy badania III fazy CheckMate 816 (po okresie obserwacji z medianą 41,4 miesiąca) wykazały, że leczenie neoadjuwantowe niwolumabem w skojarzeniu z dwulekową chemioterapią opartą na pochodnych platyny wydłuża przeżycie wolne od zdarzeń (EFS) w porównaniu z samą chemioterapią chorych na niedrobnokomórkowego raka płuc (NDRP). 

Mediana EFS nie została osiągnięta w grupie z leczeniem skojarzonym (31,6 mies. – nieosiągnięta), a w grupie otrzymującej samą chemioterapię wyniosła 21,1 miesiąca (14,8–42,1); współczynnik ryzyka (HR) wyniósł 0,68.

Większość osób w obu grupach została poddana operacji; osoby, które przyjmowały niwolumab plus chemioterapię zamiast samej chemioterapii, przeszły mniej rozległe operacje i miały większe szanse na dobre wyniki po mniej rozległych operacjach.

Działania niepożądane

Dodanie niwolumabu do chemioterapii nie prowadziło do zwiększenia częstości występowania działań niepożądanych w porównaniu z samą chemioterapią, a działania niepożądane były na ogół łagodne i możliwe do opanowania.

Skojarzenie niwolumabu z chemioterapią nie powodowało częstszych opóźnień lub odwołań operacji. Mediana długości pobytu w szpitalu po ostatecznej operacji i odsetek działań niepożądanych zidentyfikowanych jako powikłania chirurgiczne były podobne u pacjentów w obu ramionach badania.

Działania niepożądane występujące podczas stosowania niwolumabu to m.in. zmęczenie, biegunka, nudności, wymioty, ból brzucha, ból głowy, gorączka i osłabienie.

Podsumowanie

Pacjenci z NDRP będą mieli szansę na przedoperacyjne leczenie lekiem immunologicznym niwolumabem w połączeniu z chemioterapią. Dzięki temu mogą liczyć na dłuższe życie bez progresji lub nawrotu choroby.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o NDRP lub o niwolumabie, zajrzyj do bazy wiedzy Fundacji Alivia.

Autorka tekstu: Martyna Piotrowska

Źródła:
Forde PM, Spicer J, Lu S, Provencio M, Mitsudomi T, Awad MM, Felip E, Broderick SR, Brahmer JR, Swanson SJ, Kerr K, Wang C, Ciuleanu TE, Saylors GB, Tanaka F, Ito H, Chen KN, Liberman M, Vokes EE, Taube JM, Dorange C, Cai J, Fiore J, Jarkowski A, Balli D, Sausen M, Pandya D, Calvet CY, Girard N. Plain language summary of the CheckMate 816 study results: nivolumab plus chemotherapy given before surgery for non-small-cell lung cancer. Future Oncol. 2023 Mar;19(8):549-557. doi: 10.2217/fon-2023-0007. Epub 2023 Feb 23. PMID: 36815433.
Neoadjuvant Nivolumab plus Chemotherapy in Resectable Lung Cancer | NEJM
KE: immunoterapia z chemioterapią w leczeniu resekcyjnego NDRP (immuno-onkologia.pl)
https://health.ec.europa.eu/medicinal-products/union-register_en

Korzyści z niwolumabu w leczeniu neoadjuwantowym resekcyjnego NDRP – Onkologia – Termedia

Study Record | Beta ClinicalTrials.gov
FDA approves neoadjuvant nivolumab and platinum-doublet chemotherapy for early-stage non-small cell lung cancer | FDA