Rak krtani

Rak krtani jest chorobą, z którą walczą nie tylko osoby nałogowo palące papierosy, ale też często narażone np. na kontakt z pyłem węglowym. To nowotwór złośliwy, którego lokalizacją jest obręb głowy i szyi. Występuje częściej u mężczyzn, a według danych wykrywa się go głównie w późnych stadiach zaawansowania (nawet w 70-85% przypadków). Rak krtani może rozwijać się w jej różnych częściach.

Rak krtani – co to jest?

Krtań jest częścią układu oddechowego. Znajduje się w obrębie szyi (na wysokości IV-VII kręgu szyjnego), a jej budowę tworzą chrząstki połączone mięśniami, stawami i więzadłami. Składa się z trzech części, którymi są:

• nagłośnia (część górna),
• głośnia (część środkowa),
• podgłośnia (część dolna).

To właśnie wewnątrz krtani umiejscowiony jest narząd mowy. Łączy ona gardło z tchawicą. Długość tego odcinka układu oddechowego wynosi 4-6 cm. Rak krtani to najczęściej występujący nowotwór złośliwy w obrębie głowy i szyi. W grupie chorych dominują mężczyźni po 50. i 60. roku życia. Ok. 90% wszystkich nowotworów złośliwych rozwijających się w tym narządzie stanowi rak płaskonabłonkowy. Najrzadziej diagnozowany jest rak podgłośni, z kolei najszybciej postępującym jest rak nagłośni.

Przyczyny raka krtani

Podstawowym czynnikiem ryzyka w przypadku raka krtani jest narażenie na dym papierosowy. To nowotwór, który bardzo często jest diagnozowany u nałogowych palaczy. Rzadko zdarza się, że choroba rozwija się u osób, które nie palą papierosów. Inną, równie częstą przyczyną jest nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu.

Jak już zostało wspomniane, częściej (nawet siedmiokrotnie częściej) chorują mężczyźni. Nierzadko są to osoby z obciążeniami, do których należą m.in. wiek – powyżej 40. roku życia – oraz schorzenia internistyczne. Do pozostałych czynników ryzyka zalicza się narażenie na wziewne substancje chemiczne, pył węglowy i drzewny.

Rak krtani – objawy

Podstawowymi objawami nowotworu złośliwego krtani są:

• chrypka,
• odynofagia – ból przy połykaniu,
• duszność,
• dysfagia – zaburzenia połykania,
• uczucie ciągłej przeszkody w okolicy krtani,
• dokuczliwy ból gardła,
• problemy z oddychaniem,
• kaszel,
• zmiana brzmienia głosu,
• ból ucha,
• utrata masy ciała – której nie da się racjonalnie wyjaśnić.

Warto jednak pamiętać, że odczuwane dolegliwości są w dużej mierze uzależnione od dokładnej lokalizacji raka. Znaczenie ma również jego stopień zaawansowania. Zdarza się, że choroba przez długi czas rozwija się bezobjawowo. Nierzadko pacjenci nie odczuwają uciążliwych dolegliwości w początkowych stadiach nowotworu.

Chrypka to jeden z najczęstszych objawów raka krtani, zwłaszcza głośni. Kiedy utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie, warto udać się na wizytę do otolaryngologa. O szybkiej konsultacji należy pomyśleć również w przypadku nagłego pojawienia się duszności i trudności z połykaniem. Tego typu dolegliwości nie są charakterystyczne wyłącznie dla nowotworów krtani, dlatego zdarza się, że pacjenci je lekceważą. Przy raku nagłości przeważnie pierwszym dostrzeganym symptomem jest powiększenie węzłów chłonnych w obrębie szyi. Chorzy na raka podgłośni bardzo rzadko zauważają objawy w jego pierwszych stadiach rozwoju. Pojawiają się one później, w momencie, kiedy dochodzi do zwężenia dróg oddechowych. Wówczas zgłaszana jest chrypka, a także duszność i świst.

Diagnostyka raka krtani

Podstawą w diagnostyce nowotworów złośliwych krtani jest badanie histopatologiczne guza pobranego przy chirurgicznym wycięciu. Pozwala to na postawienie ostatecznej, pewnej diagnozy. Niemniej w procesie rozpoznania choroby istotną rolę odgrywają również:

• szczegółowy wywiad z pacjentem,
• badanie z endoskopową oceną krtani,
• badanie stroboskopowe z oceną czynności wibracyjnej fałdów głosowych,
• USG,
• tomografia komputerowa,
• rezonans magnetyczny.

Zaawansowany nowotwór krtani jest łatwiejszy do wykrycia niż ten we wczesnych stadiach. Jednocześnie im później zostanie postawiona diagnoza, tym gorsze stają się rokowania pacjenta. Z tego względu warto zgłaszać lekarzowi niepokojące symptomy możliwie wcześnie.

Warto również podkreślić, że histopatologiczne badanie wycinka z guza jest jednym z najważniejszych elementów w chirurgii nowotworów krtani. Materiał może zostać pobrany podczas laryngoskopii pośredniej lub bezpośredniej, w zależności od umiejscowienia guza. Zdarzają się sytuacje, kiedy nie można całkowicie wykluczyć raka do momentu, kiedy cała zmiana nie zostanie usunięta i zbadana.

Metody leczenia

Wybór właściwej metody leczenia nowotworu krtani uzależniony jest od wielu czynników, takich jak stopień zaawansowania, obecność przerzutów do węzłów chłonnych czy ogólny stan zdrowia pacjenta. Gdy rak zostanie zdiagnozowany we wczesnym stadium, jedną z podstawowych możliwości jest radioterapia. Inną metodą jest oszczędzające leczenie chirurgiczne. Polega ono na wykonaniu zabiegu mikrochirurgicznego lub częściowym usunięciu narządu. Wybór sposobu walki z chorobą zawsze powinien być przedyskutowany z pacjentem i bazować na przedstawieniu zalet oraz możliwych powikłań dla każdej dostępnej terapii.

Obecnie najskuteczniejszym sposobem wciąż pozostaje leczenie chirurgiczne. Polega ono na częściowym lub całkowitym usunięciu krtani. Dużo zależy tu od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli jest to nowotwór we wczesnym stadium, przeważnie usuwana jest jedynie część krtani. Robi się to z tzw. dojścia zewnętrznego lub z wykorzystaniem mikrochirurgii endoskopowej, czyli wewnątrzkrtaniowo.

Lekarze dążą do tego, aby liczba zabiegów operacyjnych prowadzących do całkowitego usunięcia krtani zmniejszała się. Wynika to z faktu, że po zastosowaniu tego typu leczenia niezbędna staje się rehabilitacja głosu oraz mowy (to pozwala na wykształcenie głosu przełykowego). Często wykorzystywanym rozwiązaniem jest też zaproponowanie specjalnej protezy, w tym elektronicznej. Pacjenci, którzy nie zgadzają się na całkowite usunięcie krtani lub nie są kwalifikowani do takiego leczenia z uwagi na ogólny stan zdrowia, poddawani są zazwyczaj radiochemioterapii – jeżeli spełniają wszystkie określone kryteria. Podczas wyboru właściwej metody zawsze bierze się pod uwagę takie czynniki jak jakość życia po terapii oraz jakość komunikowania się z otoczeniem.

Po zakończonym leczeniu należy regularnie wykonywać badania kontrolne. Należy podkreślić, że w przypadku raka krtani rokowania są stosunkowo dobre. Gdy choroba zostanie wykryta odpowiednio wcześnie i nie dojdzie do przerzutów, szanse na wyleczenie wynoszą nawet 90-95%. Niemniej dużo w tej kwestii zależy od lokalizacji guza, ewentualnych przerzutów regionalnych i odległych, a także ogólnego stanu osób chorych.

Rak krtani jest nowotworem, który jest związany z paleniem tytoniu i nadużywanie alkoholu. Warto więc zastosować profilaktykę w postaci unikania wspomnianych używek, a także zadbać o dietę bogatą w witaminy (a tym samym w ryby, owoce, warzywa i oleje roślinne). Należy też konsultować z lekarzem niepokojące objawy, takie jak przedłużająca się chrypka czy powiększone węzły chłonne.

Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia

Źródła:

• http://onkologia.org.pl/rak-krtani/
• https://bibliotekanauki.pl/articles/1399327.pdf
• https://bibliotekanauki.pl/articles/1399945.pdf
• https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-krtani/180408,rak-krtani
• https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/107481,nowotwory-zlosliwe-krtani
• https://www.termedia.pl/Diagnosis-and-treatment-of-larynx-cancer,11,6069,1,1.html