W przypadku pacjentek z rakiem piersi rehabilitacja odgrywa bardzo ważną rolę. Pozwala m.in. na zapobieganie obrzękom limfatycznym i zakrzepom czy ograniczeniu ruchomości w okolicach barku. Ponadto takie działania mają korzystny wpływ na samopoczucie oraz stan psychiczny. Czego dokładnie mogą spodziewać się kobiety walczące z nowotworem piersi?
Rak piersi – rehabilitacja. Dlaczego jest potrzebna?
Dla większości pacjentek walka z rakiem piersi stanowi spore wyzwanie zarówno ze strony fizycznej, jak i psychicznej. Leczenie bardzo często obejmuje całkowite lub częściowe usunięcie gruczołu piersiowego, a nierzadko również węzłów chłonnych.
Przyczynia się to do:
- ograniczenia ruchomości obręczy barkowej,
- nawracającego obrzęku,
- sztywności stawowej,
- napięcia tkanek,
- wad postawy.
- nawracającego bólu głowy
Problemem jest też blizna pozostająca po operacji, o którą należy odpowiednio dbać. Ponadto rak piersi jest dla większości kobiet dużym obciążeniem psychicznym. Rehabilitacja pomaga w przywróceniu sprawności fizycznej, ale również w zmniejszeniu odczuwanego stresu i negatywnych emocji.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Kiedy powinna rozpocząć się rehabilitacja w leczeniu raka piersi?
Działania z zakresu rehabilitacji powinny być prowadzone już w trakcie terapii. Każda zastosowana metoda leczenia nowotworu piersi niesie za sobą powikłania – zarówno chemioterapia, jak i radioterapia, chirurgia oraz pozostałe dostępne rozwiązania. Wczesne wdrożenie działań rehabilitacyjnych pozwala pacjentkom na uniknięcie znacznego obniżenia komfortu życia. Jest to również szansa na szybszy powrót do codziennych aktywności i skrócenie czasu potrzebnego na regenerację organizmu. Ma to istotne znaczenie także dla kondycji psychicznej. Nierzadko jest to pierwszy aspekt, na którym skupia się rehabilitacja – niekiedy np. kobiety mają błędne poczucie, że zachorowały na nowotwór z własnej winy, są bardzo przybite i zrezygnowane. Wczesne uzyskanie pomocy psychologicznej jest równie cenne jak rozpoczęcie ćwiczeń i odpowiednio dobranych zabiegów rehabilitacyjnych.
Rehabilitacja dla kobiet z rakiem piersi w leczeniu chirurgicznym
W przypadku zastosowania chirurgicznego leczenia raka piersi rehabilitację powinno się rozpocząć tuż po operacji. W pierwszych kilku dobach są to głównie ćwiczenia oddechowe i bierne, a więc takie, w których ruchy w stawach wykonuje terapeuta, oraz delikatne, dobrane do możliwości pacjentki ćwiczenia czynne. Najważniejsze na tym etapie jest pokazanie pacjentce, że może bezpiecznie poruszać ręką, nie ma potrzeby utrzymywania jej ściśle przy tułowiu. Należy zadbać o rozciąganie szyi oraz ramion. Wszystko po to, aby zapobiec nieprawidłowej postawie (co bywa problemem u kobiet po przebytej mastektomii).
Przy tego typu leczeniu ważne jest też wdrożenie tzw. profilaktyki przeciwobrzękowej. Składa się na nią m.in. układanie na specjalnym trójkątnym klinie ręki, po stronie której usunięto węzły chłonne. Wspomaga to przepływ limfy i umożliwia odciążenie kończyny. Zwykle niezbędny jest również manualny drenaż limfatyczny. Ponadto pacjentka powinna wykonywać odpowiednie ćwiczenia – zarówno oddechowe, jak i udrażniające, rozciągające i rozluźniające. Są one starannie dobierane przez fizjoterapeutów, którzy pokazują, jak bezpiecznie wykonywać je samodzielnie w domu.
Niekiedy w zapobieganiu obrzękom limfatycznym pomaga kinezjotaping, a więc przyklejanie specjalnych plastrów. Nie można zapomnieć o masażu blizny po przebytej operacji. Jest to tzw. mobilizacja – wykonuje się ją, aby zwiększyć reakcję tkanek na bodźce, uniknąć nieprzyjemnego uczucia ściągnięcia skóry i zapobiec ograniczeniu ruchomości ręki.
Rehabilitacja w leczeniu raka piersi – chemioterapia, radioterapia i inne metody
W chemioterapii, gdy chora czuje się dobrze i ma energię, powinna wykonywać ćwiczenia fizyczne. Trzeba jednak pamiętać o odpowiedniej intensywności – dlatego tak ważne jest, aby aktywność została starannie dobrana przez fizjoterapeutę. Uwzględni on ogólny stan pacjentki, jej samopoczucie i wyniki badań. Wskazane są przede wszystkim ćwiczenia aerobowe i oporowe. Zmniejszają uczucie zmęczenia, zwiększają wydolność krążeniowo-oddechową i korzystnie wpływają na stan psychiczny.
Aktywność fizyczna zalecana jest także w przypadku radioterapii. Łagodzi działania niepożądane towarzyszące leczeniu, w szczególności te dotyczące zmniejszenia wydolności organizmu – takie jak np. zmęczenie. Treningi powinny mieć umiarkowany stopień intensywności, wskazane są zwłaszcza ćwiczenia o charakterze aerobowym. Często idą one w parze z profilaktyką przeciwobrzękową.
O ruchu nie powinno się zapominać także przy innych metodach leczenia, jak np. hormonoterapia. Dzięki takiej aktywności możliwe jest zachowanie dobrej kondycji fizycznej. Ćwiczyć należy często, ale z zachowaniem właściwego poziomu intensywności, o czym zawsze informowana jest pacjentka. Otrzymuje ona też szczegółowe informacje dotyczące dozwolonych aktywności. Wskazane są m.in.:
- spacery,
- nordic walking,
- treningi na rowerku stacjonarnym,
- pływanie na basenie,
- ruchowe zajęcia na sali gimnastycznej.
Rehabilitacja kobiet po mastektomii – NFZ
Pacjentki po przebytej mastektomii mogą skorzystać z sanatoryjnej rehabilitacji w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Chora mająca orzeczenie o niepełnosprawności ma możliwość wyjazdu na turnus rehabilitacyjny refundowany przez PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych). Z kolei pacjentki pobierające świadczenie rehabilitacyjne lub zasiłek chorobowy mogą skorzystać z rehabilitacji leczniczej ZUS.
Istnieją również inne programy NFZ, m.in. profilaktyka obrzęku limfatycznego. Ośrodki rehabilitacyjne w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia często zapewniają kompleksową opiekę psychofizyczną. W jej skład wchodzi zwykle kinezyterapia, mobilizacja blizny, leczenie obrzęku limfatycznego, edukacja prozdrowotna oraz wsparcie ze strony psychologicznej.
Obecnie działania rehabilitacyjne prowadzone są w różnych placówkach. To oddziały dziennego pobytu przy szpitalach onkologicznych, pracownie fizjoterapeutyczne oraz poradnie rehabilitacji. W tego typu miejscach każda pacjentka powinna otrzymać niezbędne wsparcie.
Rehabilitację onkologiczną najlepiej rozpocząć jak najwcześniej. Warto pamiętać, że jest to proces długotrwały, ale też niezwykle potrzebny. Daje możliwość poprawy zarówno stanu fizycznego, jak i psychicznego. Dopasowana do indywidualnych potrzeb rehabilitacja pozwala na utrzymanie odpowiedniego komfortu życia i powrót do pełni sił po zakończeniu leczenia.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Konsultacja: mgr Anna Wiśnioch – fizjoterapeutka onkologiczna
Źródła:
