Stadia zaawansowania nowotworów – klasyfikacja TNM i pozostałe czynniki oceny choroby

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email

Jednolity system służący do oceny i opisywania stopnia zaawansowania nowotworów jest niezbędny. Dzięki niemu możliwy jest przede wszystkim dobór odpowiedniej, efektywnej metody leczenia. Pozwala on ponadto na zrozumienie, jak poważna jest choroba i na oszacowanie szans pacjentów na powrót do zdrowia. W przypadku raka wykorzystuje się kilka czynników oceny. Niezbędne informacje na ich temat zostały opisane w tym artykule.

Dlaczego określenie stopnia zaawansowania choroby nowotworowej jest istotne?

Stopień zaawansowania raka jest określany głównie w celu rozpoczęcia efektywnego leczenia. Na jego podstawie lekarze mogą dowiedzieć się, jak poważny jest stan zdrowia pacjenta i jak duże są jego szanse na wyzdrowienie oraz przeżycie. Stanowi to ułatwienie w doborze właściwych metod leczenia. Jednolity system oceny stopnia zaawansowania nowotworów ma wpływ również na prowadzenie badań określających efektywność wskazanych terapii i leków. Dzięki niemu procesy te stają się prostsze.

Istotne jest, że stopień zaawansowania raka określany jest raz, w momencie stawiania diagnozy. Nie ulega zmianie, nawet gdy choroba postępuje i następują przerzuty. W takich przypadkach do informacji przedstawionych w chwili rozpoznania nowotworu dodaje się nowe dane opisujące aktualny stan zdrowia.

Klasyfikacja TNM – co to jest?

Na ocenę stopnia zaawansowania nowotworu pozwala klasyfikacja TNM. Każda z liter znajdujących się w nazwie nawiązuje do cech, jakie uwzględnia się w określeniu stopnia rozwoju choroby.

Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!

Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!

  1. T – od łacińskiego słowa tumor, oznacza wielkość guza pierwotnego (głównego). Jego rozrost i stosunek do otaczających tkanek oceniany jest w skali od 0 do 4, przy czym 4 oznacza najbardziej zaawansowany stopień raka.
  2. N – od łacińskiego słowa nodes, opisuje stopień rozprzestrzenienia się choroby do regionalnych węzłów chłonnych. Stosuje się tu skalę od 0 do 3, przy niektórych nowotworach od 0 do 2 lub do 1.
  3. M – od łacińskiego słowa metastasis, odnosi się do obecności lub braku przerzutów odległych. Stosuje się tu skalę od 0 do 1.




Klasyfikacja TNM dotyczy nowotworów litych. Gdy choroba jest opisywana na jej podstawie, przy każdej literce będzie znajdować się cyfra, która informuje o szczegółach, np. T1N0M0. Jak zostało opisane powyżej, dla każdej litery stosuje się konkretną skalę, aby precyzyjnie określić stan zdrowia pacjenta.

W przypadku T wygląda to następująco:

  • TX – nie jest możliwe wykrycie guza pierwotnego.
  • T0 – nie stwierdzono guza pierwotnego.
  • Od T1 do T4 – określana jest wielkość oraz/lub zasięg guza pierwotnego. Przy cyfrach mogą pojawiać się też litery, przykładowo T4a lub T4b. Pozwala to na wyszczególnienie większej ilości danych.
Litera N:
  • NX – nie jest możliwa ocena regionalnych węzłów chłonnych.
  • N0 – nie stwierdzono zajęcia regionalnych węzłów chłonnych.
  • Od N1 do N3 – określana jest liczba oraz lokalizacja regionalnych węzłów chłonnych z komórkami nowotworowymi.
Dla litery M będzie to:
  • MX – nie jest możliwa ocena przerzutów odległych.
  • M0 – nie stwierdzono przerzutów odległych.
  • Od M1 do M2 – stwierdzono przerzuty odległe.

Kliniczna i patologiczna klasyfikacja TNM

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje klasyfikacji TNM, a więc kliniczną oraz patologiczną. Pierwsza wymieniona odnosi się do badań pacjenta, w tym obrazowych i biopsji. Klasyfikację kliniczną oznacza się jako cTNM. Z kolei ta patologiczna obejmuje badanie histopatologiczne pobranych tkanek guza i węzłów chłonnych, na podstawie którego dokonuje się oceny. Jej oznaczenie to pTNM.

Stopnie zaawansowania nowotworu

Mimo że za pomocą klasyfikacji TNM można szczegółowo opisać nowotwór, w medycynie stosuje się także inne sposoby oceny choroby. Mowa tu przede wszystkim o stopniach zaawansowania nowotworu, których jest pięć:

  • 0 – nowotwór przedinwazyjny CIS, w bardzo wczesnej fazie rozwoju.
  • I – nowotwór we wczesnej fazie rozwoju.
  • II – nowotwór w stopniu średnio zaawansowanym.
  • III – nowotwór w stopniu zaawansowanym,
  • IV – nowotwór w bardzo zaawansowanym stopniu, z obecnością przerzutów odległych.

Zastosowanie znajduje również nieco inny sposób klasyfikacji, wykorzystujący poniższe określenia opisujące nowotwór:

  • In situ – stwierdzono obecność nowotworowych komórek, ale nie rozprzestrzeniły się do obecnych w pobliżu tkanek.
  • Miejscowy – nowotwór znajduje się w miejscu pierwotnym, nie ma oznak świadczących o jego rozprzestrzenianiu się do okolicznych tkanek.
  • Lokalny – nowotwór obejmuje pobliskie tkanki, węzły chłonne oraz organy.
  • Odległy – nowotwór rozprzestrzenił się do odległych narządów.




Zdarza się, że stopień zaawansowania choroby jest nieznany. Dzieje się tak w momencie, kiedy brakuje istotnych informacji potrzebnych do opisania raka.

Pozostałe czynniki oceny choroby nowotworowej

W doborze właściwego sposobu leczenia zwykle uwzględnia nie tylko opisane czynniki oceny, ale też dodatkowe. To, jakie zostaną uwzględnione, w dużej mierze zależy od rodzaju nowotworu. Do najczęściej wykorzystywanych należą m.in. naciekanie nerwów, stopień złośliwości histopatologicznej czy też naciekanie naczyń limfatycznych i krwionośnych. Nierzadko pod uwagę bierze się też np. badania mutacji genetycznej raka oraz takie czynniki jak obecność lub brak konkretnych receptorów.

Ponieważ medycyna wciąż się rozwija, a wraz z nią dostępne metody leczenia i samej diagnostyki, klasyfikacja stopnia zaawansowania nowotworów co pewien czas jest aktualizowana. Znajomość czynników oceny choroby jest istotna, aby podjąć odpowiednią decyzję na temat leczenia. Z perspektywy pacjentów posiadanie takiej wiedzy to przede wszystkim pozbycie się wątpliwości na temat swojego stanu zdrowia.





Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia





Źródła:

https://www.onkonet.pl/dp_klasyfikacja_tnm_ocena_zaaw.php

https://www.sarcoma.pl/baza-wiedzy/abc-pacjenta-onkologicznego/wyswietl-haslo,stopien-zaawansowania-choroby-nowotworowej

https://www.zwrotnikraka.pl/klasyfikacja-nowotworow-tnm/

https://www.termedia.pl/Journal/-3/pdf-1600-1?filename=Nowa.pdf

Zapisz się, aby otrzymywać najświeższe informacje ze świata onkologii!

Fundacja Onkologiczna Alivia powstała w kwietniu 2010 roku. Założycielem jest Bartosz Poliński – starszy brat Agaty, u której 3 lata wcześniej, w wieku 28 lat, został zdiagnozowany zaawansowany rak. Rodzeństwo namówiło do współpracy innych.

W momencie diagnozy rokowania Agaty były niepomyślne. Rodzeństwo zmobilizowało się do poszukiwania najbardziej optymalnych metod leczenia. Nie było to łatwe – po drodze musieli zmierzyć się z niewydolnym systemem opieki onkologicznej, trudnościami formalnymi i problemami finansowymi. Szczęśliwie, udało się im pokonać te przeszkody. Agacie udało się również odzyskać zdrowie i odmienić fatalne rokowania. Doświadczenia te, stały się inspiracją do powołania organizacji, która pomaga pacjentom onkologicznym w trudnym procesie leczenia.

Fundacja naświetla problem występowania chorób nowotworowych u osób młodych. Propaguje także proaktywną postawę wobec choroby nowotworowej i przejęcie inicjatywy w jej leczeniu: zdobywanie przez chorych i bliskich jak największej ilości danych na temat danego przypadku, podejmowania decyzji dotyczących leczenia wspólnie z lekarzem. Podpowiada również sposoby ułatwiające szybkie dotarcie do kosztownych badań w ramach NFZ (onkoskaner.pl), informacji o nowotworach złośliwych i ich leczeniu, jak również publikuje w języku polskim nowości onkologiczne ze świata na swojej stronie, jak i na profilu Alivii na Facebook’u.

W krytycznych sytuacjach fundacja pomaga organizować środki finansowe na świadczenia medyczne dla chorych, które nie są finansowane z NFZ. Zbiórkę funduszy umożliwia Onkozbiórka, które Alivia prowadzi dla potrzebujących.