Nowotwór jest słowem, które często wzbudza strach. Jednak warto pamiętać, że nie każdy jest tak samo groźny. Istnieją takie, które mogą zostać precyzyjnie usunięte i nie towarzyszy im ryzyko powstania przerzutów. Jakie są rodzaje nowotworów i czym się charakteryzują?
Podstawowy podział nowotworów
Najbardziej podstawowy podział wyróżnia nowotwory:
- Łagodne – tworzą je dobrze zróżnicowane komórki, czyli takie, które są podobne do komórek tkanki, z jakiej się wywodzą. Nie dają przerzutów do węzłów chłonnych i innych narządów. Przeważnie rosną powoli, a niekiedy nie zmieniają wielkości przez bardzo długi czas. Z uwagi na to, że są dobrze odgraniczone, ich usunięcie nie stanowi problemu – po resekcji nie dochodzi do nawrotu. W tej grupie znajdują się m.in. włókniaki i tłuszczaki.
- Złośliwe miejscowo – mogą naciekać sąsiednie struktury, być bardzo duże, a także niszczyć okoliczne tkanki. Gdy zostaną usunięte, mogą nawracać. Należą do nich m.in. wybrane glejaki.
- Złośliwe – są najgroźniejsze, mogą naciekać sąsiednie struktury i dawać przerzuty do odległych narządów oraz węzłów chłonnych. Nie są wyraźnie odgraniczone, a ponadto nie mają torebki, są za to dobrze unaczynione. Dlatego zdarza się, że ich całkowite usunięcie nie jest możliwe. Szybko się rozwijają.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Jest też inny podział, uwzględniający tkanki, z jakich powstają nowotwory:
- Nabłonkowe – pochodzą z nabłonka, a więc tkanki wyścielającej. Łagodne nowotwory nabłonkowe to m.in. brodawczaki, torbielaki i gruczolaki. Gdy są złośliwe, można mówić o raku.
- Nienabłonkowe – pochodzą z innych tkanek niż nabłonek, to na tej podstawie tworzy się ich nazwy. Nowotwory łagodne to m.in. tłuszczaki, mięśniaki i kostniaki – powstają odpowiednio z tkanki tłuszczowej, mięśniowej oraz kostnej. Wśród nowotworów złośliwych występują czerniaki, chłoniaki i mięsaki.
Pozostałe podziały nowotworów
Nowotwory dzieli się także z uwagi na stopień złośliwości, a więc: 1, 2, 3 oraz 4. 1 stopień świadczy o dobrze zróżnicowanych komórkach nowotworowych. Są podobne do tych zdrowych, więc można podejrzewać, że zmiana ma charakter łagodny. Zgodnie z tym im wyższy stopień, tym bardziej zaawansowany nowotwór – 4 towarzyszy duża skłonność do rozsiewania się po innych częściach organizmu i do wzrostu.
Jest także klasyfikacja stopnia zaawansowania TNM. Litera T oznacza wielkość pierwotnego guza (tumor), N – stopień rozprzestrzenienia choroby do węzłów chłonnych (łac. nodes), a M – obecność bądź brak przerzutów odległych (łac. metastasis). Warto podkreślić, że ta klasyfikacja dotyczy nowotworów litych, zbudowanych z jednolitej tkanki. Przy każdej literze znajduje się cyfra pozwalająca na bardziej szczegółowy opis choroby.
Czym właściwie są nowotwory?
Nowotwory są nieprawidłowymi tkankami. Powstają na skutek niekontrolowanego namnażania się komórek nowotworowych (zdrowe komórki dzielą się w kontrolowany sposób). Dochodzi do tego w wyniku różnych mutacji genów. Co istotne, nowotwory rozwijają się wyłącznie w tych tkankach, które tworzą komórki mające zdolność do namnażania się.
Jest wiele czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do rozwoju nowotworów. Te najczęstsze to:
- dym tytoniowy,
- nadużywanie alkoholu,
- źle zbilansowana dieta,
- narażenie na promieniowanie UV i jonizujące,
- narażenie na rakotwórcze środki chemiczne,
- predyspozycje genetyczne.
Czy każdy nowotwór to rak?
Należy pamiętać, że każdy rak to nowotwór (złośliwy), ale nie każdy nowotwór złośliwy to rak. Jak to możliwe? Rak to konkretny typ nowotworów, wywodzący się z tkanki nabłonkowej – to np. rak piersi, trzustki czy żołądka. To on jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym, ale są też inne:
- mięsaki – powstają z tkanki tłuszczowej, mięśniowej oraz chrzęstnej,
- czerniaki – wywodzą się z komórek barwnikowych,
- chłoniaki – powstają w układzie limfatycznym,
- nowotwory ośrodkowego układu nerwowego – rozwijają się w mózgu i rdzeniu kręgowym.
Rozróżnienie nowotworów ma duże znaczenie. Pomaga to w znalezieniu odpowiednich metod leczenia i podjęcia skutecznej walki z chorobą.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
