Leczenie szpiczaka plazmocytowego nawrotowego lub opornego jest w fazie dużego przełomu. W sierpniu został zarejestrowany w Unii Europejskiej Blenrep (belantamab mafodotin), który przedłuża czas remisji i przeżycia pacjentów.
Spis treści:
- Kto choruje na szpiczaka plazmocytowego?
- Dotychczasowe etapy leczenia szpiczaka
- Belantamab mafodytyna – nowy lek w szpiczaku plazmocytowym
- Działania niepożądane
- Zalecenia EHA do kwalifikacji do leczenia belantamabem
Kto choruje na szpiczaka plazmocytowego?
Statystycznie chorzy na szpiczaka plazmocytowego stanową 1-2% wszystkich chorych na nowotwory i 12-14% wśród chorych na nowotwory krwi. Szpiczak pozostaje chorobą nieuleczalną, ale czas przeżycia pacjentów uległ znacznemu wydłużeniu. Każda nowa opcja leczenia jest więc w tym kontekście bardzo ważna.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Szpiczak jest chorobą przede wszystkim osób starszych. Wiek jest najważniejszym czynnikiem ryzyka. Średnia wieku rozpoznania szpiczaka to 65-70 lat. Są oczywiście przypadki zachorowań osób znacznie młodszych. To rzadkie sytuacje, gdy rozpoznanie następuje u osób poniżej 30 roku życia.
15% chorych ma mniej niż 60 lat, a 4% mniej niż 40 lat.
Większa zachorowalność jest u mężczyzn niż u kobiet. Choroba nie występuje w ogóle u dzieci.
Dotychczasowe leczenie szpiczaka
W pierwszym etapie mamy do czynienia ze stanem przeciwnowotworowym, szpiczakiem tzw. tlącym lub bezobjawowym. Ten stan przeradza się w szpiczak aktywny i rozpoczyna się leczenie. W dobrym wariancie uzyskamy odpowiedź na leczenie (jeśli się ono udaje). Później pojawia się nawrót. Każdy następny czas remisji jest krótszy w porównaniu do remisji pierwszej. Wynika to z tego, że pozostają najbardziej oporne na leczenie komórki. Dlatego istotne jest wczesne rozpoczęcie leczenia.
Nowe metody leczenia przedłużają czas przeżycia pacjentów. Mediana przeżycia pokazuje progres: od 20 miesięcy w latach 90. do 103 miesięcy w roku 2020. Czas przeżycia zależny jest od ryzyka genetycznego, chorób współistniejących, pojawiających się u osób starszych częściej, niż u osób młodych.
Poznaj możliwe cele leczenia szpiczaka plazmocytowego w naszym portalu Onkosnajper: https://onkosnajper.pl/nowotwor/szpiczak-plazmocytowy/
Ery leczenia szpiczaka mnogiego:
- lata 60. – terapie lekami alkilującymi: najpierw sam melfalan, później w skojarzeniu z kortykosteroidami i później również z antracyklinami;
- lata 90. – wprowadzenie wysokodawkowanej chemioterapii wspomaganej podaniem własnych komórek krwiotwórczych. Ta terapia nadal jest w zaleceniach;
- po 2000 roku era nowych leków: inhibitory i leki immunomodulujące;
- immunoterapia: CAR-T (jeszcze niedostępna w refundacji w Polsce) i przeciwciała o podwójnej swoistości. Te dwie terapie najczęściej łączą się na komórce BCMA.
Belantamab mafodytyna – nowy lek w szpiczaku plazmocytowym
Należy do terapii ADC, antibody–drug conjugate, czyli sprzężenia przeciwciała z lekiem cytostatycznym. To terapia pośrednia między chemioterapią a immunoterapią. Przeciwciało służy do podania leku bezpośrednio komórce nowotworowej.
Lek jest zarejestrowany od 2 linii leczenia.
Badanie DREAM-7 i DREAM-8
DREAM- 7, badanie kliniczne III fazy. Charakterystyka grupy:
- 494 uczestników, mediana wieku 64-65 lat,
- połowa była w stadium pierwszym, połowa w drugim,
- niedługi czas od rozpoznania,
- nieduży odsetek pacjentów z pierwotną opornością,
- około ⅓ chorych z wysokim ryzykiem genetycznym,
- niewielki odsetek pacjentów z chorobami pozaszpikowymi,
- u ⅓ badanych oporność na leczenie lenalidomid.
DREAM-8, badanie kliniczne III fazy. Charakterystyka grupy badanej:
- 302 uczestników,
- u 78% pacjentów oporność na lenalidomid,
- większość grupy oporna na daratumumab,
- czas nawrotu po 1 linii leczenia – 12 miesięcy,
- duża redukcja ryzyka albo śmierci.
Oba badania wykazały ponad 90% utrzymanie odpowiedzi na leczenie, opóźniając postęp choroby.
Działania niepożądane
Leczenie szpiczaka plazmocytowego wiąże się z działaniami niepożądanymi. Głównie dotyczą one oczu i wymienić można wśród nich: suchość, zaćmienia, pieczenie, zaczerwienienie, zaburzenia jakości widzenia, uczucie obecności ciała obcego, podrażnienie, wrażliwość na światło, ból, dyskomfort, zmiany na powierzchni oka. Bardzo rzadkie zmiany: owrzodzenia powierzchni oka, zakażenie.
Skutki niepożądane ustępują po zakończeniu leczenia, jego modyfikacji lub przerwaniu. U 67% pacjentów objawy ustąpiły po modyfikacji lub wstrzymaniu leczenia.
Im trudniejsze uszkodzenia wystąpiły, tym dłuższy czas ustąpienia objawów. U 31% pacjentów z pogorszeniem 1 stopnia mediana od wystąpienia objawów wynosiła 85 dni, a mediana czasu ustąpienia skutków ubocznych – 57 dni.
Wniosek z badań klinicznych: rozpoczęcie leczenia musi być uwarunkowane możliwością wysłania pacjenta do odpowiedniego okulisty, który przebada wzrok przed podaniem balantamabu i będzie nadzorował pacjenta w przypadku wystąpienia objawów niepożądanych.
Zalecenia EHA do kwalifikacji do leczenia belantamabem:
- u dorosłych po co najmniej jednym leczeniu w nawrotowym lub opornym szpiczaku plazmocytowym w skojarzeniu z bortezomibem i deksametazonem,
- u dorosłych w skojarzeniu z pomalidomidem i deksametazonem, po co najmniej jednym leczeniu, w tym lenalidomidem.
Trwają prace na włączeniem belantamabu do programu lekowego.
Więcej informacji o szpiczaku mnogim uzyskasz w naszej Bazie Wiedzy o Raku.
Źródła:
- Wykład prof. dr hab. n. med. Iwony Hus pt. “Nowe możliwości leczenia pacjentów z nawrotowym lub opornym na leczenie szpiczakiem plazmocytowym”, który odbył się 10 września dla organizacji pacjenckich.
- https://www.termedia.pl/onkologia/UE-zatwierdza-leczenie-skojarzone-belantamabem-mafodotinem-w-terapii-nawrotowego-szpiczaka-mnogiego,63439.html [dostęp 11.09.2025 r.]
- https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/blenrep-0 [dostęp 11.09.2025 r.]
