Terapia blizny stanowi istotny element w całej rehabilitacji onkologicznej. Choć takim śladom na ciele po przebytej operacji nie da się całkiem zapobiec, istnieją skuteczne sposoby na to, aby znacząco zmniejszyć ich widoczność. Prawidłowe postępowanie z blizną ma też duże znaczenie w kwestii poprawy ruchomości danej części ciała i wyeliminowania bólu.
Jak powstaje blizna?
Blizna powstaje w wyniku uszkodzenia skóry właściwej i tkanek głębokich, do którego dochodzi podczas operacji. To efekt naturalnych procesów gojenia oraz regeneracji skóry. Uszkodzenia są wypełniane przez tkankę łączną. W sytuacji, gdy są one głębokie, blizna jest wyraźnie widoczna, a gojenie może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy (nawet do 3 lat).
Warto pamiętać, że tego typu ślad na ciele po przebytym zabiegu chirurgicznym jest nie tylko problemem natury estetycznej. Zmiany zachodzące w tkance podskórnej mogą przyczynić się też do ograniczenia ruchomości stawów nawet niezwiązanych bezpośrednio z okolicą operowaną czy odczuwania nieprzyjemnego bólu. Czasami blizna powoduje również inne dolegliwości, jak np. drętwienie kończyny, spadek siły mięśniowej lub nierównomierne rozkładnie się napięć na ciele co prowadzi do przeciążeń. Dlatego tak ważna jest starannie dobrana i systematycznie prowadzona rehabilitacja.
Rehabilitacja blizny po mastektomii i innych zabiegach – mobilizacja
Podstawą rehabilitacji jest tzw. mobilizacja blizny, czyli specjalna terapia manualna. Polega ona na delikatnym rozciąganiu, masowaniu i rozcieraniu nie tylko skóry, ale również tkanek położonych poniżej. Dzięki temu znacząco zmniejsza się ryzyko przykurczów (zbyt dużego napięcia w czasie gojenia, co przyczynia się do kłopotów ze swobodnym poruszaniem daną częścią ciała). Jest to też sprawdzona metoda na poprawę ukrwienia, zwiększenie elastyczności tkanek i zapobieganie zrostom.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Mobilizacja blizny obejmuje różne techniki terapii manualnej. Terapia jest prowadzona w gabinecie fizjoterapii, ale należy też pamiętać o samodzielnym masowaniu okolicy blizny w domu. Im wcześniej zostanie rozpoczęta mobilizacja, tym większe stają się możliwości uelastycznienia tkanki. Nawet jeśli od operacji nie minęło dużo czasu, nic nie stoi na przeszkodzie, aby rozpocząć pierwsze działania – choćby w najbliższych okolicach blizny. Ponadto fizjoterapeuta pokaże wszystkie prawidłowe i bezpieczne do stosowania w domu techniki, dzięki czemu samodzielna pielęgnacja skóry stanie się o wiele łatwiejsza.
Pozostałe metody rehabilitacji blizny
W wielu przypadkach poza samą mobilizacją blizny stosuje się też presoterapię. To forma mechanicznego drenażu limfatycznego. Usprawnia przepływ limfy, co pozwala na wyeliminowanie obrzęku (do czego przyczynia się usunięcie węzłów chłonnych). Presoterapia polega na uciskaniu ciała za pomocą odpowiednio dobranego mankietu, w którym znajduje się sprężone powietrze. Pojedyncza sesja trwa przeważnie ok. 30 minut.
Rehabilitacja blizny po leczeniu onkologicznym to także:
- Kinesiotaping – na skórę przykleja się specjalne taśmy (nazywane tejpami). Robi się to w taki sposób, aby zwiększyć elastyczność tkanek.
- Terapia mięśniowo-powięziowa – nowoczesna forma terapii obejmująca m.in. masaż na głębokich tkankach mięśniowo-powięziowych, specjalne ćwiczenia oraz stretching powięziowy.
Bardzo ważne jest przy tym dbanie o bliznę – powinno to iść w parze z rehabilitacją. W pierwszych dniach po operacji należy unikać długotrwałego moczenia rany (zamiast kąpieli w wannie wskazane są krótkie prysznice). Stosowane opatrunki muszą pozwalać skórze swobodnie oddychać. Później warto sięgać po maści, które pomogą w utrzymaniu odpowiedniego poziomu nawilżenia – np. silikonowe.
Rehabilitacja blizn pooperacyjnych – kiedy należy ją rozpocząć?
O bliznę po leczeniu onkologicznym powinno się dbać od samego początku. W pierwszych kilku dobach po operacji można już pracować nad jej najbliższą okolicą. Z kolei terapia samej blizny rozpoczyna się przeważnie po 4-6 tygodniach, gdyż właśnie tyle trwa proces jej gojenia. Im bardziej staranna pielęgnacja, tym mniej widoczny będzie ślad na skórze. Zmniejsza to również ryzyko znacznego ograniczenia sprawności i występowania uciążliwych dolegliwości bólowych.
Jak długo powinna trwać rehabilitacja? Całkowite ukształtowanie blizny zazwyczaj trwa ok. 3 lata. Właśnie przez taki okres należy szczególnie dbać o terapię. Można wtedy skutecznie wpłynąć zarówno na wygląd blizny, jak i jej ruchomość. Oczywiście po upływie tego czasu również można prowadzić rehabilitację. Jednak trzeba mieć na uwadze, że efekty wizualne nie będą już tak duże.
Ile kosztuje rehabilitacja blizny?
W wielu przypadkach możliwe jest skorzystanie z rehabilitacji blizn w ramach świadczeń NFZ. Oznacza to, że pacjent nie ponosi kosztów związanych z terapią. Niezbędne jest skierowanie, które może wystawić np. lekarz onkolog. Istnieje również możliwość odpłatnej rehabilitacji w poradniach i gabinetach rehabilitacyjnych – koszt jednego zabiegu to zwykle minimum kilkadziesiąt złotych.
Blizna, która pozostaje po chirurgicznym leczeniu onkologicznym, nie musi wiązać się z ciągłym odczuwaniem dyskomfortu czy kompleksami związanymi z wyglądem. Systematycznie prowadzona rehabilitacja jest skutecznym sposobem na zmniejszenie jej widoczności, a także odzyskanie sprawności.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Konsultacja: mgr Anna Wiśnioch – fizjoterapeutka onkologiczna
Źródła:
