Testament – kiedy jest ważny, jak go sporządzić i czy warto to zrobić?

Wiedza o raku
31 sierpnia, 2022
Alivia

Podjęcie decyzji, co stanie się z posiadanym majątkiem w przypadku śmierci, jest bardzo istotne. Nie każdy chce w tej kwestii opierać się na zasadach dotyczących dziedziczenia ustawowego. Aby mieć pewność, że wszystko potoczy się zgodnie z naszą wolą, należy sporządzić testament. Jak to zrobić? Czy takie oświadczenie zawsze jest ważne?

Testament – co to jest?

Według źródeł testament jest formą rozporządzania swoim majątkiem w przypadku śmierci. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „testis”, które tłumaczy się jako świadek. Co ciekawe, w polskim prawie nie ma ustawowej definicji, która wyjaśniałaby pojęcie testamentu. Niemniej w obowiązujących przepisach można znaleźć informacje na temat jego rodzajów, cech charakterystycznych czy elementów, które należy spełnić, aby był ważny. Warto pamiętać, że tzw. ostatnia wola zawiera postanowienie wyłącznie jednej osoby, czyli jednego spadkodawcy. Ma to być osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Przygotowaliśmy pakiet benefitów oraz darmowych usług, dzięki którym mierzenie się z rakiem będzie łatwiejsze. Daj nam szansę! Kliknij tutaj i przekonaj się, co możemy dla Ciebie zrobić!

Rodzaje testamentów

Wyróżnia się testamenty zwykłe i szczególne. Do pierwszej grupy należą oświadczenia:

Holograficzne – inaczej własnoręczne, pisemne. To popularna i najprostsza forma. Aby dokument był ważny, musi być sporządzony przez spadkodawcę odręcznie, opatrzony jego podpisem i aktualną datą.
Allograficzne – inaczej ustne. Taki testament jest składany w obecności dwóch świadków i urzędnika, którym może być wójt, burmistrz, prezydent miasta, kierownik urzędu stanu cywilnego, starosta, marszałek województwa lub sekretarz powiatu bądź gminy.
Notarialne – mają formę aktu notarialnego i sporządza się je w obecności notariusza. Dokument ma charakter urzędowy i uznaje się go za najbardziej bezpieczną formę. Wynika to z możliwości udzielenia profesjonalnej pomocy przez urzędnika podczas sporządzania ostatniej woli i weryfikacji oryginalności.

Testamenty szczególne sporządzane są jedynie w sytuacjach wskazanych w prawie spadkowym, np. gdy istnieje obawa nagłej śmierci spadkodawcy. Tracą one moc z upływem 6 miesięcy od dnia ustania okoliczności uzasadniających niezachowanie formy zwykłego testamentu. W tej grupie także wyróżnia się 3 rodzaje oświadczeń:

Dołącz do nas!

Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!

Ustne – są składane w obecności minimum 3 świadków. Następnie złożone przez spadkodawcę oświadczenie jest spisywane przez jednego ze świadków bądź osobę trzecią, odbywa się to przed upływem roku od jego złożenia. Niezbędne są podpisy przynajmniej 2 świadków i spadkodawcy, a także podanie miejsca i daty oświadczenia oraz samego sporządzenia pisma.
Podróżne – sporządza się je na polskich statkach morskich bądź powietrznych. Oświadczenie składane jest w obecności 2 świadków, przed dowódcą statku lub jego zastępcą. Ostatnia wola jest spisywana przez osobę, która odbiera oświadczenie. Gotowy dokument podpisuje zarówno spadkodawca, jak i kapitan (lub jego zastępca) oraz świadkowie.
Wojskowe – sporządzane podczas przebywania w niewoli, mobilizacji lub wojny. Forma ta dotyczy pracowników cywilnych Sił Zbrojnych, żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową oraz osób cywilnych towarzyszących Siłom Zbrojnym w sposób określony w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej.

Co można uwzględnić w testamencie?

W testamencie można umieścić rozporządzenia dotyczące takich spraw jak:

Wydziedziczenie – inaczej pozbawienie prawa do zachowku, konieczne jest umieszczenie uzasadnienia swojej decyzji.
Powołanie do spadku – wskazanie osób, które mają odziedziczyć majątek lub długi (odpowiednio aktywa i pasywa).
Powołanie z podstawieniem – wskazanie, kto będzie dziedziczyć majątek w przypadku, gdy osoba powołana jako spadkobierca nie będzie chciała lub mogła go odziedziczyć.
Zapis zwykły i windykacyjny – w obu przypadkach spadkodawca przekazuje elementy swojego majątku wybranym osobom. Zapis zwykły nie powoduje przeniesienia własności w momencie otwarcia spadku, może być czyniony z zastrzeżeniem terminu lub pod określonym warunkiem. Zapis windykacyjny sprawia, że dany przedmiot lub prawo spadkowe staje się własnością danej osoby w chwili otwarcia testamentu.
Polecenie – nałożenie obowiązku zaniechania lub oznaczonego działania bez czynienia nikogo wierzycielem. Polecenie może mieć charakter majątkowy lub niemajątkowy, jednorazowy bądź ciągły.
Powołanie wykonawcy testamentu – wskazanie osoby, która zarządzi majątkiem spadkowym, wykona zapisy i polecenia, wyda spadkobiercom to, co zostało im wskazane oraz spłaci długi spadkowe. Pozwala to na usprawnienie całego procesu przekazywania spadku.

W testamencie można przekazać różne składniki majątku. Zazwyczaj są to nieruchomości, inwestycje, środki na koncie bankowym, samochód i inne dobra czy też akcje oraz oszczędności. Możliwe jest także uwzględnienie ubezpieczenia na życie lub pieniędzy, które ktoś jest dłużny spadkodawcy. Osoba sporządzająca testament może również wskazać posiadane przez siebie zobowiązania, które spadkobiercy muszą pokryć przy przyjęciu spadku, np. pożyczkę lub kredyt hipoteczny.

Czy każdy testament jest ważny?

Aby sporządzony testament był ważny, należy spełnić kilka warunków. Jeśli jest to dokument holograficzny, musi być w całości napisany pismem odręcznym przez pełnoletniego spadkodawcę, który nie jest ubezwłasnowolniony, a także zawierać jego podpis i datę. Nie będzie on ważny, jeżeli zostanie spisany np. na komputerze lub przez inną osobę. Bardzo istotny jest też sam podpis – nie może to być tzw. parafka lub tylko inicjały. W przypadku oświadczenia ustnego kluczową rolę odgrywa obecność świadków i właściwego urzędnika.

Chorujesz na raka i potrzebujesz środków na leczenie? A może szukasz porady dietetyka lub konsultacji z psychologiem? Mamy to, czego potrzebują pacjenci. Pozwól sobie pomóc! Kliknij i poznaj nasze możliwości!

Testament jest nieważny, jeśli zostanie sporządzony:

pod wpływem groźby,
w stanie uniemożliwiającym świadome czy też swobodne wyrażanie woli i podejmowanie decyzji,
pod wpływem błędu, który uzasadnia przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod jego wpływem, nie sporządziłby treści testamentu w takiej formie, jaka powstała.

Testament – wzór

Jak napisać testament? Przygotowanie oświadczenia nie jest skomplikowane, zwłaszcza jeśli jest to dokument własnoręczny. Sporządzanie go należy rozpocząć od zapisania miejsca, aktualnej daty oraz tytułu „testament”. Poniżej znajduje się wzór, jak można podzielić posiadany przez siebie majątek pomiędzy swoich bliskich:

Ja, niżej podpisany Jan Kowalski oświadczam, że powołuję do spadku po mnie: moją żonę Annę Kowalską w części 1/2 oraz mojego syna Adama Kowalskiego w części 1/2.

Oczywiście w testamencie można wskazać konkretne dobra, które trafią do określonych osób. W przypadku wydziedziczenia należy podać konkretny powód podjęcia takiej decyzji. Przykładowo:

Wydziedziczam moją córkę Marię Kowalską, ponieważ od 10 lat nie utrzymuje ze mną kontaktów, nie odwiedziła mnie oraz nie zapewniła pomocy w czasie mojej wieloletniej choroby.

Czy warto sporządzić testament?

Co prawda sporządzenie testamentu nie jest obowiązkowe, ale jego przygotowanie może znacząco ułatwić kwestię dziedziczenia majątku. Decydując się na ten krok, można zyskać pewność, że wszystkie wskazane dobra trafią do odpowiednich osób i zostaną podzielone w sprawiedliwy sposób, zgodnie z własną wolą.

Kiedy okaże się, że zmarły nie stworzył testamentu, zastosowanie znajdują przepisy o dziedziczeniu ustawowym. Wówczas majątek przechodzi na małżonka lub małżonkę i najbliższych krewnych, których określa w wyraźny sposób prawo. Nie zawsze jest to korzystne z perspektywy spadkodawcy, dlatego starannie sporządzone oświadczenie dotyczące ostatniej woli skutecznie rozwiązuje ten problem.

Sporządzenie testamentu nie jest kłopotliwe i nie wymaga wizyty u notariusza. Przy zachowaniu wszystkich kluczowych aspektów przygotowany samodzielnie dokument będzie ważny w świetle prawa i da pewność, że przyszłość bliskich osób jest należycie zabezpieczona.

Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia

Źródła: