Rola Rzecznika Praw Pacjenta

Rzecznik Praw Pacjenta to ważny organ administracji rządowej. Dba o to, aby prawa wszystkich pacjentów były przestrzegane oraz respektowane przez personel medyczny i placówki zapewniające świadczenia zdrowotne. Bardzo często to do niego zgłaszają się osoby, które uważają, że zostały nieodpowiednio potraktowane np. przez lekarza czy pielęgniarkę. W poniższym artykule znajdują się wszystkie niezbędne informacje na temat tej instytucji.

Rzecznik Praw Pacjenta – co robi i kim właściwie jest?

Rzecznik Praw Pacjenta, w skrócie RPP, dba o to, aby przychodnie, szpitale, pozostałe placówki, a także lekarze i inni członkowie personelu medycznego przestrzegali praw pacjenta. Organ został powołany ustawą z dnia 31 marca 2009 roku. Jego pojawienie się było dowodem na to, że pacjenci potrzebują wsparcia w kwestii respektowania przysługujących im praw. Pierwszą osobą, która objęła stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta, była Krystyna Barbara Kozłowska. Pełniła tę funkcję do 27 października 2017 roku, wówczas zastąpił ją Bartłomiej Chmielowiec (obejmuje urząd do dziś).

Warto podkreślić, że RPP nie jest tym samym co pełnomocnik do spraw pacjenta w szpitalu. Są to dwie różne instytucje i trzeba mieć to na uwadze. Pełnomocnik podlega bezpośrednio dyrektorowi placówki, która go zatrudnia. Z kolei Rzecznik Praw Pacjenta to centralny organ administracji rządowej, nadzór nad jego działalnością sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Biuro RPP nie ma oddziałów terenowych. Osoba pełniąca tę funkcję wykonuje swoje obowiązki w siedzibie w Warszawie. Niemniej wyodrębniono dodatkowe instytucje do pomocy w niektórych sytuacjach, są nimi Rzecznicy Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. Pracują oni na terenie całej Polski – w szpitalach, klinikach, na oddziałach psychiatrycznych, a także w placówkach sprawujących całodobową opiekę odwykową bądź psychiatryczną.

Zadania Rzecznika Praw Pacjenta

Każdy pacjent powinien wiedzieć, jak może pomóc mu Rzecznik Praw Pacjenta. Jak sama nazwa wskazuje, jest to instytucja zajmująca się ochroną praw przysługujących osobie korzystającej ze świadczeń zdrowotnych. Można się więc zgłosić do niej w pierwszej kolejności w sytuacji, gdy prawa te zostaną naruszone.

Zakres działań RPP jest szeroki. Te podstawowe to prowadzenie postępowań dotyczących naruszenia praw pacjenta (także tych zbiorowych). Organ ma też inne obowiązki. Należą do nich m.in.:

• opracowywanie, a także przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych, które dotyczą ochrony praw pacjenta,
• opracowywanie oraz wydawanie publikacji i programów edukacyjnych, które będą popularyzować wiedzę o ochronie praw pacjenta,
• analizowanie skarg pacjentów, aby określić zagrożenia i wskazać obszary systemu służby zdrowia wymagające naprawy,
• współpraca z organizacjami społecznymi, pozarządowymi i zawodowymi, których jednym z celów statutowych jest ochrona praw pacjenta,
• występowanie do określonych organów z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej czy też o wydanie bądź zmianę aktu prawnego w obszarze ochrony praw pacjenta,
• współpraca z organami władzy publicznej, aby zapewnić pacjentom przestrzeganie przysługujących im praw,
• współpraca z podmiotami udzielającymi świadczeń zdrowotnych w zakresie przestrzegania praw pacjenta.

Jak skontaktować się z Rzecznikiem Praw Pacjenta?

Jeżeli pacjent uważa, że został źle potraktowany i naruszono jego prawa, RPP może mu pomóc. Wystarczy złożyć wniosek o wszczęcie postępowania – co ważne, nie wiążą się z tym żadne opłaty. Oczywiście dokument należy w odpowiedni sposób przygotować. Niezbędne jest podanie następujących informacji:

• imię i nazwisko wnioskodawcy,
• kogo dotyczy wniosek,
• na czym dokładnie polegało naruszenie praw pacjenta.

Bardzo istotny jest zwłaszcza ostatni punkt. Rzecznik Praw Pacjenta musi mieć jak najwięcej szczegółów na temat zaistniałej sytuacji, aby dokonać jej oceny. Po zapoznaniu się z wnioskiem może on:

• nie przekazać sprawy dalej, uznając, że nie doszło do naruszenia praw pacjenta,
• poprowadzić dalsze postępowanie (a więc podjąć sprawę),
• przekazać sprawę innemu, właściwemu organowi,
• wskazać wnioskodawcy przysługujące mu środki prawne i dostępne rozwiązania.

Rzecznik Praw Pacjenta informuje wnioskodawcę oraz pacjenta (jeśli nie składa dokumentu samodzielnie), którego dotyczy wniosek o tym, jakie działanie podejmuje. Wspomniany dokument można dostarczyć na kilka różnych sposobów:

• listownie, wysyłając pismo na adres: Rzecznik Praw Pacjenta, ul. Młynarska 46, 01-171 Warszawa,
• osobiście pod podanym powyżej adresem,
• za pośrednictwem wiadomości e-mail, wysyłając dokument na adres: [email protected],
• za pomocą platformy ePUAP, wybierając skrzynkę /RzPP/skrytka.

Osoba, która zdecyduje się na złożenie wniosku w formie elektronicznej, nie może zapomnieć o swoim podpisie – zaufanym, kwalifikowanym elektronicznym bądź osobistym. Gdy będzie go brakować, Rzecznik Praw Pacjenta wezwie do jego uzupełnienia. W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości warto skontaktować się z TIP, czyli Telefoniczną Informacją Pacjenta. Jest dostępna pod numerem: 800 190 590. To infolinia bezpłatna, jest wspólnym przedsięwzięciem RPP i NFZ. Jest czynna przez całą dobę, 7 dni w tygodniu, a pracujący konsultanci zapewniają informacje m.in. na temat praw pacjenta i sposobów zgłaszania naruszeń w tym zakresie. Dostępny jest ponadto czat, który można znaleźć na stronie internetowej: www.gov.pl/rpp.

Czy Rzecznik Praw Pacjenta jest skuteczny?

Jak pokazują dane rządowe, w latach 2017-2020 RPP wydał ponad 200 decyzji administracyjnych z decyzją o naruszaniu zbiorowych praw pacjentów przez placówki medyczne. Przypadki te dotyczą m.in. bezprawnego zorganizowanego działania lub zaniechania podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych. Naruszanie zbiorowych praw pacjentów to też organizacja niezgodnie z przepisami o rozwiązywaniu sporów zbiorowych strajku lub akcji protestacyjnej przez organizatora strajku (stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu). Są to więc zachowania, które pozbawiają pacjentów ich praw lub je ograniczają, a dodatkowo są podejmowane w celu osiągnięcia korzyści majątkowych.

Na stronie Rzecznika Praw Pacjenta można też przeczytać, że Bartłomiej Chmielowiec, który obecnie sprawuje tę ważną funkcję, przykłada dużą wagę do zapewnienia niezbędnego wsparcia wszystkim pacjentom. Nierzadko uczestniczy w rozprawach sądowych na prawach, które przysługują prokuratorowi. Ponadto obsługuje Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych, wydaje objaśnienia prawne placówkom medycznym i zapewnia edukację w obszarze realizacji praw pacjentów.

Rzecznik Praw Pacjenta – pomoc pacjentom onkologicznym

RPP to instytucja zapewniająca wsparcie wszystkim pacjentom, również onkologicznym. Osoba uważająca, że udzielono jej świadczeń zdrowotnych bez należytej staranności, może zgłosić ten fakt do opisywanego organu. Rzecznik Praw Pacjenta rozpatruje też wiele innych wniosków, dotyczących np. problemów z dostępem do dokumentacji medycznej, nieposzanowania prawa do godności i intymności, złamania tajemnicy informacji czy przeprowadzenia badania bez wyrażenia na nie zgody (jeśli nie wystąpiło niebezpieczeństwo utraty życia bądź ciężkiego rozstroju zdrowia). Ponadto poświęca on dużo uwagi takim kwestiom jak efektywność opieki onkologicznej w naszym kraju.

W przypadku chęci zgłoszenia naruszenia praw pacjenta to właśnie RPP jest instytucją, która nasuwa się na myśl jako pierwsza. Co roku wzrasta liczba kierowanych do niego wniosków. Świadczy to przede wszystkim o tym, że pacjenci są coraz bardziej świadomi, jakie prawa im przysługują i żądają ich respektowania.

Zapraszamy również do lektury artykułów nt. zgłaszania skarg na placówki medyczne i lekarzy, oraz o błędach lekarskich i ich zgłaszaniu 

Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia

Źródła:

• https://pacjent.gov.pl/na-klopoty-rzecznik-praw-pacjenta
• https://www.gov.pl/web/rpp/zadania-rzecznika
• https://www.gov.pl/web/rpp/10-lat-rzecznika-praw-pacjenta
• https://www.gov.pl/web/rpp/jak-zlozyc-wniosek
• https://www.prawo.pl/zdrowie/naruszenie-zbiorowych-praw-pacjentow-wiaze-sie-z-powtarzalnoscia-zdarzenia,239832.html
• https://alivia.org.pl/aktualnosci/rpp-dziala-w-oparciu-o-nasze-dane/