Przyczyny powstawania nowotworów są różnorodne, ale nasze dobre nawyki i styl życia mogą skutecznie obniżyć ryzyko zachorowania. Czy wiesz, że 20% nowotworów w Europie wynika z palenia papierosów? Palenie ma wpływ na powstanie nowotworu nawet po kilku lub kilkunastu latach zaprzestania palenia. Chcesz uniknąć nowotworu? Już dzisiaj rzuć palenie. Zadbaj o siebie i swoich bliskich.
- Nie tylko rak płuca
- Co zawierają papierosy i e-papierosy?
- Wpływ palenia na powstanie nowotworów: miesiące lub pierwsze lata
- Długofalowy wpływ palenia
- Rzuć palenie w trakcie leczenia
- Podsumowanie
Nie tylko rak płuca
Dość powszechna jest wiedza na temat związku palenia papierosów lub wdychania dymu tytoniowego z zachorowaniem na raka płuca. Czy wiesz, jak duży jest to wpływ? Profesor Jacek Jassem zauważa, że 9 z 10 przypadków zachorowań na raka płuca ma przyczynę w paleniu. W Polsce co roku około 20 000 osób słyszy diagnozę raka płuca. To oznacza, że około 18 000 osób choruje z powodu wdychania dymu papierosowego. Według Krajowego Rejestru Nowotworów nawet połowa z tych osób to palacze bierni, a w ciągu ostatnich 20 lat znacznie wzrosła zachorowalność na ten nowotwór u kobiet.
Nie tylko nowotwory płuca i opłucnej są spowodowane paleniem. Dym papierosowy jest odpowiedzialny również za raka jelita grubego i okrężnicy, ostrą białaczkę szpikową, raka szyjki macicy, jajnika.
80% przypadków raka krtani jest spowodowanych paleniem. Nawet 60% zachorowań na raka pęcherza moczowego u mężczyzn i 30% u kobiet wynika z palenia papierosów. Co trzeci nowotwór jamy ustnej i przełyku ma swoje źródło w dymie papierosowym. Substancje zawarte w papierosach powodują także ponad 20% zachorowań na raka wątroby i nerki oraz raka żołądka.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Co zawierają papierosy i e-papierosy?
Papieros to nie tylko tytoń. Produkt, który palisz, ma w składzie również substancje konserwujące, które mają wpływ m.in. na smak. Dym papierosowy zawiera około 7000 substancji, a w tym 70 powodujących nowotwory. Są to na przykład:
- aceton (składnik rozpuszczalników lub zmywaczy do paznokci),
- benzen (służy do produkcji plastiku, gumy, paliwa),
- kadm (wykorzystywany do produkcji baterii, pigmentów),
- arsen (składnik trucizny na gryzonie, używany też w przemyśle metalurgicznym),
- formaldehyd (konserwant, służy produkcji środków dezynfekujących),
- DDT (środek owadobójczy),
- polon 210 (substancja radioaktywna, nie ma zastosowania w sprzętach gospodarstwa domowego)
oraz inne: cyjanowodór, nikiel, ołów, beryl, amoniak, butan.
Wchłaniasz je podczas palenia zarówno czynnego, jak i biernego.
Choć możesz się spotkać z informacją, że e-papieros jest zdrowszym rozwiązaniem niż papieros tradycyjny, nie jest to bezpieczny produkt. Aerozol z e-papierosa zawiera na przykład: acetaldehyd, formaldehyd, akroleinę, benzen, propanal, nikotynę, aceton, o-metyl-benzaldehyd, nitrozaminy.
Jaki wpływ mają te składniki na zdrowie?
Wpływ palenia na powstanie nowotworów: miesiące lub pierwsze lata
Substancje zawarte w dymie papierosowym uszkadzają materiał genetyczny komórek i osłabiają mechanizmy jego naprawy. Organizm nie zawsze potrafi sobie poradzić z tymi szkodami, ponieważ palenie ma też wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. W efekcie dochodzi do niekontrolowanego podziału komórek i powstania nowotworu.
Dym papierosowy powoduje stan zapalny, naturalną reakcję obronną organizmu przed uszkodzeniami. Im więcej substancji powodujących stan zapalny, tym trudniej organizmowi go zwalczyć. Ciągłe palenie będzie więc powodować przewlekły stan zapalny i tym samym kolejne uszkodzenia DNA. Każde uszkodzenie materiału genetycznego zwiększa ryzyko mutacji odpowiedzialnych za powstawanie nowotworów. Ponieważ organizm próbuje szybciej naprawiać tkanki, dochodzi też do szybszego i częstszego podziału komórek.
Długofalowy wpływ palenia (również po rzuceniu)
Dłuższy czas palenia lub wdychania dymu powoduje, że dochodzi do większej liczby mutacji w komórkach. Zachodzi wyższe ryzyko niekontrolowanego podziału komórek, prowadzącego do powstania nowotworu złośliwego. W przypadku raka płuca to ryzyko może wynosić nawet 90%.
Niestety, rzucenie palenia nie odwraca zmian, które już zaszły w komórkach, jedynie zapobiega powstawaniu nowych. Im wcześniej rzucisz palenie, tym mniej ty i twoi bliscy są narażeni na chorobę nowotworową.
Jeśli nie palisz od 5 do 10 lat, ryzyko nowotworu krtani spada o połowę w porównaniu z ryzykiem u osoby palącej. Po 10 latach po rzuceniu palenia zmniejsza się ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego, przełyku i nerek.
Po 15 latach od rzucenia palenia ryzyko zachorowania na raka płuc spadnie o połowę. 20 lat po rzuceniu palenia ryzyko zachorowania na raka krtani, jamy ustnej i gardła oraz trzustki spada do poziomu zbliżonego do tego u osoby niepalącej.
Rzuć palenie w trakcie leczenia
Badania pokazują, jak duży wpływ na zdrowie ma rzucenie palenia również w trakcie leczenia onkologicznego. Osoby w III lub IV stadium zaawansowania raka płuc, które rzuciły palenie, miały znacznie niższe ryzyko zgonu w ciągu dwóch lat w porównaniu z osobami, które kontynuowały palenie. Rezygnacja z papierosów w pierwszych 6 miesiącach od rozpoczęcia leczenia korzystnie wpłynęła na przeżywalność u wszystkich chorych.
Badanie “Smoking Cessation and Mortality Risk in Cancer Survivorship: Real-World Data From a National Cancer Institute–Designated Cancer Center” objęło ponad 13000 chorych, również w mniej zaawansowanych stadiach nowotworu. W tej grupie około 6700 osób paliło przed zachorowaniem lub w czasie leczenia. Wśród pacjentów, którzy deklarowali palenie podczas otrzymania diagnozy i rozpoczęcia leczenia, ale rzucili papierosy w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia badania, prawdopodobieństwo przeżycia 1 roku wyniosło 91%, 2 lat 85,1%. Dla porównania te szanse u osób nadal palących wynosiły odpowiednio 83,9% i 74,7%.
Podsumowanie:
Rzucenie palenia zawsze wiąże się z korzyściami zdrowotnymi dla ciebie i twoich bliskich. To jedna z niewielu decyzji zdrowotnych, która ma tak silny, potwierdzony naukowo wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka. Chcesz rzucić palenie? Skorzystaj z Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym: zajrzyj na stronę https://jakrzucicpalenie.pl/ lub zadzwoń pod numer 801 108 108.
Źródła [dostęp na 29.12.2025 r.]:
- https://www.cancerhealth.com/article/never-late-see-survival-benefits-quitting-smokingeven-latestage-cancer
- https://www.gov.pl/web/psse-slawno/co-znajduje-sie-w-papierosach
- https://www.gov.pl/web/psse-lubartow/e-papierosy-tez-sa-zle
- https://onkologia.org.pl/pl/palenie-tytoniu
- https://www.cdc.gov/tobacco/about/cigarettes-and-cancer.html
- https://jnccn.org/view/journals/jnccn/23/10/article-e257059.xml
