Rak dróg żółciowych (cholangiocarcinoma, iCCA ) jest rzadkim i agresywnym nowotworem, często rozpoznawanym w zaawansowanym stadium, co ogranicza opcje leczenia. Dla pacjentów z tą chorobą, którzy posiadają mutację w genie FGFR2, pojawiła się nowa nadzieja. Lytgobi (futibatinib), czyli lek blokujący aktywność tego genu i wzrost komórek rakowych, otrzymał warunkowe zezwolenie na dopuszczenie do obrotu w Unii Europejskiej.
Lek Lytgobi jest pierwszym i jedynym inhibitorem kinazy FGFR2 zatwierdzonym w Europie dla tej grupy pacjentów.
Lek, który hamuje działanie zmutowanej wersji kinazy FGFR2
Substancją czynną Lytgobi jest futibatinib, która należy do grupy leków przeciwnowotworowych hamujących działanie pewnej grupy enzymów — kinaz białkowych.
Kinazy białkowe regulują procesy komórkowe, takie jak wzrost, podział i przeżycie. Niektóre kinazy mogą być nadaktywne lub zmienione w komórkach nowotworowych i przyczyniać się do ich rozwoju oraz rozprzestrzeniania się.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Lek Lytgobi działa poprzez blokowanie aktywności kinazy FGFR2 (ang. fibroblast growth factor receptor 2), która ulega nieprawidłowej ekspresji, jest zmutowana lub uległa fuzji czy rearanżacji w komórkach raka dróg żółciowych.
Fuzja genu oznacza, że część jednego genu łączy się z częścią innego genu. W przypadku rearanżacji gen zmienia swoje położenie na chromosomie. W wyniku tych zdarzeń dochodzi do nadmiernej produkcji lub niekontrolowanej aktywacji kinazy FGFR2, która stymuluje wzrost i różnicowanie komórek nowotworowych oraz hamuje ich śmierć.
Około 10-16% pacjentów z iCCA ma rearanżacje genu FGFR2, w tym fuzje, które promują wzrost guza.
Lek Lytgobi wiąże się z kinazą FGFR2 i blokuje jej aktywność. Prowadzi to do zahamowania wzrostu i rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych oraz ich śmierci. Lek Lytgobi jest skuteczny tylko u pacjentów z rakiem dróg żółciowych z fuzją lub rearanżacją genu FGFR2, co musi zostać potwierdzone przez specjalistyczne testy genetyczne przed rozpoczęciem leczenia.
EMA warunkowo dopuszcza lek do obrotu
We wrześniu zeszłego roku Amerykańska Agencja ds. Leków i Żywności (FDA) w trybie przyspieszonym wydała pozwolenie na dopuszczenie Lytgobi do leczenia dorosłych pacjentów z wcześniej leczonym, nieoperacyjnym, miejscowo zaawansowanym lub przerzutowym rakiem dróg żółciowych (iCCA), u których występują fuzje genu FGFR2 lub inne rearanżacje.
Dalsze zatwierdzenie dla tego wskazania może być uzależnione od weryfikacji i opisu korzyści klinicznych w badaniach potwierdzających.
EMA podjęła pod koniec kwietnia 2023 roku pozytywną decyzję o warunkowym dopuszczeniu leku na podstawie opublikowanego w New England Journal of Medicine artykułu podsumowującego wyniki badania klinicznego II fazy o nazwie FOENIX*-CCA2.
Badanie chorych leczonych już co najmniej jedną linią leczenia
Skuteczność i bezpieczeństwo leku Lytgobi zostały ocenione w badaniu, które objęło 103 pacjentów z nieoperacyjnym, miejscowo zaawansowanym lub przerzutowym rakiem dróg żółciowych wewnątrzwątrobowym z fuzją, lub rearanżacją genu FGFR2. Chorzy byli wcześniej leczeni co najmniej jedną linią leczenia ogólnoustrojowego.
W badaniu było tylko jedno ramię badawcze, w którym pacjenci otrzymywali lek Lytgobi (20 mg doustnie raz na dobę). Leczenie trwało do czasu progresji choroby lub wystąpienia nieakceptowalnej toksyczności.
Głównymi miarami skuteczności leku były odsetek odpowiedzi obiektywnych (ORR) i czas trwania odpowiedzi (DoR), oceniane przez niezależny komitet. Odpowiedź obiektywna oznaczała zmniejszenie wielkości guza o co najmniej 30% lub jego całkowite zniknięcie. Czas trwania odpowiedzi oznaczał czas od pierwszej odpowiedzi do progresji choroby lub śmierci.
42% pacjentów odpowiada na leczenie Lytgobi
Badanie kliniczne wykazało, że lek Lytgobi był znacznie skuteczniejszy niż dotychczasowe leczenie w przypadku pacjentów z rakiem dróg żółciowych z fuzją lub rearanżacją genu FGFR2. W grupie leczonej Lytgobi odsetek odpowiedzi obiektywnych wynosił 42%, a mediana czasu trwania odpowiedzi 9,7 miesiąca. Wskaźnik kontroli choroby wyniósł 83%.
Lek Lytgobi poprawił również inne wskaźniki skuteczności, takie jak mediana przeżycia wolnego od progresji (PFS), która wynosiła 9 miesięcy w grupie leczonej lekiem Lytgobi, a mediana przeżycia całkowitego (OS) to 22 miesiące.
Działania niepożądane
U wszystkich pacjentów wystąpiło co najmniej jedno zdarzenie niepożądane. Najczęstszymi (≥25%) działaniami niepożądanymi związanymi z leczeniem były:
- podwyższone stężenie fosforu we krwi (85%),
- łysienie (33%),
- suchość w ustach (30%),
- biegunka (28%),
- suchość skóry (27%)
- i zmęczenie (25%).
Zdarzenia niepożądane związane z leczeniem doprowadziły do przerwania leczenia u 2% pacjentów i nie zgłoszono żadnych nowych obaw dotyczących bezpieczeństwa w przedłużonej obserwacji.
Podsumowanie
EMA warunkowo dopuściła do obrotu lek, który może być nadzieją na dłuższe życie i jego lepszą jakość dla chorujących na rzadki nowotwór dróg żółciowych.
Lytgobi jest obecnie wskazany jako monoterapia w leczeniu dorosłych pacjentów z miejscowo zaawansowanym lub przerzutowym rakiem dróg żółciowych z fuzją, lub rearanżacją receptora czynnika wzrostu fibroblastów 2 (FGFR2), u których doszło do progresji po co najmniej jednej wcześniejszej linii leczenia ogólnoustrojowego.
Autorka tekstu: Martyna Piotrowska
Źródła:
Lytgobi: Pending EC decision | European Medicines Agency (europa.eu)
2023-01-18_TOI_FOENIX-CCA2_NEJM_Publication (taihooncology.com)
2022-09_Lytgobi_Approval (taihooncology.com)
A Study of TAS-120 in Patients With Advanced Solid Tumors – Full Text View – ClinicalTrials.gov
FDA grants accelerated approval to futibatinib for cholangiocarcinoma | FDA
