Rak piersi to jedna z najczęstszych przyczyn śmierci Polek. W zależności od poziomu ekspresji ludzkiego receptora dla naskórkowego czynnika wzrostu typu 2 (HER2) w komórkach nowotworowych, dzielimy nowotwory piersi na HER2-dodatnie i HER2-ujemne. Pacjentki z nadekspresją HER2 na wysokim poziomie (3+) lub (2+) i z obecnością amplifikacji genu HER2 mają dostęp do terapii celowanych. W przypadku pacjentek z nowotworem HER2-ujemnym (ekspresja HER2: 2+/bez amplifikacji genu, 1+ lub 0) stosuje się inne terapie.
HER2 jest białkiem regulującym wzrost i podział komórek. Jego nadprodukcja sprzyja rozwojowi nowotworu i wiąże się z gorszymi rokowaniami.
Leczenie raka piersi HER2-dodatniego opiera się na stosowaniu spersonalizowanego leczenia z wykorzystaniem leków celowanych anty-HER2, takich jak trastuzumab, pertuzumab, trastuzumab emtanzyny czy trastuzumab derukstekan.
Leki z tej grupy wiążą się z receptorem HER2 i hamują jego aktywność, co powoduje spowolnienie wzrostu i śmierć komórek guza. Terapie anty-HER2 są wyjątkowo skuteczne i znacznie poprawiają czas przeżycia pacjentek z zaawansowanym HER2-dodatnim rakiem piersi. Ostatnie badania pokazują, że mogą z niego skorzystać również pacjentki z rakiem o niskiej ekspresji HER2 (tzw. HER2-low).
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Terapie raka piersi w raku HER2 ujemnym
Wybór terapii zależy od wielu czynników, m.in.:
- obecności receptorów hormonalnych (estrogenowych – ER i progesteronowych – PR),
- stopnia zaawansowania choroby,
- wieku i stanu ogólnego pacjentki.
Standardem postępowania onkologicznego zarówno w leczeniu radykalnym, jak i paliatywnym jest głównie hormonoterapia, a w mniejszym stopniu chemioterapia.
Hormonoterapia – tamoksyfen przez pięć lat to standard
Tamoksyfen to selektywny modulator receptora estrogenowego, który obok niesteroidowych inhibitorów aromatazy (takich jak anastrozol i letrozol) oraz analogów gonadoliberyny, jest lekiem najczęściej stosowanym w terapii hormonalnej raka piersi.
Przeciętnie hormonoterapia trwa pięć lat. W przypadku nowotworu wykrytego na wczesnym etapie rozwoju hormonoterapia zmniejsza ryzyko nawrotu choroby i ryzyko zgonu z jej powodu
Korzyść z hormonoterapii jest różna i zależy od zaawansowania raka piersi. Im dłuższy czas od rozpoznania, tym korzyść z leczenia jest większa.
W niektórych sytuacjach (głównie przy zajęciu węzłów chłonnych) wydłuża się czas trwania hormonoterapii do 10 lat. Może ona być prowadzona tym samym lekiem albo można dokonać tzw. „switch” i zmienić jeden lek na inny.
Jeżeli chora jest w stanie menopauzy (tej naturalnej lub wywołanej przez leki) można hormonoterapię skojarzyć z bisfosfonianami, które poprawiają rokowanie, ale również zmniejszają ryzyko przerzutów do kości i chronią przed osteoporozą.
Przełamywanie hormonooporności
Niestety, u niektórych chorych na każdym etapie leczenia może pojawić się hormonooporność. Według analizy EBCTG (Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group):
- około 15% chorych doświadcza nawrotu podczas hormonoterapii uzupełniającej,
- po 10 latach już 1 na czterech pacjentów,
- a po 15 latach ponad ⅓ (33%).
Wyróżnia się:
- hormonooporność pierwotną, definiowaną jako nawrót choroby w ciągu pierwszych dwóch lat leczenia uzupełniającego lub w ciągu pierwszych sześciu miesięcy terapii paliatywnej
- i hormonooporność wtórną – nawrót po dwóch i więcej latach prowadzonej hormonoterapii uzupełniającej lub po 6 miesiącach terapii paliatywnej.
Przełamywanie hormonooporności polega na łączeniu hormonoterapii z leczeniem celowanym, wykorzystującym leki ukierunkowane na konkretne cząsteczki. W ostatnich latach pojawiła się nowa grupa leków celowanych – inhibitory CDK4/6 (czyli cykliby). Substancje te w skojarzeniu z hormonoterapią znacząco zwiększają jej skuteczność.
Czym są cykliby?
Cykliby to substancje blokujące cząsteczki kierujące cyklem komórkowym. Leki tej rodziny hamują podział komórek nowotworowych, a w konsekwencji powodują ich śmierć. Są skuteczne w leczeniu HER2-ujemnego raka piersi z ekspresją receptorów hormonalnych (HR+), który według szacunków amerykańskiego Narodowego Centrum Nowotworów (NCI) stanowi ok. 78% wszystkich przypadków raka piersi. Pierwsze badania cyklibów dotyczyły zaawansowanego raka piersi i w tej grupie chorych są standardem postępowania.
Wśród licznych zalet cyklibów możemy wymienić:
- wydłużenie czasu wolnego od progresji choroby (PFS),
- wydłużenie całkowitego czasu przeżycia (OS),
- akceptowalną toksyczność, która ustępuje szybko po odstawieniu leków,
- niewiele działań niepożądanych,
- dobrą tolerancję,
- oraz łatwą formę podania w postaci tabletki, co nie zmusza pacjentki do leczenia w trybie szpitalnym.
Wszystko to pozwala chorym prowadzić aktywne życie i cieszyć się znacząco lepszym samopoczuciem.
Jakie cykliby mogę otrzymać w Polsce?
Obecnie w Polsce dostępne są trzy cykliby, refundowane przez Ministerstwo Zdrowia w programach lekowych dla chorych na raka piersi ER+/HER2- w I lub II linii leczenia:
- palbocyklib
- rybocyklib
- abemacyklib,
których skuteczność potwierdzono w badaniach klinicznych III fazy.
Cykliby mogą być stosowane w skojarzeniu z różnymi lekami hormonalnymi, takimi, jak letrozol, fulwestrant czy anastrozol.
Pacjenci, którzy otrzymali w pierwszej linii chemioterapię, w dalszym ciągu mają szanse na leczenie cyklibami w programie lekowym. Jednak ze względu na brak danych o skuteczności leczenia w trzeciej i kolejnych liniach, chore, które korzystały z więcej niż dwóch terapii, nie mogą otrzymać cyklibów.
Podsumowanie
Leczenie raka piersi HER2-ujemnego cyklibami jest obecnie jednym z najskuteczniejszych i najbezpieczniejszych sposobów leczenia tego typu nowotworu. Cykliby poprawiają rokowania i jakość życia pacjentek z zaawansowanym rakiem piersi ER+/HER2-.
Czasami zdarza się, że lekarz u takich chorych rekomenduje chemioterapię lub hormonoterapię.
Dlatego, jeśli uważasz, że mogłabyś się zakwalifikować do leczenia cyklibami, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem.
Autorka tekstu: Martyna Piotrowska
Konsultacja: dr n. med. Małgorzata Pieniążek
Źródła:
Nierówności w leczeniu HER2-ujemnego raka piersi nie mają uzasadnienia klinicznego – MedExpress.pl
Terapia anty-HER2 w HER2-negatywnym raku piersi – Alivia Onkofundacja
Efektywna terapia anty-HER2 w zaawansowanym raku piersi – Alivia Onkofundacja
