Leczenie nowotworów bardzo często opiera się na zastosowaniu chemioterapii. Metoda ta niszczy komórki raka, ale działa również na te zdrowe. Tym samym pacjenci zauważają u siebie określone powikłania, takie jak wypadanie włosów, zapalenie śluzówek czy nudności i wymioty. Współczesna, szeroko pojmowana nauka pozwala na wyszukiwanie rozwiązań łagodzących działania uboczne chemioterapii, aby zapewnić chorym możliwie największy komfort. Co do nich należy?
Czepki chłodzące zapobiegające utracie włosów
Gdy pacjenci dowiadują się, że czeka ich chemioterapia, w większości myślą m.in. o utracie włosów. To jedno z działań ubocznych, o których mówi się najczęściej. Jednak stosowane w ramach terapii leki cytostatyczne nie muszą do tego prowadzić. Ponad 30 lat temu opracowano metodę, która ma temu zapobiegać, a jest nią zakładanie na głowę specjalnego, chłodzącego czepka. Sposób ten od dłuższego czasu stosuje się również w Polsce.
Za sprawą czepka możliwe jest obniżenie temperatury głowy. To powoduje, że mieszki włosowe otrzymują mniej krwi ze składnikami leków wykorzystywanych w ramach chemioterapii – tym samym nie są w tak dużym stopniu narażone na ich działanie. Aparatura pozwalająca na skorzystanie z tej metody pojawia się w kolejnych polskich szpitalach, jest dostępna m.in. w Warszawie oraz Radomiu.
Tworzą ją dwa wygodne fotele połączone z urządzeniem z pompą – odpowiada ona za transportowanie płynu chłodzącego o temperaturze 5 stopni Celsjusza prosto do czepków. Te mają wewnątrz wkład pozwalający na chłodzenie głowy. Specjalna warstwa zewnętrzna sprawia, że czepek dobrze przylega. Stosowanie tej metody odbywa się równocześnie z podawaniem pacjentom chemioterapii, co umożliwia zmniejszanie jej działania ubocznego na bieżąco. Chłodzenie głowy rozpoczyna się na 30 minut przed podaniem leków cytostatycznych i kończy po upływie ok. 1,5-2 godzin po zakończeniu sesji.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Chemioterapia a jedzenie lodów
Osoby poddawane chemioterapii nierzadko skarżą się na uszkodzone śluzówki (zwłaszcza w jamie ustnej), co wiąże się z odczuwaniem dużego dyskomfortu, a nawet bólu. Polski zespół badaczy znalazł sposób na to, aby pomóc pacjentom uporać się z tym problemem. Otrzymał nawet Nagrodę Ig Nobla przyznawaną m.in. za prace naukowe, które początkowo wywołują rozbawienie, ale później skłaniają do myślenia.
Badacze z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zasugerowali, że jedzenie lodów w czasie chemioterapii może schłodzić uszkodzone śluzówki, a tym samym poprawić komfort pacjentów. Przeprowadzono badania, które miały potwierdzić tę teorię. Początkowo chorzy otrzymywali lodowe lizaki, z czasem zaczęto proponować im inne rodzaje lodów. Większość z nich przyznała, że było to dla nich dobre rozwiązanie, ponieważ nie skarżyli się na problemy ze śluzówką. Warto tu podkreślić, że chemioterapia może prowadzić do stanów zapalnych m.in. w obrębie jamy ustnej, co niekiedy skutkuje koniecznością podawania silnych leków przeciwbólowych, a w skrajnych przypadkach stosowaniem żywienia pozajelitowego.
Nie jest to metoda, która znajdzie zastosowanie w każdym rodzaju chemioterapii czy typie nowotworu. Niemniej może okazać się skuteczna przy mocno toksycznym leczeniu o krótkim czasie działania. Autorami badania są: Marcin Jasiński, Martyna Maciejewska, Anna Brodziak, Michał Górka, Kamila Skwierawska, prof. Wiesław Jędrzejczak, Agnieszka Tomaszewska, Grzegorz Basak i Emilian Snarski.
Akupunktura jako sposób łagodzenia nudności i wymiotów
Nudności i wymioty to obok wypadania włosów jedne z najczęściej zgłaszanych działań ubocznych chemioterapii. Choć pacjenci otrzymują często specjalne leki, aby poprawić ich komfort oraz samopoczucie, wciąż opracowywane są inne metody. Przykładem jest akupunktura. Badania w tym obszarze rozpoczęto już w 1997 roku za sprawą National Institutes of Health, czyli amerykańskiej instytucji rządowej.
Postanowiono zbadać, czy akupunktura może skutecznie zapobiegać nudnościom i wymiotom podczas chemioterapii, a także radioterapii. W 2013 roku dokonano przeglądu, który obejmował 41 randomizowanych badań kontrolowanych (czyli badań interwencyjnych z wysokim stopniem wiarygodności, stosowanych powszechnie w celu sprawdzania efektywności różnych medycznych metod). Wykazał on, że ten nietypowy sposób może pomóc pacjentom i złagodzić zgłaszane przez nich nieprzyjemne objawy.
Medyczna marihuana w chemioterapii
Dyskusje na temat medycznej marihuany i jej zastosowania trwają od wielu lat. Wspomina się o niej także w kontekście chemioterapii i zmniejszania jej powikłań, takich jak wymioty oraz nudności. Pojawiają się hipotezy, że kannabinoidy mogą je łagodzić. Należy przy tym podkreślić, że dotychczas nie pojawiły się rzetelne, wysokiej jakości badania kliniczne, które mogłyby jednoznacznie to potwierdzić. Niemniej wciąż trwają prace nad tym, aby sprawdzić możliwości zastosowania medycznej marihuany w onkologii – nie tylko w kontekście zmniejszania nudności i wymiotów, ale też odczuwanego po chemioterapii bólu neuropatycznego. Co więcej, może to być skuteczny środek na zwiększanie łaknienia, a to z kolei zapobiega niedożywieniu i wyniszczeniu organizmu.
Więcej o chemioterapii przeczytacie w artykule CHEMIOTERAPIA – CZYM JEST, KIEDY SIĘ JĄ STOSUJE, FAKTY I MITY.
Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia
Źródła:
- https://www.termedia.pl/onkologia/Dr-Snarski-Chcialbym-aby-terapia-lodami-pacjentow-w-trakcie-chemioterapii-byla-szeroko-wprowadzona,48647.html
- https://onkologia.wim.mil.pl/31-rozne/164-paxman
- https://www.doz.pl/czytelnia/a11700-Czepek_chlodzacy_zapobiegnie_utracie_wlosow_po_chemioterapii
- https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/cam/patient/acupuncture-pdq
- https://www.termedia.pl/Kanabinoidy-mozliwosci-zastosowania-w-medycynie-paliatywnej,59,33330,0,0.html
