Prawa pacjenta onkologicznego – co przysługuje osobie walczącej z nowotworem?

Wiedza o raku
5 sierpnia, 2022
Alivia

Pacjentowi onkologicznemu, podobnie jak każdemu innemu, przysługują określone prawa regulowane przez obowiązujące przepisy. Warto je znać, aby w razie konieczności móc szybko zareagować i mieć realny wpływ na proces leczenia. Złamanie tego typu praw przez lekarza lub inną osobę, która uczestniczy w świadczeniach zdrowotnych, może wiązać się z pociągnięciem do odpowiedzialności i poniesieniem kary. Co przysługuje pacjentowi walczącemu z chorobą nowotworową?

Podstawowe prawa pacjenta

Wyróżnia się kilka aktów prawnych mówiących o tym, jakie prawa przysługują pacjentowi. Do najważniejszych należą Ustawa z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a także Konstytucja RP. Wynika z nich, że każda osoba, która jest pacjentem, ma prawo do:

Przygotowaliśmy pakiet benefitów oraz darmowych usług, dzięki którym mierzenie się z rakiem będzie łatwiejsze. Daj nam szansę! Kliknij tutaj i przekonaj się, co możemy dla Ciebie zrobić!

Świadczeń zdrowotnych – a dokładniej do wszystkich świadczeń diagnostycznych oraz leczniczych, które odpowiadają wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej.
Informacji – lekarz jest zobowiązany do udzielenia informacji na temat choroby, jak i dostępnych metod leczenia.
Tajemnicy informacji – bez upoważnienia pacjenta nikt nie może otrzymać informacji na temat jego stanu zdrowia.
Wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych – zgoda pacjenta na leczenie musi być świadoma, udzielona na podstawie otrzymanych wcześniej, niezbędnych informacji.
Dostępu do dokumentacji medycznej – pacjent może mieć wgląd do dokumentacji dotyczącej swojego leczenia. Ma on także możliwość upoważnienia do tego wybranych przez siebie osób.
Poszanowania intymności oraz godności – udzielanie świadczeń zdrowotnych powinno odbywać się w taki sposób, aby zapewnić intymność.
Obecności bliskiej osoby podczas udzielania świadczeń zdrowotnych – jeśli pacjent sobie tego życzy, podczas udzielania świadczeń zdrowotnych może towarzyszyć mu wskazana bliska osoba.
Zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarza – gdy pacjent nie zgadza się z opinią lub orzeczeniem lekarza, ma prawo zgłosić sprzeciw do Komisji Lekarskiej.
Poszanowania życia prywatnego oraz rodzinnego – pacjent ma prawo zarówno do kontaktu z wybranymi przez siebie osobami (osobistego, telefonicznego itp.), jak i do odmowy kontaktu.
Przechowywania wartościowych rzeczy w depozycie – co do zasady koszty przechowywania ponosi podmiot leczniczy, w którym przebywa pacjent, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Opieki duszpasterskiej – istotne prawo zwłaszcza w przypadku zagrożenia życia lub pogorszenia stanu zdrowia.

Prawa pacjenta onkologicznego – jak można uzyskać niezbędne leczenie?

Wśród wymienionych wyżej praw najważniejsze jest to do świadczeń zdrowotnych. Gwarantuje ono możliwość podjęcia walki z chorobą. W przypadku nowotworów leczenie może odbywać się na różne sposoby. Do standardowych ścieżek zaliczane są:

Szybka terapia onkologiczna – inaczej szybka ścieżka onkologiczna. Do skorzystania z niej uprawnia DiLO, czyli karta Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego wystawiana przez lekarza POZ. Z takim dokumentem należy zgłosić się na wizytę u specjalisty, który zleci niezbędne badania dodatkowe i konsultacje. Kolejny etap to konsylium lekarskie, podczas którego ustalane jest odpowiednie leczenie onkologiczne.
Program lekowy – jest finansowany ze świadczeń publicznych. To specjalnie opracowany program uprawniający pacjentów spełniających określone kryteria do bezpłatnego otrzymania leków, które nie są zapewniane w ramach innych świadczeń gwarantowanych. Na ten moment dostępnych jest kilkadziesiąt różnych programów lekowych dla chorób nowotworowych.

Istnieją też inne ścieżki leczenia raka. Należą do nich:

Dołącz do nas!

Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!

Import docelowy leków – sprowadzanie z zagranicy leków ratujących zdrowie lub życie, które nie są zarejestrowane w Polsce. Podstawą jest do tego zapotrzebowanie szpitala bądź lekarza, który prowadzi leczenie poza szpitalem (wymagane jest wtedy potwierdzenie przez konsultanta z wybranej dziedziny medycyny).
Ratunkowy dostęp do technologii lekowych (RDTL) – system, w ramach którego wydawane są indywidualne zgody na leczenie. Dotyczą one pacjentów, dla których wszystkie dostępne możliwości terapii finansowanych ze środków publicznych już się wyczerpały. Koszt leków pokrywa NFZ.
Czasowe dopuszczenie leków do obrotu – dotyczy leków, które nie mają pozwolenia Ministerstwa Zdrowia. Aby skorzystać z tej możliwości, należy złożyć wniosek i udowodnić, że zachodzi zagrożenie zdrowia lub życia pacjenta.
Leczenie za granicą – pochodzący z Polski pacjenci mają prawo korzystać z możliwości leczenia na terenie państw należących do UE. Są dwa systemy takiego leczenia: koordynacji (udzielany przy wypadkach lub nieprzewidzianych zachorowaniach) i transgranicznej opieki zdrowotnej. Drugi wymieniony zostaje opracowany na potrzeby planowanego leczenia.
Badania kliniczne – dzięki nim można określić bezpieczeństwo i skuteczność nowych metod leczenia nowotworów. Są szansą dla osób, w przypadku których standardowe terapie nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

Złamanie praw pacjenta onkologicznego – co wtedy zrobić?

Warto nie tylko wiedzieć, jakie prawa ma pacjent onkologiczny, ale również znać sposoby postępowania, gdy zostaną one złamane. Choć często takim sytuacjom towarzyszy bezradność, należy pamiętać, że zwykle można skorzystać nie z jednej, ale kilku różnych ścieżek uzyskania pomocy.

W przypadku naruszenia praw pacjenta pierwsze kroki należy skierować do Rzecznika Praw Pacjenta (RPP). To organ państwowy, do którego wystarczy złożyć wniosek opisujący szczegółowo zaistniałą sytuację. Jednak każdy pacjent powinien mieć na uwadze, że może zgłosić się także do Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO). Często może on zapewnić niezbędną pomoc, ponieważ prawa pacjenta są jednym z elementów praw obywatelskich. Zasady postępowania są podobne jak przed RPP – należy złożyć wniosek i poczekać na decyzję.

W ustawie o prawach pacjenta widnieje zapis, że w przypadku ich naruszenia możliwe jest także rozpoczęcie postępowania przed sądem cywilnym. W tym celu należy wnieść pozew do sądu:

Chorujesz na raka i potrzebujesz środków na leczenie? A może szukasz porady dietetyka lub konsultacji z psychologiem? Mamy to, czego potrzebują pacjenci. Pozwól sobie pomóc! Kliknij i poznaj nasze możliwości!

rejonowego – gdy wartość roszczeń nie przekracza 75 000 zł,
okręgowego – gdy wartość roszczeń przekracza 75 000 zł.

Co do zasady wniesienie pozwu do sądu wiąże się z opłatą. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy złożony i zaakceptowany zostanie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Gdy lekarz lub inna osoba związana z medycyną (dotyczy to też urzędników) złamie prawo pacjenta i dopuści się popełnienia przestępstwa, można złożyć zawiadomienie na policji lub w prokuraturze. Odbywa się to ustnie lub w formie pisemnej. Jeśli istnieje uzasadnione podejrzenie, że przestępstwo mogło zostać popełnione, rozpoczyna się śledztwo. Kiedy w czasie jego trwania prokurator uzna, że pojawiły się podstawy do oskarżenia podejrzanej osoby, rozpoczyna się sądowe postępowanie karne.

Przy naruszeniu praw pacjenta może odbyć się także postępowanie w sprawie zdarzenia medycznego. W tym celu należy zwrócić się do wojewódzkiej komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Wniosek składa sam pacjent, jego przedstawiciel ustawowy lub spadkobiercy (w przypadku jego śmierci). W drodze takiego postępowania możliwe jest uzyskanie odszkodowania i zadośćuczynienia.

Przestrzeganie praw pacjentów to nie dobra wola, a ustawowy obowiązek każdego, kto bierze udział w procesie udzielania świadczeń medycznych. Kiedy więc dojdzie do ich naruszenia, warto to zgłaszać i walczyć o sprawiedliwość.

Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia

Źródła: