Rozpoznanie raka w ciąży bywa trudne – objawy często przypominają naturalne zmiany, które niesie ze sobą ciąża. Diagnozie towarzyszy emocjonalny rollercoaster. Pojawiają się pytania: „Czy będę mogła donosić ciążę?”, „Czy rak przekreśla moje szanse na macierzyństwo?”, „Czy dam radę wyzdrowieć?”.
Znamy bezpieczne i skuteczne metody leczenia. Zespół specjalistów: onkolog, ginekolog, chirurg wspólnie – krok po kroku – ustalą strategię działania. Ich celem jest jedno: zrobić wszystko, by uratować Ciebie i zadbać o maleństwo. Mamy nadzieję, że w tekście znajdziesz odpowiedzi na pytania, o to, jak teraz może wyglądać Twoja dalsza droga.
Czym wyróżnia się rak jajnika w ciąży?
Rak jajnika jest rzadszy niż rak piersi i rak szyjki macicy u kobiet w ciąży. Szacuje się, że występuje z częstością od 1:15 000 do 1:32 000 ciąż i stanowi 3–6% wszystkich nowotworów złośliwych rozpoznawanych w ciąży.
Ponad dwie trzecie raków jajnika w ciąży stanowią guzy o granicznej złośliwości. Nieco rzadziej występują złośliwe nowotwory nienabłonkowe, takie jak nowotwory wywodzące się ze sznurów płciowych (najczęściej ziarniszczak) oraz guzy germinalne (najczęściej dysgerminoma).
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
Spośród łagodnych zmian w jajnikach u ciężarnych najczęściej diagnozuje się: potworniaki dojrzałe (torbiele dermoidalne), torbielakogruczolaki, torbiele ciałka żółtego oraz torbiele endometrioidalne (czekoladowe).
Rak jajnika w ciąży – czynniki ryzyka i genetyka
Wiek jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworów złośliwych. 10% nowotworów złośliwych jajnika występuje rodzinnie i jest spowodowanych mutacją genów BRCA1 i BRCA2. Dlatego zachorowania na raka piersi i/lub jajnika we wczesnym wieku stanowią wskazanie do badania na obecność mutacji w genach BRCA1 i BRCA2. W Polsce dominują tzw. mutacje założycielskie genu BRCA1, dlatego badania genetyczne często rozpoczyna się od nich.
Objawy raka jajnika w ciąży
Guzy jajnika u kobiet w ciąży zazwyczaj pozostają bezobjawowe (70–90%). Rzadziej obserwuje się objawy tzw. „ostrego brzucha”, wynikające ze skręcenia lub pęknięcia torbieli.
U kobiet chorych na nowotwór jajnika zaobserwowano zmiany w badaniach obrazowych i bóle podbrzusza. Inne zgłaszane objawy to wzdęcia, uczucie pełności w nadbrzuszu, zmęczenie, złe samopoczucie, zaparcia, uczucie ciężkości w jamie brzusznej, obrzęki i bóle kończyn dolnych, parcie na pęcherz i wodobrzusze.
Diagnostyka raka jajnika u kobiety w ciąży
Podstawowym narzędziem diagnostycznym są badania obrazowe, zwłaszcza USG. Zaleca się wykonanie badania dopplerowskiego w celu oceny unaczynienia guza.
Następujące cechy ultrasonograficzne mogą sugerować złośliwy charakter guza: średnica ponad 5–6 cm, nieprawidłowe cechy morfologiczne, obecność zmian poza jajnikami.
Stężenie biomarkera HE4 nie wrasta, a nawet ulega niewielkiemu obniżeniu w czasie ciąży, w odróżnieniu od sytuacji u kobiet nieciężarnych. Zaleca się łączne oznaczanie HE4 i Ca125, jednak wartość diagnostyczna indeksu ROMA w ciąży pozostaje nieznana.
W razie konieczności operacji z powodu „ostrego brzucha”, powinno zostać wykonane śródoperacyjne badanie histopatologiczne.
Rak jajnika w ciąży – leczenie
Postępowanie zachowawcze jest uzasadnione w bezobjawowych guzach jajnika stwierdzanych przypadkowo w USG w I trymestrze. W kontekście guzów dających objawy lub podejrzanych onkologicznie w USG, leczenie operacyjne należy planować w II trymestrze ciąży. W przypadku wczesnego raka jajnika u kobiet pragnących zachować ciążę możliwe jest leczenie oszczędzające. Zakres leczenia operacyjnego zależy od wyniku badania histopatologicznego i rozległości zmian.
Jeśli konieczne jest leczenie systemowe (chemioterapia), wybór leków i czas podania są dostosowywane do trymestru ciąży, z uwzględnieniem bezpieczeństwa płodu.
Guzy graniczne w żadnym przypadku nie są wskazaniem do zakończenia ciąży i mogą być leczone oszczędzająco. Ponowną ocenę zaawansowania raka przeprowadza się 3–6 tygodni po porodzie.
W razie decyzji o zakończeniu ciąży, postępowanie jest zgodne z ogólnymi zasadami leczenia kobiet.
Podobnie, jak w przypadku raka szyjki macicy, opcjami niezalecanymi są: radioterapia, hormonoterapia i immunoterapia.
Immunoterapie są przeciwwskazane ze względu na niewielką ilość danych na temat leczenia przeciwciałami monoklonalnymi w ciąży. Standardy postępowania wprost mówią o bewacyzumabie (leku anty-VEGF), stosowanym w skojarzeniu z chemioterapią w ogólnej populacji z rakiem jajnika. Jest przeciwwskazany w ciąży ze względu na wyniki badań na zwierzętach, które sugerują hamowanie organogenezy i rozwoju płodu.
Wpływ ciąży na rozwój raka jajnika i rokowanie
Ciąża nie ma niekorzystnego wpływu na przebieg raka jajnika, a rokowanie jest podobne jak u nieciężarnych w adekwatnych stadiach zaawansowania.
Podsumowanie
Nowotwory w ciąży często rozwijają się po cichu, nie dając żadnych wyraźnych sygnałów. Paradoksalnie to właśnie dzięki rutynowym ciążowym badaniom kontrolnym udaje się je wykryć na wczesnym etapie.
Diagnostyka opiera się przede wszystkim na badaniach obrazowych, analizie markerów nowotworowych z krwi i badaniach histopatologicznych. Dobra wiadomość? Wszystkie te procedury są bezpieczne – i dla przyszłej mamy, i dla dziecka.
Co dalej? Leczenie jest zawsze indywidualnie dopasowane do rodzaju i stopnia zaawansowania nowotworu oraz do etapu ciąży. Rokowania przy nowotworze jajnika w ciąży są zwykle zbliżone do tych u kobiet, które nie są w ciąży, jeśli porównamy podobne stadia choroby.
Masz prawo pytać, szukać informacji, nie zgadzać się na półśrodki. Porozmawiaj ze swoim lekarzem – o możliwościach, planach, scenariuszach. A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zajrzyj do naszej bazy wiedzy. Znajdziesz tam inne artykuły, które pomogą Ci lepiej zrozumieć sytuację i odzyskać poczucie sprawczości.
Autorka: Martyna Piotrowska
Źródła:
Nowotwór złośliwy a ciąża – Medycyna Praktyczna
Macierzyństwo i nowotwór – spojrzenie położnika
Nowotwory u kobiet ciężarnych – Onkonet
Przebieg ciąży, porodu oraz stan pourodzeniowy noworodka u kobiet ze współistniejącą chorobą
nowotworową – Forum Położnictwa i Ginekologii
Standardy postępowania w przypadkach choroby nowotworowej u kobiet w ciąży – Ministerstwo
Zdrowia – Portal Gov.pl
