Rak jelita grubego

Wiedza o raku
17 marca, 2023
Alivia

Rak jelita grubego to nowotwór występujący najczęściej po 50. roku życia, którego przyczyną może być nieprawidłowa dieta, palenie tytoniu lub spożywanie alkoholu. Jak go rozpoznać? Jakie daje objawy i co warto wiedzieć o dostępnych metodach leczenia?

Rak jelita grubego – co to jest?

Rak jelita grubego rozwija się w obrębie jelita grubego – zazwyczaj diagnozuje się go w okrężnicy lub odbytnicy. U mężczyzn jest to trzeci, a u kobiet drugi co do częstości występowania nowotwór złośliwy w Europie. Jak pokazują statystyki, zachorowalność wciąż rośnie. Co roku w Polsce o tej chorobie dowiaduje się ok. 18 tysięcy osób.

Przygotowaliśmy pakiet benefitów oraz darmowych usług, dzięki którym mierzenie się z rakiem będzie łatwiejsze. Daj nam szansę! Kliknij tutaj i przekonaj się, co możemy dla Ciebie zrobić!

Jelito grube to ostatni fragment układu pokarmowego, stanowi połączenie między jelitem cienkim a odbytem. Dzieli się na:

kątnicę (inaczej jelito ślepe),
okrężnicę,
odbytnicę.

Średnica jelita grubego w stanie rozkurczowym to 5-8 cm. W tej części układu pokarmowego treść pokarmowa jest zagęszczana, a następnie formowana w masę kałową. Główne zadania tego narządu to wchłanianie wody oraz wydzielanie śluzu, za co odpowiadają gruczoły jelitowe.

Dołącz do nas!

Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!

Ok. 28% zachorowań dotyczy odbytnicy – wówczas mówi się o raku odbytnicy. Częstość występowania raka jelita grubego jest większa w krajach rozwiniętych. W skali światowej jest on czwartą najczęstszą przyczyną zgonów w grupie nowotworów.

Przyczyny raka jelita grubego

Przyczyny rozwoju nowotworu jelita grubego nie zostały do końca poznane. Udało się jednak wyszczególnić czynniki ryzyka. Należą do nich:

wiek (rak jelita grubego rzadko występuje przed 40. rokiem życia),
otyłość i nadwaga,
palenie tytoniu,
picie dużych ilości alkoholu,
siedzący tryb życia,
nieodpowiednia dieta (uboga w błonnik, za to bogata w tłuszcz i czerwone mięso),
cukrzyca typu 2.

Ponadto w grupie szczególnego ryzyka znajdują się osoby, które mają w rodzinie rozpoznane przypadki raka okrężnicy bądź odbytnicy, z przewlekłą zapalną chorobą jelita grubego, dziedziczną gruczolakowatością niepolipowatą lub rodzinnym zespołem polipowatości. Jednocześnie z większym ryzykiem zachorowania nie wiąże się zespół jelita drażliwego ani uchyłkowatość jelita.

Chorujesz na raka i potrzebujesz środków na leczenie? A może szukasz porady dietetyka lub konsultacji z psychologiem? Mamy to, czego potrzebują pacjenci. Pozwól sobie pomóc! Kliknij i poznaj nasze możliwości!

Rak jelita grubego – objawy

Objawy raka jelita grubego zależą od jego umiejscowienia i stopnia zaawansowania. We wczesnej fazie rozwoju często nie występują żadne dolegliwości.

Jeśli rak umiejscowiony jest w prawej połowie okrężnicy, może występować krwawienie utajone, niedokrwistość niedobarwliwa, ból brzucha, utrata masy ciała oraz wyczuwalny guz. Nowotwór zlokalizowany w lewej połowie okrężnicy objawia się krwawieniem jawnym lub utajonym, zmianą rytmu wypróżnień (biegunka lub zaparcia) oraz bólem brzucha. Rak odbytnicy wywołuje takie symptomy jak:

krwawienie,
zmiana rytmu wypróżnień,
uczucie parcia lub bólu (nieustępujące po wypróżnieniu),
świąd odbytu,
stolce „ołówkowate”.

W badaniu per rectum można wyczuć guz.

Rak jelita grubego najczęściej umiejscowiony jest w odbytnicy (w 28% przypadków) lub w okrężnicy esowatej (27%). Dosyć często występuje też w kątnicy (12%), okrężnicy wstępującej (8,5%) lub okrężnicy poprzecznej (8,5%).

Diagnostyka raka jelita grubego

W diagnostyce raka jelita grubego wykonuje się następujące badania:

badanie per rectum – inaczej badanie odbytu za pomocą palca, pozwala na wykrycie ok. 10% przypadków raka jelita grubego,
badania laboratoryjne, m.in. morfologia ogólna krwi, określenie poziomu antygenu CEA (antygen rakowo-zarodkowy), test na obecność krwi utajonej w kale,
badania obrazowe – USG lub tomografia komputerowa jamy brzusznej, USG przezodbytnicze, RTG klatki piersiowej, fiberosigmoidoskopia (wziernikowanie odbytnicy, esicy oraz fragmentu odbytnicy przy użyciu endoskopu),
kolonoskopia – badanie endoskopowe z pobraniem wycinka do badania histopatologicznego, w porównaniu do fiberosigmoidoskopii pozwala na zobrazowanie całego jelita grubego.

Ostatnie z wymienionych badań, a więc kolonoskopia, wyróżnia się największą czułością. Pozwala na ocenę całego jelita grubego oraz pobranie wycinków do późniejszej oceny histopatologicznej.

Metody leczenia

Podstawową metodą leczenia raka jelita grubego jest operacja. Kiedy guz jest niewielki, możliwe jest jego wycięcie bez konieczności usuwania części samego narządu. W zależności od sytuacji robi się to metodą endoskopową lub laparoskopową. Jednak w wielu przypadkach poza samą zmianą nowotworową wycinany jest również fragment jelita grubego. Jeśli guz nacieka sąsiadujące organy, często one także są wycinane w całości lub częściowo. Podczas operacji łączy się zdrowe końce jelita, tworząc tzw. zespolenie jelitowe. Gdy z określonych względów nie jest to możliwe, chirurg tworzy stomię (przetokę jelita grubego bądź cienkiego ze ścianą jamy brzusznej). Przeważnie jest ona tymczasowa, ale może się zdarzyć, że zostanie utworzona na stałe – szczególnie przy nowotworach dolnego fragmentu odbytnicy.

Leczenie chirurgiczne nie jest jedyną wykorzystywaną metodą. Zastosowanie znajduje też m.in. chemioterapia. Może zostać wdrożona przed operacją, aby zmniejszyć masę guza, ale też po niej – w celu zniszczenia pozostałych komórek nowotworowych, które mogą krążyć w organizmie. Pozostałe sposoby leczenia to:

Terapia celowana molekularnie – polega na zastosowaniu substancji wycelowanych w komórki raka. To metoda wykorzystywana u pacjentów, u których stwierdzono określone nieprawidłowości genetyczne (tzw. cel molekularny). Tylko wtedy może ona okazać się skuteczna.
Radioterapia – stosowana jest samodzielnie lub w połączeniu z chemioterapią, zwykle w leczeniu nowotworów odbytnicy. Przeważnie wykorzystuje się ją przed operacją. Po wycięciu guza radioterapia znajduje zastosowanie u pacjentów z rakiem odbytnicy, którym towarzyszy duże ryzyko wznowy.

Rak jelita grubego – rokowania

Szanse na 5-letnie przeżycie w przypadku osób z nowotworem jelita grubego są uzależnione od jego stopnia zaawansowania. Jeśli jest to rak w początkowym stadium, wynoszą one nawet 90%. Niemniej dla pacjentów z bardzo zaawansowaną chorobą nowotworową z przerzutami rokowania spadają poniżej 30%.

Biorąc pod uwagę, jakie czynniki przyczyniają się do rozwoju raka jelita grubego, można podjąć działania zmniejszające ryzyko pojawienia się choroby. Wskazane jest m.in. codzienne spożywanie warzyw i owoców, unikanie alkoholu i papierosów, ograniczenie spożycia tłuszczów oraz dbanie o regularną aktywność fizyczną. Po ukończeniu 50. roku życia należy dodatkowo wykonywać badania kontrolne, w tym na krew utajoną w kale i kolonoskopię.

Autor: Fundacja Onkologiczna – Alivia

Źródła: