Opieka hospicyjna to rodzaj opieki, który skupia się na jakości życia chorego i jego bliskich. Zapewnia pomoc osobom w zaawansowanym, nieuleczalnym stadium choroby, dbając o zaspokojenie potrzeb fizycznych, psychicznych, duchowych i socjalnych.
Słowo „hospicjum” przez pacjentów i ich rodziny często jest rozumiane jako miejsce, w którym spędza się ostatnie dni życia i jedynie „czeka się na śmierć”. Wywołuje to lęk i niechęć do skorzystania z takiej formy opieki. Rodzina często wstydzi się, że „oddała” swojego bliskiego do hospicjum, bywa też, że nie chce poinformować go, że zostanie przekazany pod opiekę hospicjum, w obawie, że się załamie. Czasami sam pacjent opiera się przed skierowaniem do hospicjum, chcąc nadal walczyć z chorobą i nie zgadza się na zakończenie leczenia, nawet jeśli nie daje już ono pozytywnych rezultatów.
Warto pamiętać, że zgodnie z ideą opieki hospicyjnej, hospicjum oferuje wsparcie umożliwiające pacjentom możliwie jak najbardziej aktywne życie aż do śmierci. Śmierć traktowana jest jako normalny proces. Nie przyspiesza się ani nie opóźnia się nadejścia śmierci, jednocześnie podtrzymuje się u pacjentów wiarę w życie. Hospicjum daje też nadzieję – na uśmierzenie bólu i innych dokuczliwych objawów, na fachową opiekę, nie tylko medyczną, ale też psychologiczną, na przeżycie w pełni czasu, który pozostał.
Rodzaje opieki paliatywnej i hospicyjnej
Hospicjum często kojarzone jest z budynkiem, jednak jest to tak naprawdę rodzaj instytucji a opieka hospicyjna często odbywa się w domu pacjenta. NFZ finansuje trzy rodzaje opieki paliatywnej i hospicyjnej.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
- Opieka w warunkach stacjonarnych
Odbywa się w hospicjum stacjonarnym albo w szpitalu na oddziale medycyny paliatywnej. NFZ ma obowiązek zapewnić opiekę nie tylko lekarzy i pielęgniarek, ale też psychologa i rehabilitanta. Świadczenia medyczne obejmują leczenie farmakologiczne, leczenie bólu zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia, leczenie innych objawów somatycznych, zapobieganie powikłaniom. Możliwe jest również skorzystanie z tzw. opieki wyręczającej, czyli przyjęcia chorego na okres maksymalnie 10 dni, jeśli rodzina tymczasowo nie jest w stanie zapewnić opieki.
- Opieka w warunkach domowych
Jest to tzw. hospicjum domowe. Osoba chora pozostaje pod opieką rodziny, gdzie często czuje się bardziej komfortowo niż w hospicjum stacjonarnym albo na oddziale w szpitalu. Jest to rozwiązanie dla chorych, u których objawy są możliwe do opanowania w warunkach domowych i których rodzina jest w stanie zapewnić codzienną opiekę.
Podobnie jak w przypadku opieki w warunkach stacjonarnych, NFZ opłaca świadczenia udzielane przez lekarzy, pielęgniarki, opiekę psychologiczną dla chorego oraz jego najbliższych, a także rehabilitację. Wizyty pielęgniarskie odbywają się co najmniej 2 razy w tygodniu a lekarskie co najmniej 2 razy w miesiącu. W zależności od potrzeb, mogą odbywać się częściej – pacjent ma zapewniony dostęp do pomocy lekarskiej i pielęgniarskiej całodobowo, 7 dni w tygodniu. Wizyty pozostałego personelu ustalane są indywidualnie przez lekarza.
Terminy wizyt personelu hospicjum zawsze uzgadniane są z chorym, członkiem rodziny albo opiekunem. NFZ zapewnia też możliwość bezpłatnego wypożyczenia sprzętu, takiego jak koncentrator tlenu, inhalator, kule, balkonik, wózek inwalidzki.
- Opieka w warunkach ambulatoryjnych
Przeznaczona jest dla osób, których stan ogólny jest stabilny oraz którzy są w stanie sami przybyć do poradni medycyny paliatywnej. Poradnie zapewniają konsultacje lekarskie, świadczenia pielęgniarskie oraz pomoc psychologa. Świadczenia mogą się odbywać również w domu pacjenta, jednak nie częściej niż 2 razy w tygodniu.
Z usług poradni medycyny paliatywnej mogą skorzystać pacjenci onkologiczni na każdym etapie leczenia, również będący w trakcie leczenia radykalnego (przyczynowego). Specjaliści z poradni zajmują się łagodzeniem dolegliwości towarzyszących chorobie, takich jak ból, nudności czy depresja.
Wszystkie formy opieki paliatywnej i hospicyjnej realizowane są na podstawie skierowania od lekarza (onkologa lub lekarza rodzinnego).
Kiedy jest odpowiedni czas na skorzystanie z hospicjum?
Przyjmuje się, że opieka hospicyjna powinna być zapewniona jeśli przewidywany czas życia chorego wynosi 6 miesięcy albo krócej, ale decyzja zawsze powinna być podjęta po rozmowie chorego, członków rodziny i lekarza. Warto przeprowadzić taką rozmowę stosunkowo wcześnie, na etapie kiedy chory będzie miał wybór, czy chce skorzystać z opieki hospicjum, czy jeszcze poczekać z tą decyzją. Jeśli rozmowę o hospicjum zaczniemy wtedy, kiedy osoba chora będzie cierpiała z powodu bardzo już nasilonych dolegliwości, może poczuć, że nie ma wyboru, zabraknie jej czasu na oswojenie się z nową sytuacją a to zwiększy jej lęk.
Wczesne rozpoczęcie opieki paliatywno-hospicyjnej pozwala też na zaplanowanie odpowiedniego leczenia objawów choroby oraz zbudowanie relacji pełnych zaufania między chorym, jego rodziną i zespołem opiekuńczym.
Autor: Maja Kochanowska
- www.hospicja.pl/o-hospicjum/12-mitow-na-temat-hospicjum
- www.hospicja.pl/o-hospicjum/lek-przed-hospicjum
- psycheon.pl/baza-wiedzy-psychoonkologia/z-czym-kojarzy-sie-hospicjum
- www.cancer.org/treatment/end-of-life-care/hospice-care/what-is-hospice-care.html
- hospicjumskierniewice.pl/obalamy-mity-dotyczace-hospicjum/
- opiekawdomu.info/chory-w-domu/zapytaj-specjaliste/jak-przygotowac-chorego-na-wiadomosc-ze-chcemy-go-zarejestrowac-w-hospicjum/
- www.nfz-warszawa.pl/dla-pacjenta/co-kazdy-pacjent-wiedziec-powinien/opieka-paliatywna-i-hospicyjna/
- Magdalena Kowalczyk „Opieka paliatywna jako jedna z form opieki nad pacjentem terminalnie chorym”, Państwo i Społeczeństwo, nr 2/2012.