Adjuwantowa terapia alektynibem nową strategią leczenia ALK-dodatniego raka płuc po resekcji

Alektynib jest pierwszym inhibitorem ALK, który znacząco poprawił czas przeżycia pacjentów wolny od choroby (DFS) w badaniu III fazy we wszystkich stadiach choroby.

Podczas Sympozjum Prezydenckiego na Kongresie ESMO 2023 (Madryt, 20-24 października) zaprezentowano wyniki badań nad inhibitorem ALK nowej generacji u pacjentów z całkowicie usuniętym niedrobnokomórkowym rakiem płuca (NSCLC) ALK-dodatnim. Są to wyniki, które wyznaczają nowe standardy leczenia pacjentów z NSCLC.

Czym jest ALK-dodatni rak płuca?

ALK-dodatni rak płuca występuje u około 5% wszystkich pacjentów z rakiem płuca. Często dotyka ludzi młodych i takich, którzy nigdy nie palili papierosów. Występuje u około 30% pacjentów z rakiem płuca zdiagnozowanych poniżej 40 roku życia, a aż połowa pacjentów z ALK-dodatnim rakiem płuc jest diagnozowana przed 50 urodzinami. Dla porównania inne nowotwory płuc diagnozuje się dopiero u pacjentów około siedemdziesięcioletnich.

W tym rodzaju nowotworu dochodzi do rearanżacji (przeorganizowania sekwencji DNA) genu EML4 i genu ALK (kinazy chłoniaka anaplastycznego), co powoduje ich połączenie i powstanie onkogenu EML4-ALK. Onkogen to zmutowany gen, który może promować powstawanie komórek nowotworowych. W przypadku raka z rearanżacją ALK, czyli ALK-dodatniego część genu ALK jest zmutowana, co powoduje niekontrolowane namnażanie komórek i w efekcie raka.

Niestety, 90% pacjentów z rearanżacją ALK zostaje zdiagnozowana w IV stadium zaawansowania choroby, co oznacza, że rak rozprzestrzenił się do innych narządów. Leczenie takich pacjentów jest trudne i wiąże się z gorszymi prognozami. Jednak nowe leki, takie jak Alektynib, wydłużają czas życia pacjentów w każdym stadium zaawansowania choroby.

Jak działa Alektynib?

Alektynib to cząsteczka, która hamuje działanie zmutowanych kinaz tyrozynowych ALK oraz RET. Zahamowanie kinazy tyrozynowej ALK prowadzi do śmierci komórek nowotworowych.

Zgodnie z analizą badania ALINA, adiuwantowe leczenie celowane alektynibem poprawiało czas przeżycia wolnego od choroby w porównaniu z chemioterapią opartą na platynie, z korzystnymi wynikami dla alektynibu obserwowanymi zarówno w populacji w stadium zaawansowania II-IIIA (liczba pacjentów 231), jak i w populacji leczonej zgodnie z zaplanowanym schematem (stadium IB-IIIA) (liczba pacjentów 257).

Wyniki badania klinicznego ALINA

Mediana obserwacji wyniosła 27,8-27,9 miesiąca w obu populacjach. Dwuletnie wskaźniki przeżycia wolnego od choroby z alektynibem i chemioterapią wyniosły odpowiednio 93,8% w porównaniu do 63,0% w populacji w stadium II-IIIA i odpowiednio 93,6% w porównaniu do 63,7% w populacji leczonej zgodnie z zaplanowanym schematem.

Działania niepożądane

Niepożądane efekty uboczne 3-4 stopnia wystąpiły u podobnego odsetka pacjentów leczonych alektynibem, co chemioterapią: u 30% pacjentów otrzymujących alektynib i 31% otrzymujących chemioterapię. W żadnym z ramion badania klinicznego nie wystąpiły zdarzenia niepożądane piątego stopnia.

U 13% pacjentów przyjmujących alektynib wystąpiły poważne zdarzenia, dla porównania w grupie leczonej chemioterapią było to 8% pacjentów, ale wskaźniki poważnych zdarzeń niepożądanych związanych z leczeniem i zdarzeń niepożądanych prowadzących do przerwania leczenia były niższe w przypadku alektynibu (odpowiednio 2% i 5%) w porównaniu z chemioterapią (odpowiednio 7% i 13%).

Zmiana standardów leczenia ALK-dodatniego NSCLC

W wytycznych ESMO Clinical Practice Guideline dotyczących diagnozowania, leczenia i obserwacji przerzutowego NSCLC uzależnionego od onkogenów, ustanowiono już, że terapie celowane przewyższają konwencjonalną chemioterapię w ALK-dodatnim przerzutowym NSCLC, ale do tej pory brakowało danych o pacjentach z chorobą ALK-dodatnią po usunięciu guza.

„Wyniki badania ALINA absolutnie zmienią praktykę, ponieważ dają bardzo wyraźny sygnał, że adiuwantowe leczenie celowane alektynibem poprawia czas przeżycia wolny od choroby w bezpośrednim porównaniu z chemioterapią. Analiza pokazuje, że alektynib jest skuteczny we wszystkich stadiach choroby”, skomentował prof. Martin Reck z Kliniki Chorób Płuc w Grosshansdorf w Niemczech.

Alektynib szansą dla pacjentów z przerzutami do mózgu

Alektynib przyniósł również klinicznie znaczącą korzyść w poprawie czasu przeżycia wolnego od choroby w centralnym układzie nerwowym w porównaniu z chemioterapią w populacji leczonej zgodnie z zaplanowanym schematem terapeutycznym.

Te dane są niezwykle ważne, ponieważ mózg jest organem, w którym często pojawiają się nawroty po usunięciu pierwotnego guza, a pacjenci z ALK-dodatnim NSCLC mogą być szczególnie narażeni na rozwój przerzutów do mózgu. Dzięki temu, że alektynib może przekraczać barierę mózg-krew, działa także w ośrodkowym układzie nerwowym.

Pomimo pierwszych pozytywnych wyników, musimy jeszcze poczekać na dane dotyczące całkowitego przeżycia, aby móc ocenić wpływ alektynibu na rokowanie. Badacze podkreślają również, że chcą sprawdzić, czy istnieją warianty rearanżacji ALK szczególnie podatne na alektynib lub oporne.

Podsumowanie

Podczas październikowego Kongresu ESMO w Madrycie zaprezentowano dotychczasowe wyniki badania klinicznego ALINA, które ocenia wpływ leczenia adiuwantowego spersonalizowanym lekiem – alektynibem pacjentów z ALK-dodatnim niedrobnokomórkowym rakiem płuc.

Dzięki leczeniu alektynibem aż 30% więcej pacjentów przeżywa dwa lata, będąc wolnym od choroby. Alektynib równie często co chemioterapia powoduje ciężkie działania niepożądane, jednak rzadziej są one powodem do przerwania terapii. Wyniki pokazują również korzyść w przypadku leczenia pacjentów z nawrotem choroby zlokalizowanym w mózgu.

Badanie kliniczne ALINA jeszcze się nie zakończyło, ale już teraz zmienia praktykę leczenia niedrobnokomórkowego raka płuc z rearanżacją ALK.

Chcesz wiedzieć więcej o tym nowotworze i sposobach jego leczenia? Znajdź dodatkowe informacje w bazie wiedzy o raku.

Autorka artykułu: Martyna Piotrowska

Źródła:
https://dailyreporter.esmo.org/esmo-congress-2023/non-small-cell-lung-cancer/adjuvant-alectinib-is-a-new-treatment-strategy-for-resected-alk-positive-nsclc
LBA2 ALINA: Efficacy and safety of adjuvant alectinib versus chemotherapy in patients with early-stage ALK+ non-small cell lung cancer (NSCLC) – Annals of Oncology

https://www.alkpositive.org/what-is-alk

Alektynib – Medycyna Praktyczna (mp.pl)

Oncogene-addicted metastatic non-small-cell lung cancer: ESMO Clinical Practice Guideline for diagnosis, treatment and follow-up – PubMed (nih.gov)
Brain metastases in ALK-positive NSCLC – time to adjust current treatment algorithms – PubMed (nih.gov)
Sympozjum Prezydenckie 1, 21.10.2023, godz. 16:30 – 18:15, Audytorium w Madrycie – Sala 6, Konges ESMO