Dzięki terapii opartej na ligandzie 177Lu-PSMA-617 uzyskano poprawę czasu przeżycia wolnego od progresji radiograficznej pacjentów z przerzutowym rakiem prostaty opornym na kastrację, jednak brak wyników całkowitego przeżycia z badania PSMAfore ogranicza wpływ tych wyników na decyzje kliniczne.
Zgodnie z wynikami przedstawionymi podczas sesji prezydenckiej na kongresie ESMO 2023 (Madryt, 20-24 października), badanie PSMAfore spełniło swój pierwotny punkt końcowy, wykazując poprawę przeżycia wolnego od progresji radiograficznej (rPFS).
Uzyskano taki wynik dzięki radioligandowi 177Lu-PSMA-617 ukierunkowanemu na antygen błonowy specyficzny dla prostaty (PSMA), porównując jego działanie z przełącznikiem inhibitora szlaku receptora androgenowego (ARPI) w przerzutowym raku prostaty opornym na kastrację (mCRPC) z progresją po wcześniejszej terapii ARPI.
Przerzutowy rak prostaty oporny na kastrację
Rak prostaty jest jednym z najczęściej rozpoznawanych nowotworów złośliwych Polaków. W 2019 roku jeden na pięciu dorosłych pacjentów onkologicznych płci męskiej chorował właśnie na raka prostaty.
W tym samym roku rak prostaty uplasował się jako druga przyczyna śmierci z powodu choroby nowotworowej u mężczyzn w Polsce. Co roku diagnozuje się raka prostaty u ok. 15 tysięcy mężczyzn i odnotowuje 5-6 tysięcy zgonów z powodu tej choroby.
Standardowym leczeniem w raku prostaty jest hormonoterapia, której skuteczność porównuje się z chirurgicznym usunięciem jąder. Jednak z czasem może ona przestać działać i mamy do czynienia z zaawansowaną postacią choroby – rakiem prostaty opornym na kastrację (mCRPC).
Działanie radiologandu 177Lu-PSMA-617 kontra ARPI
Ze względu na krytyczną rolę receptorów androgenów w rozwoju raka prostaty, terapia ukierunkowana na hamowanie szlaku sygnalizacyjnego tego receptora była podstawową strategią leczenia przerzutowego raka prostaty. Przykładami takich leków są enzalutamid, apalutamid i darolutamid.
Te nowoczesne leki poprawiły przeżywalność pacjentów zarówno w przypadku choroby androgenozależnej, jak i opornej na kastrację.
W badaniu PSMAfore uzyskano dodatkowo poprawę czasu wolnego od progresji radiograficznej dzięki nowej terapii celującej w specyficzny dla prostaty antygen błonowy (PSMA). Jest to białko, które ulega wysokiej ekspresji w przerzutowym raku prostaty opornym na kastrację. Lutet-177(177Lu)-PSMA-617 to terapia radioligandowa, która dostarcza promieniowanie beta do komórek wykazujących ekspresję PSMA i otaczającego mikrośrodowiska.
Załóż zbiórkę na 1,5% podatku!
Pokryj koszty leków, badań, prywatnych konsultacji oraz dojazdów. Nie ma żadnego haczyka!
Na początku tego roku 177Lu-PSMA-617 został uwzględniony w aktualizacji wytycznych ESMO dotyczących leczenia przerzutowego nawrotowego raka prostaty wstępnie leczonego nowym ARPI i taksanami, na podstawie wyników badania III fazy VISION.
Badanie kliniczne PSMAfore
W badaniu wzięło udział 468 pacjentów z przerzutowym opornym na kastrację rakiem prostaty (mCRPC) nieleczonym taksanami i co najmniej jedną zmianą PSMA-dodatnią.
Przy medianie obserwacji wynoszącej 7,3 miesiąca, analiza pierwotna wykazała zmniejszenie ryzyka progresji radiograficznej o 59% w przypadku zastosowania liganda 177Lu-PSMA-617 w porównaniu z ARPI (abirateron/enzalutamid) (współczynnik ryzyka 0,41).
Potwierdzono to w drugiej analizie okresowej przy medianie obserwacji wynoszącej 15,9 miesiąca, w której odnotowano medianę rPFS dla 177Lu-PSMA-617 wynoszącą 12,03 miesiąca i 5,59 miesiąca dla ARPI (współczynnik ryzyka 0,43).
Pacjenci randomizowani do sekwencyjnej terapii ARPI mogli przejść na leczenie 177Lu-PSMA-617 po centralnie ocenianej radiograficznej progresji choroby. W drugiej analizie pośredniej 84,2% ze 146 pacjentów z radiograficzną progresją choroby po ARPI przeszło na terapię 177Lu-PSMA-617.
Czy to oznacza zmianę standardu leczenia?
„Wyniki badania PSMAfore są interesujące, ale ich wpływ na praktykę kliniczną ogranicza brak potwierdzonych korzyści w zakresie przeżycia całkowitego (OS)”, komentuje prof. Nicholas James z Institute of Cancer Research i Royal Marsden Hospital w Londynie, w Wielkiej Brytanii.
W badaniu zaobserwowano tendencję do korzyści w zakresie OS dla liganda 177Lu-PSMA-617 w porównaniu z przełącznikiem ARPI, gdy dane analizowano zgodnie z wcześniej określoną analizą skorygowaną krzyżowo, ale nie w przypadku analizy nieskorygowanej.
Obiektywne wskaźniki odpowiedzi u pacjentów z chorobą obejmującą wyłącznie tkanki miękkie wyniosły 50,7% dla 177Lu-PSMA-617 i 14,9% dla ARPI, z medianami czasu trwania odpowiedzi wynoszącymi odpowiednio 13,6 miesiąca i 10,1 miesiąca. Stosowanie 177Lu-PSMA-617 wiązało się z wydłużeniem mediany czasu do pogorszenia wyniku w całkowitej ocenie funkcjonalnej terapii raka prostaty (7,46 miesiąca w porównaniu z 4,27 miesiąca; współczynnik ryzyka 0,59).
Działania niepożądane
Częstość występowania zdarzeń niepożądanych co najmniej trzeciego stopnia, poważnych zdarzeń niepożądanych i zdarzeń niepożądanych prowadzących do przerwania leczenia wynosiła odpowiednio 34%, 20% i 5,7% w przypadku 177Lu-PSMA-617 oraz odpowiednio 43%, 28% i 5,2% w przypadku leczenia ARPI.
Podsumowanie
Radioterapia ligandem 177Lu-PSMA-617 może być dobrą alternatywą dla pacjentów niemogących skorzystać z chemioterapii. Ligand jest atrakcyjnym środkiem o dobrym profilu toksyczności, który obniża o ponad połowę ryzyko progresji radiograficznej choroby w porównaniu z inhibitorami receptorów androgenowych.
Niecierpliwie wyczekujemy wyników badań PSMAddition i STAPMEDE2, które mogą przynieść rozstrzygające konkluzje.
Jeśli potrzebujesz więcej informacji o raku prostaty i sposobach leczenia, wyszukaj hasło “rak prostaty” w bazie wiedzy Fundacji Alivia.
Autorka artykułu: Martyna Piotrowska
Źródła:
177Lu-PSMA-617 improves rPFS in prostate cancer (esmo.org)
LBA13 Phase III trial of [177Lu]Lu-PSMA-617 in taxane-naive patients with metastatic castration-resistant prostate cancer (PSMAfore) – Annals of Oncology
Sympozjum Prezydenckie 3, 23.10.2023 r., g. 16:30-18:15, Audytorium w Madrycie, Hall 6
177Lu-PSMA-617 vs. Androgen Receptor-directed Therapy in the Treatment of Progressive Metastatic Castrate Resistant Prostate Cancer – Full Text View – ClinicalTrials.gov
Rak prostaty: Polska jedynym krajem Unii, w którym nastąpił wzrost śmiertelności [RAPORT] – Puls Medycyny – pulsmedycyny.pl
System leczenia raka prostaty w Polsce jest do poprawy – NTM.PL
Nowe metody leczenia raka prostaty z przerzutami (poradnikzdrowie.pl)
Second generation androgen receptor antagonists and challenges in prostate cancer treatment | Cell Death & Disease (nature.com)
Lutetium-177–PSMA-617 for Metastatic Castration-Resistant Prostate Cancer | NEJM
