Szparagi i ich dobroczynny wpływ na zdrowie

Szparag lekarski jest byliną, naturalnie występującą w obszarze śródziemnomorskim. Sezon na szparagi rozpoczyna się w połowie kwietnia i trwa przez kilka tygodni. Warzywo znane jest ze swoich bogatych walorów smakowych i odżywczych.  Do największych zalet szparagów zalicza się niską wartość kaloryczną, zawartość kwasu foliowego i wielu innych witamin oraz wysoką zawartość składników mineralnych. Wśród cennych związków występujących w roślinie zalicza się również glutation (związek o właściwościach przeciwutleniających) oraz inulinę (naturalny prebiotyk).

Ze względu na obecność związków aktywnych roślina ta jest obecnie obiektem badań w kontekście zapobiegania rozwojowi wielu chorób, w tym nowotworów. Szparagi i pozyskiwany z nich ekstrakt wykazują właściwości:

• hepatoprotekcyjne (ochrona wątroby),
• przeciwgrzybicze, 
• antyoksydacyjne 
• hipolipemizujące (redukcja stężenia cholesterolu). 

W kontekście chorób nowotworowych badano między innymi działanie wyciągu ze starych łodyg, saponin wyizolowanych ze starych łodyg szparagów, roztworów ze świeżych łodyg oraz działanie wodnych i alkoholowych roztworów wyciągu ze szparagów. 

W badaniach nad wyciągiem ze świeżych łodyg stwierdzono biologiczną aktywność w kierunku zwalczania komórek raka piersi u myszy. Rodzaj substancji aktywnej pozostał jednak niejasny. Dla wodnych oraz alkoholowych roztworów wyciągu ze szparagów wykazano działanie wzmacniające humoralną oraz komórkową odpowiedź immunologiczną u myszy, która ma istotne znaczenie dla zapobiegania rozwojowi wielu nowotworów. Korzystnie działanie wyciągu ze starych łodyg szparagów wykazano w odniesieniu do komórek raka jelita grubego. Saponiny wyizolowane z wyciągu starych łodyg szparagów w badaniach na liniach komórkowych wykazywały korzystne działanie w stosunku do komórek raka piersi, prostaty, jelita grubego oraz trzustki. Wyniki badań in vitro pozwalają przypuszczać, że saponiny pochodzące ze szparagów hamują ruchliwość komórek nowotworowych poprzez modulację specyficznego szlaku sygnałowego. Dokładny mechanizm oddziaływania wymaga jednak dalszych badań. Obiecujące wydawało się również działanie polisacharydów pochodzących ze szparagów na komórki raka endometrium. Badania z wykorzystaniem polisacharydów prowadzone na zwierzętach wykazały, że mogą one mieć pozytywny wpływ na modulację odporności poprzez oddziaływanie na limfocyty oraz makrofagi. 

Dla wielu związków występujących w szparagach wykazano działanie przeciwutleniające. Zwalczanie wolnych rodników oraz zmniejszanie uszkodzeń wywoływanych przez stres oksydacyjny jest jednym z mechanizmów zapobiegania transformacjom nowotworowym. Szparagi zawierają liczne substancje wykazujące aktywność biologiczną. Badania prowadzone na liniach komórkowych oraz zwierzętach pozwalają przypuszczać, że spożywanie tych warzyw może zapobiegać rozwojowi niektórych nowotworów. Warto pamiętać, że poza licznymi substancjami aktywnymi, szparagi są warzywem o dużej zawartości witamin, składników mineralnych oraz błonnika, które w połączeniu z niską kalorycznością produktu czynią go cennym elementem codziennej diety.

Autorka: Elwira Gliwska

Źródło:

1. Wang, J., Liu, Y., Zhao, J., Zhang, W. and Pang, X. (2013), Saponins extracted from by‐product of Asparagus officinalis L. suppress tumour cell migration and invasion through targeting Rho GTPase signalling pathway. J. Sci. Food Agric, 93: 1492-1498. doi:10.1002/jsfa.5922
2. Guo Q, Wang N, Liu H, Li Z, Lu L, Wang C. The bioactive compounds and biological functions of Asparagus officinalis L.–A review. Journal of Functional Foods. 2019 Dec 18:103727.
3. Q. Zhao, B. Xie, J. Yan, F. Zhao, J. Xiao, L. Yao, et al. In vitro antioxidant and antitumor activities of polysaccharides extracted from Asparagus officinalis. Carbohydrate Polymers, 87 (2012), pp. 392-396, 10.1016/j.carbpol.2011.07.068
4. Wang, S.F. Ma, H.C. Li, Z.P. Wang, Y.X. Huang, H. Dai Studies on immune regulation effect of ethanol extract from asparagus Journal of Food Science and Biotechnology, 32 (3) (2013), pp. 324-329. 
5. S.A. Sullivan, A.Q.M. Tran, G. Xu, Y. Yin, C. Zhou, V.L. Bae-Jump Asparagus polysaccharide inhibits cell proliferation, adhesion and invasion in endometrial cancer cells Abstracts/Gynecologic Oncology, 1 (2017), p. 133, 10.1016/j.ygyno.2017.03.312

Zdjęcie: Unsplash