O leczeniu guzów mózgu rozmawiamy z Prof. dr. hab. n. med. Henrym S. Schroederem – Dyrektorem Kliniki i Polikliniki Neurochirurgii w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Greifswaldzie
Przyczyny guzów mózgu
W organizmie każdego człowieka codziennie powstają komórki nowotworowe i dlatego istnieje ryzyko, że faktycznie dojdzie do zachorowania na raka.
Przyjmuje się, że prawie 10 na każde 100 nowych zachorowań jest przekazywanych kolejnemu pokoleniu poprzez predyspozycje dziedziczne.
„Niestety medycyna nie zna jeszcze przyczyn rozwoju guza mózgu u człowieka“ – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Henry W.S. Schroeder, dyrektor Kliniki i Polikliniki Neurochirurgii. Powstanie najbardziej złośliwego guza mózgu, glejaka, jest również w dużej mierze niejasne. Dlatego też badania w Klinice Neurochirurgii koncentrują się w dużej mierze na molekularnych mechanizmach powstawania guzów oraz na rozwoju minimalnie inwazyjnych metod chirurgicznych. Neurochirurgia zajmuje się leczeniem chirurgicznym chorób i wad rozwojowych ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Dotyczy to rdzenia kręgowego, nerwów, kręgosłupa oraz mózgu, z którego wywodzą się glejaki.
Dołącz do nas!
Tu znajdziesz przygotowane specjalnie dla Ciebie darmowe wsparcie w zmaganiach z rakiem!
W Klinice i Poliklinice Neurochirurgii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Greifswaldzie co roku leczonych jest chirurgicznie ponad 110 takich nowych przypadków. Dodatkowo przeprowadzane są interwencje w przypadku przerzutów oraz leczenie guzów, które nie wymagają interwencji chirurgicznej. Klinika posiada certyfikat Niemieckiego Towarzystwa Onkologicznego (niem. DKG) jako certyfikowane Centrum Neuroonkologii. Certyfikat ten oraz stosowne kompetencje zawodowe muszą być corocznie potwierdzane przez DKG.
„Oprócz pacjentów z regionu, leczy się u nas również wielu pacjentów spoza regionu jak i pacjentów międzynarodowych. Oprócz leczenia guzów mózgu zajmujemy się również innymi chorobami lub urazami kręgosłupa, rdzenia kręgowego i nerwów”– wyjaśnia prof. Schroeder.
Moment otrzymania szokującej diagnozy glejaka, jest trudnym czasem zarówno dla pacjenta jak i jego rodziny, o czym dyrektor kliniki wie z doświadczenia. Bliskość rodziny sprawia, że łatwiej jest poradzić sobie z taką sytuacją. Rozwijający się guz mózgu może dawać liczne objawy, o których piszemy poniżej. Jeśli osoba dotknięta chorobą zgłosi się z tym do lekarza pierwszego kontaktu, zostanie skierowana do radiologa, który wykona badania obrazowe.
W celu wykluczenia guza mózgu wykonuje się tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI). Stosuje się również środki kontrastowe, aby precyzyjnie wykryć istniejący rozsiew choroby.
„Leczenie guzów mózgu różni się znacznie w zależności od rodzaju guza. W przypadku małych, łagodnych guzów, które powodują niewielki lub żaden dyskomfort, często zalecamy obserwację„, mówi prof. Schroeder: „W przypadku większości guzów mózgu, zalecanym przez nas leczeniem jest jednak operacja. Szczególnie w przypadku guzów złośliwych operacja musi być przeprowadzona szybko” – dodaje kierownik kliniki.
Podczas zabiegu operacyjnego pobierana jest próbka tkanki, aby ustalić, o jaki rodzaj nowotworu chodzi. Na podstawie wyników badania tkanek koordynowane są i omawiane przez specjalistów dalsze etapy leczenia dla każdego pacjenta. Ma to miejsce raz w tygodniu na posiedzeniu interdyscyplinarnej rady ds. nowotworów, która odbywa się w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym.
Czy choroba pacjenta wymaga radioterapii, chemioterapii czy obu tych metod? Czy wystarczy na razie obserwować rozrost guza? Czy w najbliższym czasie trzeba przeprowadzić kolejną operację? Te i inne pytania są omawiane przez specjalistów podczas cotygodniowego spotkania.
„Najwyższym priorytetem w procesie leczenia guza mózgu jest dalsza jakość życia pacjenta. Podczas konsultacji wyjaśniamy ryzyko związane z planowaną operacją. Bo zawsze może się coś wydarzyć. Pacjent musi poznać to ewentualne ryzyko i sam je ocenić” – podkreśla prof. Schroeder.
Ostatecznie to pacjent decyduje, jaki zabieg powinien zostać przeprowadzony. Trzeba wziąć pod uwagę wiele indywidualnych czynników. Przykładowo, w ocenie ryzyka dużą rolę odgrywają ewentualne choroby towarzyszące pacjenta. A w przypadku guzów podstawy czaszki bardzo ważna jest ocena indywidualnej anatomii czaszki dla planowania optymalnego dostępu w trakcie operacji.
Współcześnie, operacje guzów mózgu wykonuje się za pomocą kleszczyków bipolarnych lub aspiratora ultradźwiękowego. Jeśli guz jest mały i dogodnie zlokalizowany, operacja może być wykonana w najlepszym przypadku przez podejście małoinwazyjne, takie jak nacięcie w brwi lub przez nos.
Z reguły podstawowym celem operacji jest całkowite usunięcie guza. „Ale niestety nie mamy gwarancji, że nie dojdzie do nawrotu guza” – mówi szczerze prof. Schroeder. Podczas gdy w przypadku łagodnych guzów mózgu często można uzyskać wyleczenie, guzy złośliwe niestety w pewnym momencie, zwykle wracają. Następnego dnia po operacji wykonywany jest rezonans magnetyczny, aby optymalnie ocenić skuteczność operacji. Pozostałe guzy są albo resekowane, albo leczone radioterapią lub chemioterapią.
Przez pierwsze cztery tygodnie po takiej operacji pacjent nie może być narażony na żaden stres, aby utrzymać niskie ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Takie postępowanie ma zapewnić optymalne gojenie. Pacjenci są następnie regularnie monitorowani za pomocą rezonansu magnetycznego. Niektórzy pacjenci pozostają w obserwacji nawet do 20 lat w celu wykrycia ewentualnych nowych ognisk choroby.
Jak rozpoznać objawy choroby nowotworowej mózgu?
Istnieje cały szereg objawów, które mogą wzbudzić zainteresowanie osoby chorej. Objawy te powinny być ocenione i zweryfikowane przez specjalistę w celu wykluczenia wspomnianej choroby nowotworowej.
Do takich objawów zalicza się przede wszystkim napady padaczkowe. Jeśli występują zaburzenia świadomości z krótkotrwałymi zwrotami głowy lub zamroczeniem, należy pilnie wykonać badanie. To samo dotyczy oczywiście utraty przytomności z konwulsjami i drgawkami.
Napad padaczkowy jest jednym z pierwszych objawów u około 40 procent osób, które cierpią z powodu guza mózgu. Częste nudności i wymioty, a także długotrwałe bóle głowy mogą być również pierwszymi oznakami guza mózgu. Związany z guzem ból głowy występuje głównie w nocy i wczesnym rankiem. Ponadto mogą wystąpić zaburzenia wzroku, słuchu i połykania, trudności w komunikacji oraz paraliż. Szczególnie u osób starszych kolejnymi objawami może być wzmożone zapominanie i problemy z koncentracją. W przypadku zaskakujących objawów diagnostykę można rozpocząć również bezpośrednio po przyjęciu do kliniki w trybie nagłym.
Nie należy odkładać wizyty na później!
Jak zauważają eksperci z Greifswaldu, osoby z symptomami chorobowymi wciąż nie zgłaszają się do lekarza, w obawie przed infekcjami. To właśnie strach przed koronawirusem sprawił, że szczególnie osoby starsze unikały wizyt u lekarza. Takie postępowanie doprowadziło u niektórych pacjentów do powikłań, w tym do uszkodzeń, których nie da się już naprawić. Dlatego apel: każdy, kto zaobserwuje objawy, powinien natychmiast się zbadać!
Badania naukowe w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Greifswaldzie
Jednym z głównych obszarów badawczych prowadzonych w Klinice Neurochirurgii Uniwersytetu Medycznego w Greifswaldzie są nowe metody leczenia guzów mózgu. Wykorzystuje się i optymalizuje minimalnie inwazyjne metody chirurgiczne. Coraz częściej stosowane są endoskopowe techniki chirurgiczne. Osoby odpowiedzialne określają to również mianem „chirurgii przez dziurkę od klucza”.
Ponadto prowadzone są badania mające na celu analizę czynników choroby nowotworowej mózgu oraz badanie jej skutków dla mózgu. Ponieważ pacjenci leczeni w Klinice i Poliklinice Neurochirurgii pozostają zwykle pod opieką przez ponad 15 lat, są oni rejestrowani w tych badaniach klinicznych w celu uzyskania wyników długoterminowych. Klinika Neurochirurgii ściśle współpracuje z Instytutem Farmakologii i specjalistami z zakresu onkologii dziecięcej.
Cztery podstawowe zadania
Do głównych zadań realizowanych przez Klinikę należą:
- prowadzenie badań naukowych,
- zapewnienie jak najlepszego szkolenia i dokształcanie młodych pracowników medycznych,
- zapewnienie pacjentom najlepszej możliwej opieki
- oraz wniesienie znaczącego wkładu w zapewnienie opieki medycznej nad ludźmi.
Do badawczych priorytetów Katedry należą między innymi wyzwania związane ze zdrowiem populacji, takie jak medycyna molekularna. Umożliwiają one stosowanie indywidualnych metod leczenia dostosowanych do danej osoby.
Autor: Onkofundacja Alivia na podstawie rozmowy z Prof. dr. n. med. Henrym S. Schroederem – Dyrektorem Kliniki i Polikliniki Neurochirurgii w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Greifswaldzie
Artykuł powstał w ramach we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Greifswald.
W razie pytań o leczenie w Szpitalu Uniwersyteckim w Greifswald, prosimy o kontakt z:
Rafael Hawrylkow
Dział Relacji Medycznych dla Pacjentów
Tel. +49 151 2810 3332
[email protected]
www.medizin.uni-greifswald.pl
